Η ρωσική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον, το βασικό διπλωματικό οχυρό της Ρωσίας στις Ηνωμένες Πολιτείες, αποτελεί σκηνή σχεδόν συνεχών διαμαρτυριών, κατασκοπευτικών παιχνιδιών και παράδοξης συμβίωσης, καθώς οι πιο ψυχρές σχέσεις εδώ και δεκαετίες μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ρωσίας προσωποποιούνται στην καρδιά της αμερικανικής πρωτεύουσας. Χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από το μέτωπο στην Ουκρανία, το συγκρότημα της πρεσβείας έχει γίνει ζώνη μάχης από μόνο του.
Ο Ρώσος πρεσβευτής, Ανατόλι Αντόνοφ, το αποκάλεσε «πολιορκημένο φρούριο». Μέσα στους ψηλούς φράχτες του που διαθέτουν και κάμερες ασφαλείας, το συγκρότημα είναι ένα αυτόνομο χωριό, με ένα σύνολο διαμερισμάτων για διπλωμάτες και τις οικογένειές τους, μαζί με ένα σχολείο, μια παιδική χαρά και μια πισίνα. Τις προάλλες μια νεαρή κοπέλα φαινόταν να κάνει σκέτιμπορντ κοντά σε έναν λαχανόκηπο.
Τα τελευταία χρόνια, περίπου 1.200 Ρώσοι υπάλληλοι έχουν εργαστεί στο συγκρότημα της πρεσβείας. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν αναφέρει πόσοι παραμένουν – τα επίπεδα προσωπικού εκεί όσο και στην πρεσβεία των ΗΠΑ στη Μόσχα είναι πλέον ένα ευαίσθητο θέμα – αλλά τον Ιανουάριο του 2022, ο κ. Αντόνοφ έκανε λόγο για 184 διπλωμάτες και μέλη του προσωπικού υποστήριξης.
Παρόλο που το προσωπικό της πρεσβείας μπορεί να είναι από τους λιγότερο ευπρόσδεκτους κατοίκους της Ουάσιγκτον, οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Μπάιντεν χαίρονται που βρίσκονται εδώ. Είναι απαραίτητο να διατηρήσουμε διπλωματικούς δεσμούς ακόμη και στις χειρότερες στιγμές, λένε. «Το να εκδιώξουμε εντελώς τους Ρώσους θα σήμαινε επίσης το τέλος της διπλωματικής παρουσίας της Αμερικής στη Μόσχα, η οποία, μεταξύ άλλων, εργάζεται για να βοηθήσει τους πολίτες των ΗΠΑ που φυλακίζονται στη Ρωσία».
Ο κ. Αντόνοφ έχει μετακομίσει από την επίσημη κατοικία του σε ένα ιστορικό αρχοντικό κοντά στον Λευκό Οίκο και τώρα μένει στην πρεσβεία, σύμφωνα με συνομιλητές του. Είναι ένας βετεράνος διπλωμάτης που πέρασε χρόνια διαπραγματευόμενος συμφωνίες ελέγχου των εξοπλισμών με ομολόγους του των ΗΠΑ στη Γενεύη. Διετέλεσε επίσης αναπληρωτής υπουργός Αμυνας όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία το 2014 και δέχθηκε κυρώσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Συχνά παραπονιέται για τις περιορισμένες επαφές του με αξιωματούχους της κυβέρνησης Μπάιντεν και μέλη του Κογκρέσου – το Politico τον χαρακτήρισε κάποτε «Μοναχικό Ανατόλι» – καθώς και τις διαμαρτυρίες και τον «χουλιγκανισμό» έξω από τις πύλες της πρεσβείας του.
Οι διαμαρτυρίες αποτελούν ρουτίνα, με συνθήματα κατά του Πούτιν και αναμετάδοση του εθνικού ύμνου της Ουκρανίας με υποστηρικτικά κορνάρισμα από διερχόμενα αυτοκίνητα. Τα σπίτια απέναντι είναι στολισμένα με ουκρανικές σημαίες και αντιρωσικά συνθήματα. Οι γείτονες φωνάζουν «Slava Ukraini!» (που σημαίνει «Δόξα στην Ουκρανία!») στους Ρώσους που έρχονται και φεύγουν.
Επιπλέον, oι κάτοικοι της περιοχής παραπονιούνται ότι η Λεωφόρος Ουισκόνσιν, η κύρια αρτηρία που περνάει από την πρεσβεία, περιστασιακά κλείνει από την αστυνομία που ερευνά για βόμβες — έως και 10 από την εισβολή, σύμφωνα με εκτίμηση ενός γείτονα, αν και ορισμένοι πιστεύουν ότι οι Ρώσοι υπερβάλλουν τις απειλές ώστε να αποκλείσουν τις διαδηλώσεις.
Μια ανεπίσημη πινακίδα κοντά στο τέλος του δρόμου της πρεσβείας τον… μετονομάζει σε Οδό Ζελένσκι. Οι διαδηλωτές, συμπεριλαμβανομένου του πρεσβευτή της Ουκρανίας στην Ουάσιγκτον, έχουν φυτέψει ηλιοτρόπια, το εθνικό λουλούδι της Ουκρανίας, στο γρασίδι κατά μήκος του πεζοδρομίου. Οι γείτονες λένε ότι τα λουλούδια ξεριζώθηκαν μέσα στη νύχτα.
Στρατολόγηση;
Ωστόσο αυτό που φαίνεται να εξοργίζει περισσότερο τον κ. Αντόνοφ, είναι οι προσπάθειες του FBI να στρατολογήσει κατασκόπους ανάμεσά του.
«Βασικά, η πρεσβεία μας λειτουργεί σε ένα εχθρικό περιβάλλον», είπε ο κ. Αντόνοφ στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS πέρυσι. «Πράκτορες από τις υπηρεσίες ασφαλείας των ΗΠΑ τριγυρνούν έξω από τη ρωσική πρεσβεία, μοιράζοντας αριθμούς τηλεφώνου της CIA και του FBI, οι οποίοι μπορούν να καλούνται για άμεση επαφή».
Αν και δεν είναι σαφές εάν έχουν όντως προσφερθεί τέτοιες κάρτες, το FBI δεν προσπαθεί να κρύψει τις προσπάθειές του να στρατολογήσει Ρώσους πίσω από τις πύλες της πρεσβείας. Φέτος δημοσίευσε βίντεο που ενθάρρυνε Ρώσους διπλωμάτες που τυχόν αντιτάσσονται στον πόλεμο να επικοινωνήσουν. Το βίντεο ανοίγει με μια εικόνα της ρωσικής πρεσβείας πριν δείξει μια βόλτα με λεωφορεία και τρένα του μετρό μέσα στην πόλη μέχρι τις πόρτες των κεντρικών γραφείων του FBI. Σαν να λέει, πάρτε το απόφαση, δεν είμαστε μακριά σας.
«Μπορείτε να μπείτε σε οποιοδήποτε γραφείο του FBI και να πείτε ότι θέλετε να αλλάξετε το μέλλον», διαβεβαιώνει το βίντεο πιθανούς κατασκόπους.
Το FBI δεν σχολιάζει τους ισχυρισμούς του κ. Αντόνοφ για πράκτορες που μοιράζουν κάρτες, αλλά ένας εκπρόσωπος είπε ότι το γραφείο «αναζητά πληροφορίες από μέλη οποιασδήποτε κοινότητας σε μια προσπάθεια αντιμετώπισης απειλών για την εθνική μας ασφάλεια».
Μυστηριώδης οικία
Ούτε θα απαντούσε σε ερωτήσεις σχετικά με το μυστηριώδες σπίτι απέναντι από το συγκρότημα της πρεσβείας. Οι ένοικοι φαίνονται σπάνια και οι κουρτίνες είναι πάντα τραβηγμένες, παρόλο που τα φώτα είναι συνήθως αναμμένα τη νύχτα. Πολλοί γείτονες υποθέτουν ότι η οικία στελεχώνεται από πράκτορες του FBI που παρακολουθούν τους Ρώσους, μια θεωρία που δεν αποθαρρύνεται ακριβώς από το γεγονός ότι μια εικόνα του σπιτιού στους χάρτες της Google στο επίπεδο του δρόμου είναι θολωμένη.
Ο Ντάγκλας Λόντον, πρώην στέλεχος της CIA, γνώστης της ρωσικής γλώσσας και συγγραφέας ενός πρόσφατου βιβλίου για τη στρατολόγηση κατασκόπων, είπε ότι θα ήταν δύσκολο αλλά όχι αδύνατο να βρεθούν Ρώσοι στην πρεσβεία πρόθυμοι να συνεργαστούν με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
«Αν είστε Ρώσος αξιωματούχος που έχει διοριστεί στις ΗΠΑ, σας έχουν υποβάλει σε πρόσθετο έλεγχο», είπε ο Λονδίνο. «Παρόλα αυτά, μερικά από τα καλύτερα πλεονεκτήματά μας όλα αυτά τα χρόνια ήταν Ρώσοι αξιωματούχοι στις ΗΠΑ που προσφέρθηκαν εθελοντικά να μας βοηθήσουν. Νομίζω ότι ο Πούτιν πρέπει να ανησυχεί για τους Ρώσους του εδώ».
Ο κ. Αντόνοφ ισχυρίζεται μάλιστα ότι επιχείρησαν να στρατολογήσουν και τον ίδιο. Τον Ιούνιο του 2022, είπε στη ρωσική κρατική τηλεόραση ότι έλαβε επιστολή από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ που τον καλούσε να «καταγγείλει την πατρίδα μου και να καταδικάσει τις ενέργειες του Ρώσου προέδρου», σύμφωνα με το TASS.
