ΛΟΝΔΙΝΟ. Μια σύντομη σιέστα το μεσημέρι μας κάνει να αισθανόμαστε ανανεωμένοι, με περισσότερη ενέργεια, έτοιμοι να αδράξουμε τη ζωή. Οπως αποδεικνύεται, πέραν αυτού κάνει και ιδιαίτερα καλό στην υγεία του εγκεφάλου μας, αφού σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, η σιέστα συνδέεται με τη βελτίωση της γνωσιακής ικανότητας των ανθρώπων. Ενώ παλιότερες μελέτες άφηναν να εννοηθεί ότι παρατεταμένοι ύπνοι στη διάρκεια της μέρας θα μπορούσαν να είναι πρώιμο σύμπτωμα Αλτσχάιμερ, τελικά προκύπτει ακριβώς το αντίστροφο: οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η σιέστα προστατεύει τον εγκέφαλο από τη συρρίκνωση όσο γερνάει. Αυτό έχει σημασία αφού η συρρίκνωση του εγκεφάλου, που συντελείται όσο περνούν τα χρόνια, επιταχύνεται σε ανθρώπους με γνωστικά προβλήματα και εκφυλιστικές νόσους. Κάποιες έρευνες μάλιστα συνδέουν αυτήν τη διαδικασία με προβλήματα αϋπνίας.
Με άρθρο τους στην επιθεώρηση Υγεία του Υπνου (Sleep Health), ερευνητές του Πανεπιστημίου UCL στο Λονδίνο και του Πανεπιστημίου της Δημοκρατίας της Ουρουγουάης ανέφεραν ότι άντλησαν τα στοιχεία τους από ένα δείγμα 500.000 ανθρώπων, ηλικίας 40-69 ετών, των οποίων μελέτησαν τις πληροφορίες για τον τρόπο ζωής, την υγεία και τα γενετικά χαρακτηριστικά.
Η ομάδα χρησιμοποίησε στοιχεία από 35.000 συμμετέχοντες και εξέτασε κατά πόσον ο συνδυασμός γενετικών χαρακτηριστικών που παλαιότερα είχαν συνδεθεί με τη συνήθεια της σιέστας έχει ταυτόχρονα σχέση και με το μέγεθος του εγκεφάλου, τη γνωστική ικανότητα και άλλες πτυχές της υγείας του εγκεφάλου.
Η μελέτη ερευνά τη σχέση μεταξύ της συγκεκριμένης συνήθειας, της δομής του εγκεφάλου και των νοητικών λειτουργιών.
Με δεδομένο ότι αυτά τα χαρακτηριστικά καθορίζονται κατά τη γέννηση, η προσέγγιση επέτρεψε στους μελετητές να δουν τις συνέπειες που έχει ο ύπνος στη διάρκεια της ημέρας, περιορίζοντας άλλους παράγοντες στον τρόπο ζωής που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις συνήθειες ύπνου και την υγεία του εγκεφάλου, όπως το κάπνισμα και η άσκηση. Ετσι η επιστημονική ομάδα ανέφερε ότι η σχέση ανάμεσα στη γενετική προδιάθεση για σιέστα και έναν μεγαλύτερου μεγέθους εγκέφαλο ισοδυναμούσε με 2,6-6,5 χρόνια καθυστέρησης στη γήρανση, αν και είναι μηδαμινή η επίδραση σε άλλες γνωστικές επιδόσεις, όπως π.χ. η ταχύτητα αντίδρασης.
«Ενας σύντομος υπνάκος μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση του μεγέθους και αυτό είναι θετικό, αφού προλαμβάνει την άνοια», σχολίασε η δρ Βικτόρια Γκάρφιλντ, ερευνήτρια στο UCL, προσθέτοντας ότι μια σιέστα διάρκειας 30 λεπτών είναι ευεργετική. Kατά την Γκάρφιλντ, υπάρχει πληθώρα παραγόντων που μπορεί να οδηγήσει στην άνοια, ενώ πολλά άλλα αίτια σχετίζονται με τον όγκο του εγκεφάλου. Η μελέτη βασίζεται μόνο σε λευκούς Βρετανούς και η ακριβής διάρκεια της σιέστας δεν είναι σαφής. Αδιευκρίνιστο είναι επίσης αν τα ίδια ευεργετικά αποτελέσματα της συνήθειας παρατηρούνται σε ανθρώπους χωρίς τη συγκεκρι-μένη προδιάθεση.
Η Τάρα Σπάιρς Τζόουνς, πρόεδρος της Βρετανικής Ενωσης Νευροεπιστήμης, χαιρέτισε τη μελέτη, λέγοντας πως η σημασία της έγκειται στο γεγονός ότι δείχνει την αξία του ύπνου στην υγεία του εγκεφάλου. «Απολαμβάνω να κοιμάμαι το μεσημέρι κάθε Σαββατοκύριακο και αυτή η έρευνα με έπεισε ότι δεν πρέπει να αισθάνομαι τεμπέλα, αλλά αντίθετα με αυτόν τον τρόπο προστατεύω τον εγκέφαλό μου», σχολίασε η Σπάιρς Τζόουνς, η οποία είναι καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου.
Από την πλευρά της η Βαλεντίνα Πας, συντάκτρια της μελέτης και υποψήφια για διδακτορικό στο Πανεπιστήμιο της Ουρουγάης, επισημαίνει πως πρόκειται για την πρώτη μελέτη που αποπειράται να ξεδιαλύνει τη σχέση μεταξύ της συνήθειας της σιέστας και της δομής του εγκεφάλου, καθώς και των νοητικών λειτουργιών του. Παράλληλα με τα νέα ευρήματα διαγράφεται το στίγμα που έφεραν όσοι άνθρωποι έχουν ανάγκη από έναν σύντομο ύπνο στη διάρκεια της ημέρας.
Ειδικοί χώροι στην εργασία
Τον μεσημεριανό ύπνο ασπάζονται για τους υπαλλήλους τους πολλοί πολυεθνικοί κολοσσοί, εκτιμώντας ότι η σιέστα προάγει την παραγωγικότητα και την ευεξία στον χώρο εργασίας.
Η τάση αυτή προϋπήρχε της πρόσφατης επιστημονικής μελέτης, με τις εταιρείες Google, Ben & Jerrys, Cisco και Nike να προσφέρουν στους υπαλλήλους τους τη δυνατότητα σύντομης σιέστας στον χώρο εργασίας. Πολλοί δημιούργησαν ειδικούς χώρους ανάπαυσης για τον σκοπό αυτό.
Οι εργαζόμενοι της Google έχουν εδώ και χρόνια τη δυνατότητα να βυθισθούν σε αναπαυτικά ειδικά κρεβάτια, που θυμίζουν περισσότερο διαστημόπλοια χάρη στις πολλές ρυθμίσεις τους και στα αξεσουάρ. Το ηλεκτρονικό κρεβάτι της Google αφυπνίζει γλυκά τον χρήστη ύστερα από 20 λεπτά ύπνου.
Η εταιρεία παγωτών Ben & Jerrys έχει δημιουργήσει εδώ και 15 χρόνια μικρό «δωμάτιο σιέστας» στα αρχηγεία της στο Βερμόντ, προσφέροντας σύντομη ανάπαυση 20 λεπτών σε μαλακό στρώμα και πλούσιες κουβέρτες.