Οι Ισραηλινοί στους δρόμους – Μαρτυρίες διαδηλωτών στην «Κ»

Οι Ισραηλινοί στους δρόμους – Μαρτυρίες διαδηλωτών στην «Κ»

Εδώ και περίπου δέκα εβδομάδες, το Ισραήλ βιώνει τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας στην ιστορία του. Ισραηλινοί πολίτες μιλούν για τους λόγους που κατεβαίνουν στους δρόμους εναντίον της κυβέρνησης Νετανιάχου και εκφράζουν τους φόβους αλλά και τις ελπίδες τους για το μέλλον

7' 13" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Την αντίθεσή τους με τις σχεδιαζόμενες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης Νετανιάχου, οι οποίες είναι πιθανό «να ταράξουν τα θεμέλια της χώρας», εκφράζουν οι Ισραηλινοί διαδηλωτές, με τους οποίους συνομίλησε η «Κ» εν μέσω των μαζικών συγκεντρώσεων που σημειώνονται σχεδόν σε όλες τις πόλεις της χώρας εδώ και περίπου δέκα εβδομάδες.  

Οι συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας έχουν χαρακτηριστεί οι μεγαλύτερες στην ιστορία του Ισραήλ, με τους αναλυτές να επισημαίνουν πως σε αυτές συμμετέχουν και ομάδες πολιτών που δεν συνηθίζουν να παίρνουν μέρος σε αντικυβερνητικού τύπου πρωτοβουλίες. 

Το περασμένο Σαββατοκύριακο, μόνο στο Τελ Αβίβ συγκεντρώθηκαν 180.000 πολίτες, με τους συμμετέχοντες στις διαμαρτυρίες σε όλη τη χώρα να φτάνουν τις 500.000. 

Ενδεικτική του κλίματος που επικρατεί είναι η τοποθέτηση του ιστορικού και διανοουμένου Γιούβαλ Νόα Χαράρι σε πρόσφατο άρθρο του στη Haaretz. «Αυτό που γίνεται στο Ισραήλ δεν είναι δικαστική μεταρρύθμιση – είναι πραξικόπημα», αναφέρει, προσθέτοντας πως είναι «καθήκον των πολιτών» να σταματήσουν την κυβέρνηση. 

Ο 75χρονος Μοσέ Ταλμόρ συμμετέχει στις διαδηλώσεις επειδή, όπως λέει, φοβάται για τα παιδιά και τα εγγόνια του. «Μπορεί εγώ να μη ζήσω πολύ, αλλά οι γενιές που έρχονται δεν θέλω να ζουν σε μια χώρα που έχει χάσει τη δημοκρατία της», τονίζει στην «Κ».

Οι Ισραηλινοί στους δρόμους – Μαρτυρίες διαδηλωτών στην «Κ»-1
Ο Μοσέ Ταλμόρ κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων στο Τελ Αβίβ. 

Ο ίδιος εκφράζει τον φόβο ότι το Ισραήλ θα έχει τη μοίρα της Ουγγαρίας, της Πολωνίας ή της Βραζιλίας του Μπολσονάρο. «Από εκλογές αναδείχθηκαν τα μετέπειτα ανελεύθερα καθεστώτα», συμπληρώνει. «Προς στιγμήν βέβαια δεν έχει αλλάξει η καθημερινότητά μας τόσο δραματικά, ωστόσο αν δείτε την υποχώρηση του νομίσματος, τις εταιρείες που αποσύρουν τις καταθέσεις και τις επενδύσεις τους, τους νέους που εγκαταλείπουν τη χώρα, θα καταλάβετε ότι κάτι δεν πάει καλά».

Και δεν είναι μόνον η προωθούμενη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος που αναστατώνει τους Ισραηλινούς πολίτες. «Υστερα από 70 και πλέον χρόνια, προφανώς και χρειάζονται αλλαγές στο σύστημα – σε όλο το σύστημα της χώρας. Οι αλλαγές όμως δεν γίνονται κρυφίως και με σκοτεινές αποφάσεις. Χρειάζεται διαβούλευση, χρειάζεται η κυβέρνηση να συνομιλήσει με τους κοινωνικούς εταίρους», λέει ο Μοσέ Ταλμόρ.

