Σε κάθε σύνοδο του ΝΑΤΟ, οι Ευρωπαίοι ηγέτες δέχονται ένα ανοιχτό και ξεκάθαρο μήνυμα από την Ουάσιγκτον: «Αυξήστε τις δαπάνες για την Αμυνα!». Σε παρασκηνιακό επίπεδο, δίνεται ακόμα ένα μήνυμα που είναι το ίδιο σαφές: «Φροντίστε ώστε μεγάλο μέρος αυτών των επιπλέον δαπανών να πάει σε όπλα των ΗΠΑ». Οπως επισημαίνει, όμως, σε δημοσίευμά του το Politico, οι Ευρωπαίοι ηγέτες αντιστέκονται σε αυτές τις πιέσεις.
«Πρέπει να διαμορφώσουμε μια αληθινά ευρωπαϊκή τεχνολογική και βιομηχανική βάση στον τομέα της αμυνας, σε όλες τις ενδιαφερόμενες χώρες», δήλωσε ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, στο διεθνές συνέδριο GLOBSEC στην Μπρατισλάβα τον περασμένο μήνα. Σύμφωνα μάλιστα με τον ίδιο, θα πρέπει οι ευρωπαϊκές χώρες να αναπτύξουν εξοπλισμό που να προέρχεται αποκλειστικά από τη Γηραιά Ηπειρο.
Αλλο θέλουν οι ΗΠΑ και άλλο η Ε.Ε.
Οι δεκαετίες πιέσεων από την Ουάσιγκτον, πάντως, φαίνεται πως αποφέρουν καρπούς. Παρόλο που οι περισσότερες χώρες της Ε.Ε. δεν ανταποκρίνονται ακόμα στον στόχο του ΝΑΤΟ για δαπάνες στην Αμυνα που να ανέρχονται στο 2% του ΑΕΠ, η Συμμαχία έχει αυξήσει τον προϋπολογισμό της στον εν λόγω τομέα.
Το 2022, οι αμυντικές δαπάνες των ευρωπαϊκών χωρών αυξήθηκαν κατά 13% και έφτασαν σε 345 εκατομμύρια δολάρια – ήταν δηλαδή κατά ένα τρίτο υψηλότερες σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία. Το γεγονός αυτό οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Το ερώτημα τώρα είναι πού ακριβώς θα έπρεπε να διοχετεύονται αυτά τα χρήματα. Οι ΗΠΑ επιθυμούν να διασφαλίσουν ότι οι ευρωπαϊκές χώρες -των οποίων οι δαπάνες πηγαίνουν ήδη κατά το ήμισυ στην αγορά αμερικανικού εξοπλισμού- δεν θα προβούν σε κάποια ριζική αλλαγή, στρεφόμενες σε ευρωπαϊκές εταιρείες.
Αυτό ακριβώς, βέβαια, είναι που επιθυμούν κάποιοι Ευρωπαίοι ηγέτες. Ωστόσο, παραμένει άγνωστο εάν η αμυντική βιομηχανία της Γηραιάς Ηπείρου θα μπορούσε να το καταφέρει.
Μια «άβολη αλήθεια»
Στις Βρυξέλλες σήμερα επικρατούν εντάσεις για το κατά πόσον η αμυντική πολιτική της Ε.Ε. θα πρέπει να περιορίζεται σε εταιρείες εντός του μπλοκ – μια θέση που υποστηρίζει τόσο ο Εμανουέλ Μακρόν όσο και ο επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, Τιερί Μπρετόν, επίσης Γάλλος.
«Το σχέδιό μας είναι να στηρίξουμε άμεσα, με πόρους της Ε.Ε., την προσπάθεια ενίσχυσης της αμυντικής βιομηχανίας μας, τόσο για την Ουκρανία όσο και για τη δική μας ασφάλεια», δήλωσε ο Μπρετόν τον προηγούμενο μήνα.
Σύμφωνα όμως με το Politico, υπάρχει και μια «άβολη αλήθεια» για τους υποστηρικτές τις ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας: Σε ό,τι αφορά τα όπλα, η Ευρώπη παραμένει εξαρτημένη από τις ΗΠΑ.
Παρά το γεγονός ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες διαθέτουν σημαντική εξειδίκευση στον τομέα της Αμυνας -από τα γαλλικά αεροσκάφη Rafale μέχρι τα γερμανικά άρματα μάχης Leopard και το πολωνικό σύστημα αεράμυνας Piorun- η κλίμακα της βιομηχανίας όπλων των ΗΠΑ, καθώς και το επίπεδο τεχνολογικής καινοτομίας, εξακολουθούν να την καθιστούν ελκυστική για τους αγοραστές από την Ευρώπη.
«Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, τα ευρωπαϊκά κράτη επιθυμούν να εισάγουν περισσότερα όπλα και με πιο γρήγορους ρυθμούς», αναφέρεται σε μια έκθεση του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη με έδρα τη Στοκχόλμη (SIPRI).
Δύσκολη η απεξάρτηση από τις ΗΠΑ
Ολα δείχνουν πως ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει υπογραμμίσει ακόμα περισσότερο την κυρίαρχη θέση που κατέχει η αμυντική βιομηχανία των ΗΠΑ.
Πολλές ευρωπαϊκές χώρες αγοράζουν αμερικανικούς αντιαρματικούς πυραύλους Javelin που παράγονται από τις εταιρείες Raytheon και Lockheed Martin. Η Πολωνία υπέγραψε φέτος μια συμφωνία 1,4 δισ. δολαρίων για την αγορά 116 αρμάτων μάχης M1A1 Abrams, καθώς και ακόμη μια συμφωνία 10 δισ. δολαρίων για την αγορά συστημάτων πυραύλων πυροβολικού High Mobility, που επίσης παράγονται από τη Lockheed Martin. Επιπλέον, η Σλοβακία αγοράζει μαχητικά F-16, ενώ η Ρουμανία βρίσκεται σε συζητήσεις για την αγορά F-35.
Αυτές οι συμφωνίες προκαλούν ανησυχίες στην Ευρώπη σχετικά με το εάν μπορούν να απεξαρτηθούν από τους Αμερικανούς προμηθευτές. Ειδικότερα, η Γαλλία και η Γερμανία ανησυχούν για τις προθέσεις της Ισπανίας καθώς εξετάζει το ενδεχόμενο αγοράς F-35, ενώ ταυτόχρονα είναι εταίρος στη διαδικασία ανάπτυξης των μαχητικών αεροσκαφών European Future Combat Air System.
Παράλληλα, η ανάγκη ανεφοδιασμού με όπλα και η συνέχιση της παροχής βοήθειας στην Ουκρανία είναι επείγουσας σημασίας, και μετά από δεκαετίες συρρίκνωσης του αμυντικού τομέα της, η Ευρώπη δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα.
Για να βοηθήσουν την Ευρώπη, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επεκτείνει τον αριθμό των διμερών συμφωνιών εφοδιασμού με ξένους εταίρους στον τομέα της Ασφάλειας μετά τη ρωσική εισβολή, έχοντας υπογράψει νέες συμφωνίες με τη Λετονία, τη Δανία, την Ιαπωνία και το Ισραήλ από τον Οκτώβριο. Αυτό επιτρέπει στα κράτη να πωλούν και να εμπορεύονται πιο γρήγορα και εύκολα, αγαθά και υπηρεσίες που σχετίζονται με την αμυνα.
Επιπλέον, η κυβέρνηση Μπάιντεν υπέγραψε συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ενωση στα τέλη Απριλίου για τη σύσταση ομάδων εργασίας σε ζητήματα που αφορούν εφοδιαστική αλυσίδα, δίνοντας παράλληλα και στις δύο πλευρές μια θέση στο «τραπέζι» σε εσωτερικές συναντήσεις στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας και στο Πεντάγωνο.
Ξανά στο προσκήνιο η Αμυνα
Υπάρχουν όμως και όρια στο πόσο μακριά και πόσο γρήγορα μπορούν και θέλουν να πάνε οι δύο πλευρές.
Βραχυπρόθεσμα, αναφέρει το Politico, τα ζητήματα επάρκειας της αμυντικής ικανότητας, αλλά και η πολιτική βούληση, σημαίνουν ότι η αλλαγή στη ρητορική της Ε.Ε. σε ό,τι αφορά τις στρατιωτικές δαπάνες είναι απίθανο να προκαλέσει σημαντικό πλήγμα στη στρατιωτική βιομηχανική πολιτική των ΗΠΑ.
Και παρά το γεγονός ότι τους τελευταίους 18 μήνες σημειώθηκε τεράστια αύξηση των αμυντικών προϋπολογισμών, τα σχέδια της Ε.Ε. στον εν λόγω τομέα εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σημαντικά εμπόδια. Ειδικότερα, οι ευρωπαϊκές εταιρείες λένε ότι χρειάζονται μεγαλύτερο χρονικό περιθώριο και μακροπρόθεσμες συμβάσεις για να πραγματοποιήσουν τις απαραίτητες επενδύσεις.
Τέλος, σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, η επιστροφή του τομέα της Αμυνας στο προσκήνιο σημαίνει ότι θα πρέπει να πραγματοποιηθούν πολλές στρατιωτικές δαπάνες, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, καθώς οι χώρες του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. σπεύδουν να αποδείξουν την αξία τους στους συμμάχους τους, ενώ ταυτόχρονα η ρωσική απειλή παραμένει σοβαρή.
Πηγή: Politico
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr
