Δύο 24ωρα έχουν πια περάσει από τη λήξη της ανταρσίας του Γεβγκένι Πριγκόζιν και των μισθοφόρων του, αλλά κάποια πολύ πρακτικά ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα.
Τι θα γίνει με τον ίδιο τον Πριγκόζιν; Θα του απαγγελθούν κατηγορίες από τη ρωσική δικαιοσύνη ή όχι; Θα οδηγηθεί στην «εξορία» στη Λευκορωσία ή κάπου αλλού; Θα έχει μαζί του, όπου πάει, και μισθοφόρους της Wagner; Θα συνεχίσει, άραγε, να υπάρχει η Wagner;
Αυτά είναι κάποια από τα ερωτήματα που συνεχίζουν να ρίχνουν τη σκιά τους πάνω από τις ταραχώδεις ρωσικές πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων ημερών.
«Τα αντιφατικά μηνύματα που έρχονται από τη Μόσχα δείχνουν ότι βασικά ερωτήματα, σχετικά με το μέλλον του Πριγκόζιν και της παραστρατιωτικής ομάδας Wagner, παραμένουν αναπάντητα», σχολιάζει σε ανάλυσή της η Wall Street Journal, εκφράζοντας προβληματισμό αναφορικά με το περιεχόμενο και το μέλλον της «ρωσικής εκεχειρίας».
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν βγήκε νικητής μέσα από την ενδορωσική κρίση του περασμένου Σαββατοκύριακου, πλην όμως στην πλειονότητά τους οι αναλυτές συμφωνούν ότι έπειτα από 23 έτη στην εξουσία υπέστη ένα πρωτοφανές πλήγμα.
Μπελάδες για τον Πούτιν;
«Σε πόσο μεγάλους μπελάδες βρίσκεται ο Βλαντιμίρ Πούτιν;», διερωτάται η αμερικανική έκδοση του Politico, θέτοντας το εν λόγω ερώτημα σε σειρά από ειδικούς (ακαδημαϊκούς, αναλυτές, πρώην διπλωμάτες κ.ά.) που καλούνται να αποφανθούν αναφορικά με το μέλλον του 70χρονου Ρώσου προέδρου, έπειτα από την – κατά κοινή ομολογία – πρωτοφανή πρόκληση της ανταρσίας του Πριγκόζιν, μια πρόκληση η οποία θα πρέπει προφανώς να αξιολογηθεί υπό το πρίσμα του συνεχιζόμενου πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Όσο για τις εκτιμήσεις/προβλέψεις των ειδικών που καταθέτουν την άποψή τους στο Politico, εκείνες ποικίλουν.
«Ευάλωτη η εξουσία του Πούτιν, εξασθενημένο το ρωσικό κράτος»
«…Τις τελευταίες 48 ώρες μάθαμε ότι η εξουσία του Πούτιν είναι ευάλωτη και το ρωσικό κράτος εξασθενημένο. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Πούτιν θα “πέσει” αύριο. Όταν όμως βρέθηκε αντιμέτωπος με μια στρατιωτική ανταρσία, ο Ρώσος πρόεδρος αναγκάστηκε να διαπραγματευτεί. Ο Πριγκόζιν μπόρεσε να καταλάβει την πόλη Ροστόφ-ον-Ντον και να κινηθεί προς τη Μόσχα επειδή, όπως φαίνεται, είτε είχε σιωπηρή υποστήριξη σε πολλά μέρη είτε πολλοί άνθρωποι του ρωσικού συστήματος δεν νοιάστηκαν αρκετά ώστε να επιχειρήσουν να τον σταματήσουν…» Daniel Fried (πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Πολωνία, πρώην υπεύθυνος για την Ευρώπη και την Ευρασία στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου).
«Ο Πούτιν φοβάται την εσωτερική ανταρσία περισσότερο από όσο το ΝΑΤΟ»
«…Ο Πούτιν είναι ισχυρός αλλά δεν είναι πανίσχυρος, ούτε έχει το αλάθητο. Aπέδειξε ότι φοβάται την εσωτερική διαφωνία και την ανταρσία περισσότερο από ό,τι φοβάται το ΝΑΤΟ και τους υποτιθέμενους “νεοναζί” στην Ουκρανία… Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί ωστόσο και να μην καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι αυτό το περιστατικό προκάλεσε θανατηφόρο πλήγμα στο καθεστώς Πούτιν…» Kathryn Stoner (Πανεπιστήμιο Stanford, Hoover Institution, Freeman Spogli Institute).
«Η υποστήριξη προς τον Πούτιν μπορεί τώρα να αυξηθεί»
«…Δεν βλέπω τον πόλεμο στην Ουκρανία να επηρεάζεται, ούτε τον Πούτιν και το καθεστώς του να αποδυναμώνονται. Στην πραγματικότητα, η υποστήριξη προς το πρόσωπό του στις τάξεις του ρωσικού στρατού θα μπορούσε να αυξηθεί…» Nikolai Sokov (Vienna Center for Disarmament and Nonproliferation).
«Η εικόνα του Πούτιν έχει αμαυρωθεί»
«Η εικόνα του αήττητου που πρόβαλλε ο Πούτιν για πάνω από δύο δεκαετίες έχει αμαυρωθεί. Ναι, η κρίση εκτονώθηκε αλλά για να γίνει αυτό προηγήθηκε μια συμφωνία (δεν γνωρίζουμε τους όρους) με τον Πριγκόζιν (με τον πρόεδρο της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο σε ρόλο μεσολαβητή) παρόλο που ο Πούτιν είχε κατηγορήσει δημόσια τον Πριγκόζιν για προδοσία. Επιπλέον, ο Πούτιν αναγκάστηκε να βασιστεί στη βοήθεια των μαχητών ενός πολέμαρχου (του Τσετσένου Ραμζάν Καντίροφ) προκειμένου να νικήσει τους μαχητές ενός άλλου (του Πριγκόζιν)…» Rajan Menon (Defense Priorities).
«Σκληρές εσωτερικές διαμάχες μεταξύ των ρωσικών ελίτ»
«…Κάτω από την επιφάνεια της ρωσικής πολιτικής, η πραγματικότητα περιλαμβάνει σκληρές εσωτερικές διαμάχες μεταξύ των ελίτ και έναν ηλικιωμένο αυταρχικό ηγέτη που εξισορροπεί τον αυτοσχεδιασμό με την αναβλητικότητα έχοντας πια βυθιστεί σε έναν πόλεμο τον οποίο μπορεί να μην χάσει αλλά δεν μπορεί να κερδίσει… Ο τσάρος είναι μεγάλος σε ηλικία, το κράτος είναι αδύναμο, όλα τα μελλοντικά ενδεχόμενα είναι ανοιχτά…» Michael Kimmage (Catholic University of America, πρώην υπεύθυνος για τον σχεδιασμό πολιτικής σε σχέση με τη Ρωσία και την Ουκρανία στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ).
«Ο Πριγκόζιν δεν ήταν προετοιμασμένος να αναλάβει τον ρόλο του επαναστάτη»
«Η ανταρσία του Πριγκόζιν δεν ήταν μια προσπάθεια εκ μέρους του να πάρει την εξουσία. Ο στόχος του ήταν να προσελκύσει την προσοχή του Πούτιν και να επιβάλει μια συζήτηση σχετικά με τις συνθήκες διατήρησης των δραστηριοτήτων του (σ.σ. της μισθοφορικής Wagner)… Ηταν μια απελπισμένη από την πλευρά του προσπάθεια να σώσει την επιχείρησή του (σ.σ. την ομάδα Wagner την οποία το επίσημο ρωσικό κράτος θέλει πια να θέσει υπό τον έλεγχό του, όπως και όλες τις άλλες μισθοφορικές ομάδες). Ο Πριγκόζιν δεν περίμενε την αντίδραση του Πούτιν που ορκίστηκε να καταπνίξει την εξέγερση με βία και δεν ήταν προετοιμασμένος να αναλάβει τον ρόλο του επαναστάτη. Επίσης, δεν ήταν προετοιμασμένος να στείλει τους μαχητές στη Μόσχα, όπου η μόνη του επιλογή θα ήταν να επιχειρήσει να “πάρει το Κρεμλίνο”, μια επιλογή που αναπόφευκτα θα είχε ως αποτέλεσμα την εξάλειψη του ιδίου και των μαχητών του. Ο Λουκασένκο παρουσίασε στον Πριγκόζιν μια εγκεκριμένη από τον Πούτιν επιλογή υποχώρησης με βάση την οποία ο επικεφαλής της Wagner θα έφευγε από τη Ρωσία και η Wagner θα διαλυόταν… Ο Πούτιν και το κράτος δέχθηκαν ένα σοβαρό πλήγμα που θα έχει σημαντικές επιπτώσεις για το καθεστώς… Η κατάσταση θα ήταν πολύ χειρότερη αν είχε καταλήξει σε ένα αιματηρό χάος στα περίχωρα της Μόσχας… Αλλά όχι, ο Πούτιν δεν χρειάζεται τη Wagner ή τον Πριγκόζιν. Μπορεί να τα καταφέρει με τις δικές του δυνάμεις…» Tatiana Stanovaya (R.Politik, Carnegie Russia Eurasia Center).
«Ο Πούτιν θα σκληρύνει τη στάση του εντός και εκτός των συνόρων»
«Το πιο ανησυχητικό για τον Πούτιν θα είναι τώρα να καταφέρει να διαπιστώσει πόσο μακριά μπορεί να έχουν εξαπλωθεί τα προδοτικά πλοκάμια του Πριγκόζιν και των πιθανών συμμάχων του εντός του καθεστώτος. Η σιωπή ορισμένων υψηλόβαθμων στελεχών όταν ο Πριγκόζιν αμφισβήτησε ανοιχτά την εξουσία του Πούτιν σημαίνει ότι οι εκκαθαρίσεις είναι πιθανές – ακόμα κι αν γίνουν αθόρυβα σε κάποια μελλοντική χρονική στιγμή… Ο Πούτιν θα αντιμετωπίσει δύσκολες επιλογές αναφορικά, παράλληλα, και με τη συνεχιζόμενη εισβολή του στην Ουκρανία… Τα γεγονότα των δύο τελευταίων ημερών, δεν θα μπορούσαν να ενισχύσουν το ηθικό των στρατευμάτων της Μόσχας. Ωστόσο, ο Πούτιν είναι πια απίθανο να αποδεχθεί να κάνει πίσω… Αντίθετα, μπορεί να επιμείνει, κηρύσσοντας στρατιωτικό νόμο και προχωρώντας σε έναν νέο γύρο επιστράτευσης που θα ανοίγει τον δρόμο για την ενίσχυση της καταστολής εντός των ρωσικών συνόρων…» Matthew Rojansky (U.S. Russia Foundation, Kennan Institute).
«Πιο δυνατός στο εσωτερικό ο Πούτιν, μπορεί όμως να χάσει στην Ουκρανία»
«Μόλις καταλαγιάσει η σκόνη, ο Πούτιν πιθανότατα θα αναδειχθεί ακόμη πιο δυνατός απέναντι στις άμεσες εσωτερικές απειλές για την κυριαρχία του. Όταν οι δικτάτορες επιβιώνουν περνώντας μέσα από δημόσιες προκλήσεις όπως αυτή, συχνά επιτείνουν την καταστολή και επιδίδονται σε εκστρατείες επίδειξης ισχύος. Αναφορικά με τις εξελίξεις στην Ουκρανία, η ορατή ρωγμή στην πανοπλία του Πούτιν θα μπορούσε να λειτουργήσει ως σημαντικό κίνητρο για τις ουκρανικές δυνάμεις και, κυρίως, για τις εξωτερικές δυνάμεις που τις υποστηρίζουν… Και, εάν ο Πούτιν χάσει τον πόλεμο, μπορεί να παρουσιαστούν ευκαιρίες για πολιτική αλλαγή στη Ρωσία που δεν θα υπήρχαν διαφορετικά…» Erica Frantz (Michigan State University).
«Μεγάλοι ωφελούμενοι η Ουκρανία και ο Λουκασένκο»
«Η ανταρσία του Πριγκόζιν και της Wagner είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για την εξουσία του Βλαντιμίρ Πούτιν στα 23 χρόνια που κυβερνά τη Ρωσία. Ο Πριγκόζιν όχι μόνο αμφισβήτησε τον τρόπο με τον οποίο εξελίσσεται ο πόλεμος στην Ουκρανία – κάτι που κάνει εδώ και μήνες – αλλά αυτήν τη φορά αμφισβήτησε και όσα λέει ο Πούτιν για να νομιμοποιήσει αυτόν τον πόλεμο, απορρίπτοντας τον ισχυρισμό του Ρώσου προέδρου ότι η στρατιωτική επιχείρηση της Ρωσίας ήταν απαραίτητη για να σωθούν οι Ουκρανοί από τους νεοναζί που ελέγχονται από τη Δύση. Αντίθετα, ο Πριγκόζιν δήλωσε ότι ο στόχος ήταν να πλουτίσουν οι ελίτ και να ενισχυθεί ο υπουργός Άμυνας Σοϊγκού… Είναι αναμφισβήτητο ότι ο Πούτιν έχασε τον έλεγχο του Πριγκόζιν. Έχασε το μονοπώλιο στη χρήση βίας και το επεισόδιο αποκάλυψε την αδυναμία του… Οι ελίτ γύρω από τον Πούτιν πιθανότατα θα επιδιώξουν να επωφεληθούν και ο Πούτιν είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα πιέσει περαιτέρω τους Ρώσους αξιωματούχους και την κοινωνία. Πιθανότατα θα προχωρήσει σε αντίποινα εναντίον οιουδήποτε βοήθησε τον Πριγκόζιν. Μπορεί επίσης να απολύσει τον Σόιγκου και τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Βαλέρι Γκερασίμοφ. Όλα αυτά όμως μπορεί να είναι και η αρχή του τέλους για τον ίδιο τον Πούτιν, πολιτικά, ακόμα κι αν χρειαστεί να περάσει χρόνος. Οι ξεκάθαροι νικητές είναι η Ουκρανία και ο ηγέτης της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο… Ωστόσο, η στρατιωτική νίκη της Ουκρανίας δεν είναι δεδομένη…» Evelyn Farkas (McCain Institute, πρώην υψηλόβαθμη αξιωματούχος του αμερικανικού Πενταγώνου αρμόδια για την Ευρασία).
«Οι πυρηνικές απειλές του Πούτιν δεν τον βοήθησαν»
«Ο Πούτιν βασίστηκε στα πυρηνικά του όπλα για να τρομάξει τη Δύση, αλλά εκείνα δεν τον βοήθησαν… ΗΠΑ και ΝΑΤΟ δεν ήταν έτοιμοι να πολεμήσουν εντός της Ουκρανίας, πλήν όμως ήταν πρόθυμοι να κάνουν οτιδήποτε άλλο χρειάζεται για να στηρίξουν το Κίεβο. Τα πυρηνικά όπλα, ως εγγύηση κατά της εξωτερικής ανάμειξης, απέτυχαν για τον Πούτιν. Δεν τον βοήθησαν, όμως, ούτε και στο εσωτερικό μέτωπο…» Rose Gottemoeller (Freeman Spogli Institute, πρώην αναπληρώτρια γενική γραμματέας του ΝΑΤΟ).
«Όχι από τα αριστερά αλλά από τα δεξιά ήρθε η απειλή για τον Πούτιν»
«…Η πραγματική απειλή για τον Πούτιν ήρθε τελικώς όχι από τα αριστερά αλλά από τα δεξιά του πολιτικού φάσματος… Το Κρεμλίνο φαίνεται να πίστευε ότι το πείραμά του με τη χαλάρωση του κρατικού μονοπωλίου στη βία ήταν υπό έλεγχο. Όσα συνέβησαν αυτό το Σαββατοκύριακο απέδειξαν ότι δεν ήταν… Η Μόσχα έχει στείλει το μήνυμα τόσο στο εγχώριο κοινό όσο και διεθνώς ότι μπορεί να κρατήσει τον πόλεμο την Ουκρανία για πάντα και ότι, ως εκ τούτου, πρόκειται να ξεπεράσει την Ουκρανία και τους δυτικούς υποστηρικτές της. Ωστόσο, τα γεγονότα του περασμένου Σαββατοκύριακου υποδηλώνουν ότι η ισχύς της Ρωσίας είναι μάλλον πιο εύθραυστη από προβάλλεται…» Olga Oliker (Crisis Group).