Πέραν της δικαστικής μεταρρύθμισης λοιπόν, ένας από τους φόβους του συνομιλητή μας είναι οι αλλαγές στην εκπαίδευση. «Ο υπουργός Παιδείας [σ.σ. ο Γιν Κις, που είναι και υπουργός Θρησκευτικού Διαλόγου] προωθεί αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα που είναι βαθιά συντηρητικές. Θέλει να εισαγάγει ακραία θρησκευτικές διδασκαλίες, είναι εναντίον των ομοφυλόφιλων, θέλει να σπρώξει την παιδεία στη βαθιά συντήρηση», σημειώνει ο Μοσέ Ταλμόρ.

Οι Ισραηλινοί στους δρόμους – Μαρτυρίες διαδηλωτών στην «Κ»-2
Φωτογραφία που μας παραχώρησε ο Μοσέ Ταλμόρ.

Ο συνομιλητής μας χαρακτηρίζει το Ισραήλ μια δημοκρατία που «ήταν πάντα εύθραυστη», εκφράζει, ωστόσο, την ελπίδα «ότι η κυβέρνηση θα κάνει ένα βήμα πίσω, δεν θα αλλάξει τους νόμους». 

Η Ταλ Μπασάν επίσης διαδηλώνει στο Τελ Αβίβ «για το μέλλον αυτής της χώρας, που νιώθω ότι πλέον έχει καταληφθεί από τους ακραίους – μας επιτίθενται, είμαστε σε σχεδόν πραγματικό πόλεμο». Οπως λέει στην «Κ», η ίδια δεν θεωρεί ότι η δημοκρατία στο Ισραήλ είναι εύθραυστη. «Είναι βασισμένη στο ιουδαϊσμό και τη δημοκρατία, στους Βασικούς Νόμους της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας, που με τη συμβολή του Νταβίντ Μπεν-Γκουριόν υιοθετήσαμε τις πανανθρώπινες αξίες της ελευθερίας και της ισότητας».

Σχετικά με τις σχεδιαζόμενες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης Νετανιάχου, θεωρεί ότι αυτές «μπορεί να ταράξουν τα θεμέλια της χώρας», ιδίως, όπως λέει, όταν η κυβέρνηση δεν ρωτάει κανέναν για όσα επιδιώκει να κάνει – «κυρίως για να απαλλαγεί ο Ισραηλινός πρωθυπουργός και οι συνεργάτες του από τις “αμαρτίες” τους». Σε βάρος του Νετανιάχου, υπενθυμίζεται, εκκρεμεί δίωξη με την κατηγορία της διαφθοράς.

«Η μητέρα μου είναι επιζήσασα του Αουσβιτς, σιωνίστρια και πιστή στις θεμελιώδεις αξίες της δημοκρατίας. Η χώρα μας έχει οικοδομηθεί από αυτούς τους ανθρώπους πάνω στις αξίες της δικαιοσύνης», συμπληρώνει η Ταλ Μπασάν.

Οι Ισραηλινοί στους δρόμους – Μαρτυρίες διαδηλωτών στην «Κ»-3
«Η δικτατορία σκοτώνει την ψυχή» γράφει το πλακάτ που υπογράφουν οι επαγγελματίες της ψυχικής υγείας. Φωτογραφία που μας παραχώρησε ο Μοσέ Ταλμόρ.

«Το 10% των πολιτών είναι στους δρόμους, φωνάζει “φτάνει πια” και δεν γίνεται να αγνοηθεί. Αυτό που δεν μπορώ να καταλάβω είναι γιατί τόση βιασύνη να περάσουν όλους αυτούς τους νόμους πριν από το Πάσχα. Είναι σαν να βιάζονται να πάρουν εκδίκηση για κάτι, αλλά δεν μπορώ να καταλάβω τι είναι – πέρα από τη σπουδή τους να καλύψουν τον εαυτό τους», τονίζει η συνομιλήτριά μας.

«Ευτυχώς, όμως, η αστυνομία, στις διαδηλώσεις, είναι δίκαιη και ανθρώπινη. Μας καταλαβαίνει, παρότι ο υπουργός Εθνικής Ασφαλείας [σ.σ. ο Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ, επικεφαλής του Εβραϊκού Εθνικού Μετώπου] προσπαθεί να επηρεάσει τους αξιωματικούς, επισκεπτόμενος, κατά παράβαση του νόμου που του απαγορεύει να εμπλέκεται στην καθημερινή λειτουργία του σώματος, τα κεντρικά της αστυνομίας. Μέχρι και τον διοικητή του Τελ Αβίβ προσπαθεί να αλλάξει, επειδή είναι πολύ ήπιος με τους διαδηλωτές, αλλά ευτυχώς δεν εισακούγεται από την αστυνομία».

Υπάρχει όμως και ένας επιπλέον περιρρέων φόβος. «Με τους μαζικούς εποικισμούς, φοβόμαστε ότι οι Παλαιστίνιοι θα αντιδράσουν. Οτι θα υπάρξουν τρομοκρατικές απαντήσεις σε όλο αυτό που κάνει η κυβέρνηση στη Δυτική Οχθη. Ολοι ελπίζουμε να μη συμβεί, αλλά πόσο σίγουροι μπορούμε να είμαστε; Βασιζόμαστε στον οικονομικό αντίκτυπο που θα ανησυχήσει τους κυβερνώντες, στην πίεση από τις ΗΠΑ. Ελπίζουμε ότι, έστω και την τελευταία στιγμή, η κυβέρνηση θα υποχωρήσει», λέει η Ταλ Μπασάν.

«Οι διαμαρτυρίες είναι πρωτοφανείς ως προς την έκτασή τους, καλύπτοντας ένα εντυπωσιακά ευρύ φάσμα της κοινωνίας», μας λέει από πλευράς του ο Γιόναταν Τούβαλ, ανώτερος πολιτικός αναλυτής στο Mitvim, το Ισραηλινό Ινστιτούτο Περιφερειακών Εξωτερικών Σχέσεων.

Οι Ισραηλινοί στους δρόμους – Μαρτυρίες διαδηλωτών στην «Κ»-4
Ο Γιόναταν Τούβαλ.

«Εκτός από τους απλούς πολίτες –με πολιτικές τοποθετήσεις που κυμαίνονται από την Αριστερά έως την Κεντροδεξιά–, οι διαμαρτυρίες έχουν φέρει στο προσκήνιο κρίσιμους τομείς της ισραηλινής δημόσιας ζωής, συμπεριλαμβανομένων νομικών, οικονομολόγων και επιχειρηματιών, ακόμα και του στρατού και του κατεστημένου ασφαλείας. Μάλιστα, χιλιάδες έφεδροι σε ορισμένες από τις πιο προηγμένες και ευαίσθητες μονάδες των Αμυντικών Δυνάμεων του Ισραήλ έχουν προειδοποιήσει ότι θα αρνηθούν να υπηρετήσουν αν περάσει η δικαστική αναθεώρηση», συμπληρώνει ο ίδιος, ο οποίος συμμετέχει στις διαδηλώσεις.

Ο Γιόναταν Τούβαλ, μιλώντας στην «Κ», εκτιμά πως η κυβέρνηση Νετανιάχου δεν περίμενε τέτοιες δημόσιες αντιδράσεις στη νομοθετική της ατζέντα και είναι «στριμωγμένη»: «Από τη μία πλευρά, δεν θέλει να αφήσει να περάσουν τα αιτήματα των πολιτών, φοβούμενη ότι το πολιτικό κόστος θα είναι πολύ υψηλό και ο ίδιος ο συνασπισμός ενδεχομένως να διαλυθεί. Από την άλλη, αντιλαμβάνεται ότι η ολοκλήρωση της νομοθετικής ατζέντας θα πυροδοτούσε μια πολύ βαθύτερη κοινωνική και πολιτική κρίση, για την οποία θα θεωρείτο η ίδια υπεύθυνη».

Οι Ισραηλινοί στους δρόμους – Μαρτυρίες διαδηλωτών στην «Κ»-5
Διαδηλώσεις στο Τελ Αβίβ. Φωτογραφία που μας παραχώρησε ο Γιόναταν Τούβαλ.

Και ο Γιόναταν Τούβαλ, όμως, φοβάται, όπως μας λέει, ότι η κυβέρνηση θα καταφέρει να περάσει την ατζέντα της –ή, έστω, μια ελαφρώς τροποποιημένη εκδοχή της– και ότι θα ξεπεράσει με κάποιο τρόπο την αντιπολίτευση μέσω της φθοράς ή κάποιου είδους αντιπερισπασμού με ζητήματα ασφαλείας. «Μια διάσπαση της νομοθεσίας σε μικρά κομμάτια και η ψήφιση πολλαπλών νομοσχεδίων για μεγάλο χρονικό διάστημα θα μπορούσε να μειώσει την αίσθηση του επείγοντος εκ μέρους των αντιπάλων της κυβέρνησης, καθώς και να καταστήσει μακροπρόθεσμα δύσκολη τη διατήρηση της πίεσης μέσω μαζικών διαμαρτυριών».

Και αφετέρου, «αυξάνοντας τη ρητορική, για παράδειγμα, σχετικά με το Ιράν (κάτι που ο Νετανιάχου έχει κάνει στο παρελθόν) και δημιουργώντας έτσι την ψευδή αίσθηση μιας αυξανόμενης κρίσης ασφαλείας που θα μετέτρεπε οποιαδήποτε συνεχιζόμενη αντιπολίτευση στην κυβέρνηση σε πράξη ανεύθυνης διαφωνίας και στα όρια της προδοσίας».

Οι Ισραηλινοί στους δρόμους – Μαρτυρίες διαδηλωτών στην «Κ»-6
Διαδηλωτές στην Ιερουσαλήμ. (©Associated Press)

«Αν αυτό συμβεί» –συμπληρώνει ο Γιόναταν Τούβαλ– «το Ισραήλ θα μετατραπεί σε απολυταρχία με μια μόνιμη κυβέρνηση της ριζοσπαστικής Δεξιάς».

Παρά ταύτα, αχνοφαίνεται και μια ελπίδα για τον ίδιο. «Οτι η παρούσα κρίση θα αναγκάσει την κοινωνία να ασχοληθεί με ορισμένα ζητήματα που έχουν παραμεληθεί εδώ και καιρό, όπως η ανάγκη για σύνταγμα –το Ισραήλ το χρειάζεται επειγόντως– και η ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση, η οποία συνδέεται άρρηκτα με την παρούσα κρίση, καθώς υποκινείται, εν μέρει, από υπερεθνικιστές που θέλουν ελεύθερη πρόσβαση στη Δυτική Οχθη, συμπεριλαμβανομένης της ενδεχόμενης προσάρτησής της, χωρίς κανέναν περιορισμό από το Ανώτατο Δικαστήριο».

Οι Ισραηλινοί στους δρόμους – Μαρτυρίες διαδηλωτών στην «Κ»-7
Διαδηλωτές που υποστηρίζουν τα δικαιώματα των γυναικών ντυμένοι ως χαρακτήρες από την τηλεοπτική σειρά «The Handmaid’s Tale». (©AP Photo/Ohad Zwigenberg)

Οπως έχει ήδη γράψει η «Κ», επικαλούμενη το αμερικανικό Vox, η Δημοκρατία του Ισραήλ διανύει περίοδο κρίσης, υποστηρίζοντας ότι αυτή η κρίση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη «διάβρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη», σύμφωνα με τον Τζόναθαν Γκάιερ.

Ετσι, όπως αναφέρει η ίδια ανάλυση, ο Νετανιάχου μπορεί να γλιτώσει προσωπικά από τις κατηγορίες που τον βαρύνουν, οι υπερεθνικιστές υποστηρικτές των εποικισμών πιστεύουν ότι μπορεί να ανοίξει ο δρόμος για την προσάρτηση της Δυτικής Οχθης και οι υπερορθόδοξοι θα περιορίσουν το ενδεχόμενο να κριθούν αντισυνταγματικές οι απαλλαγές τους από τη στρατιωτική θητεία.

Οι Ισραηλινοί στους δρόμους – Μαρτυρίες διαδηλωτών στην «Κ»-8
«Δεύτερος πόλεμος για την ανεξαρτησία». Φωτογραφία που μας παραχώρησε ο Μοσέ Ταλμόρ.

«Ας μην ξεχνούμε όμως ένα πράγμα: ο πυρήνας του προβλήματος είναι ο Νετανιάχου. Εκείνος είναι που επιτρέπει σε όλους αυτούς να κάνουν όλα αυτά», σημειώνει κλείνοντας η Ταλ Μπασάν.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή