Ηδη από το 2021 ήταν εκείνος που τα είχε βάλει με τον Ολλανδό πρωθυπουργό και οι αποκαλύψεις του για τα προνοιακά επιδόματα για τα παιδιά επέσπευσαν την πτώση της κυβέρνησης του Μαρκ Ρούτε. Εχει εμπλακεί σε αποκαλύψεις διαβαθμισμένων εγγράφων, έχει εμφανιστεί ως ευρωσκεπτικιστής (είχε προτείνει μέχρι και την επιλεκτική συμμετοχή της Ολλανδίας στην Ε.Ε.), ρωσόφιλος κατ’ άλλους, αλλά αποτελεί σίγουρα εκείνη την προσωπικότητα που δεν τα παρατάει εύκολα. Ο Πίτερ Ομτσιχτ, ο ανεξάρτητος βουλευτής που αποχώρησε προ καιρού από τους Ολλανδούς Χριστιανοδημοκράτες, ανακοίνωσε την ίδρυση ενός νέου κόμματος και τάραξε τα ύδατα μιας χώρας που διέρχεται εσχάτως πολλές εσωτερικές κρίσεις.
Και το όνομα αυτού: Νέο Κοινωνικό Συμβόλαιο – διόλου πρωτότυπο, μα απολύτως σαφές· εξάλλου, είναι ο τίτλος του βιβλίου που είχε εκδώσει το 2021. Αυτό που ουδείς έχει ακόμη αντιληφθεί είναι η δήλωσή του, άμα τη ιδρύσει του νέου κόμματός του, ότι δεν τον ενδιαφέρει η πρωθυπουργία όσο η παρουσία του στην ολλανδική Βουλή, την ώρα, μάλιστα, που οι πρώτες δημοσκοπήσεις τον θέλουν να λαμβάνει περίπου το ένα τρίτο των 150 βουλευτικών εδρών.
We starten een nieuwe politieke partij: Nieuw Sociaal Contract @NwSocContract pic.twitter.com/HnMFu3awDs
— Pieter Omtzigt (@PieterOmtzigt) August 20, 2023
Γεννημένος στη Χάγη το 1974, ο Πίτερ Ομτσιχτ, ο οποίος έχει έναν δίδυμο αδελφό, σπούδασε Οικονομικά και Στατιστική στην Αγγλία, ενώ πέρασε έναν χρόνο στη Ρώμη. Με το πέρας των σπουδών του, έλαβε διδακτορικό δίπλωμα στην Οικονομετρία από το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο στη Φλωρεντία, ενώ υπήρξε και μεταδιδακτορικός ερευνητής Ποσοτικής Χρηματοοικονομικής στο Πανεπιστήμιο του Αμστερνταμ.
Εχει τη φήμη του πολιτικού που δεν ορρωδεί προ ουδενός, κάτι που ενδεχομένως του είχε κοστίσει σε θέματα υγείας, αφού μετά τις εκλογές του 2021, οπότε και είχε πρώτος σε σταυρούς από οποιονδήποτε άλλο βουλευτή, είχε δηλώσει αδυναμία να συνεχίσει λόγω εξάντλησης.
Ο Πίτερ Ομτσιχτ είναι μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Ολλανδίας από το 2003, οπότε και εισήλθε στο Σώμα λαμβάνοντας τη θέση συναδέλφου του που είχε υπουργοποιηθεί στην κυβέρνηση συνεργασίας με κορμό το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα και πρωθυπουργό τον Γιαν Πέτερ Μπάλκενεντε. Το ίδιο είχε συμβεί και στις εκλογές του Ιουνίου του 2010, οπότε και δεν είχε εκλεγεί με το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα εξαιτίας της πτώσης των ποσοστών του – επανήλθε, όμως, τον Οκτώβριο, όταν μέλη του κόμματός του έλαβαν υπουργικές θέσεις στην κυβέρνηση συνεργασίας του Μαρκ Ρούτε, η οποία είχε χρειαστεί 127 ημέρες για να συσταθεί.
Εχει τη φήμη του πολιτικού που δεν ορρωδεί προ ουδενός, κάτι που ενδεχομένως του είχε κοστίσει σε θέματα υγείας, αφού μετά τις εκλογές του 2021, οπότε και είχε εκλεγεί πρώτος σε σταυρούς από οποιονδήποτε άλλο βουλευτή, είχε δηλώσει αδυναμία να συνεχίσει λόγω εξάντλησης – είχε, όμως, επανέλθει δριμύτερος. Σε όλη του την καριέρα, βέβαια, ο Πίτερ Ομτσιχτ δεν έπαψε να θέτει δύσκολα ερωτήματα στις κυβερνήσεις, ακόμα κι αν συμμετείχε σε αυτές το ίδιο του το κόμμα.
Το σκάνδαλο με τα επιδόματα παιδικής μέριμνας
Χαρακτηριστικότερο όλων είναι το σκάνδαλο που είχε ξεσπάσει στην Ολλανδία, όταν ο Πίτερ Ομτσιχτ των Χριστιανοδημοκρατών και η Ρένσκε Λέιτεν των Σοσιαλιστών, ήδη από το 2019, κατήγγελλαν την ολλανδική φορολογική υπηρεσία και εξ αντανακλάσεως την κυβέρνηση Ρούτε για αντιμετώπιση χιλιάδων γονέων ως απατεώνων που δεν είχαν κανέναν λόγο να λαμβάνουν επίδομα παιδικής μέριμνας.
Οι κοινοβουλευτικές ακροάσεις δημοσίων υπαλλήλων και υπουργών της εποχής εκείνης οδήγησαν σε πτώση την κυβέρνηση του φιλελεύθερου Μαρκ Ρούτε τον Ιανουάριο του 2021. Στις εκλογές που ακολούθησαν, ο Πίτερ Ομτσιχτ εξελέγη πρώτος των πρώτων με 342.472 ψήφους.
Οπως είχε γράψει το Politico, oι περισσότεροι εκ των γονέων ήταν άτομα χαμηλού εισοδήματος με μεταναστευτικό υπόβαθρο και σε πολλούς επιβλήθηκαν οικονομικές κυρώσεις άνω των 50.000 ευρώ. «Σε πολλές περιπτώσεις η ζωή τους καταστράφηκε», έλεγε το δημοσίευμα. Ο Πίτερ Ομτσιχτ και η Ρένσκε Λέιτεν έκαναν λόγο για 20.000 θιγόμενες οικογένειες, ενώ ο Χριστιανοδημοκράτης βουλευτής υποδείκνυε επανειλημμένως τον Μαρκ Ρούτε ως υπεύθυνο, καθώς ο Ολλανδός πρωθυπουργός αρνείτο να απαντήσει σε ερωτήματα, με τον Πίτερ Ομτσιχτ να τον κατηγορεί ότι αποκρύπτει πληροφορίες από το Κοινοβούλιο.
Οι κοινοβουλευτικές ακροάσεις δημοσίων υπαλλήλων και υπουργών της εποχής εκείνης οδήγησαν σε πτώση την κυβέρνηση του φιλελεύθερου Μαρκ Ρούτε τον Ιανουάριο του 2021. Στις εκλογές που ακολούθησαν, ο Πίτερ Ομτσιχτ εξελέγη πρώτος των πρώτων με 342.472 ψήφους.
Οι μυστικές συνομιλίες για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας
Μετά τις εκλογές του 2021 και με τον Μαρκ Ρούτε –τον μακροβιότερο Ολλανδό πρωθυπουργό– να καλείται να σχηματίσει την τέταρτη κυβέρνηση συνεργασίας, οι συζητήσεις μεταξύ των κομμάτων είχαν πάρει φωτιά. Εκείνη που είχε αναλάβει εκ μέρους του Μαρκ Ρούτε να συζητήσει με τα κόμματα για το ενδεχόμενο σχηματισμού κυβέρνησης συνεργασίας, η Κάισα Ολόνγκρεν, αναγκάζεται να εγκαταλείψει βιαστικά τους χώρους του Κοινοβουλίου, καθώς είχε ειδοποιηθεί ότι βρέθηκε θετική στον κορωνοϊό. Καθώς αναχωρούσε, ο φακός ενός φωτορεπόρτερ «συνέλαβε» τις σημειώσεις που κρατούσε στα χέρια της: «Βάλτε τον Ομτσιχτ – Δουλέψτε αλλού», έγραφε.
Ο Ολλανδός πρωθυπουργός είχε απαντήσει ότι το όνομα του Πίτερ Ομτσιχτ δεν είχε αναφερθεί στις εν λόγω συνομιλίες, κάτι που διαψεύστηκε από παρισταμένους των διαπραγματεύσεων.
Σαν να μην του έφτανε του Μαρκ Ρούτε που είχε ένα σκάνδαλο στην πλάτη του και την αυξανόμενη δυσαρέσκεια των Ολλανδών για τα χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού κατά της COVID-19 και τα lockdowns που δεν έφεραν ιδιαίτερα αποτελέσματα, έπρεπε να απολογηθεί για τον Πίτερ Ομτσιχτ, οι αποκαλύψεις του οποίου είχαν οδηγήσει στην πτώση του.
Σύμφωνα με το Associated Press, οι νομοθέτες τον είχαν κατηγορήσει ότι προσπάθησε να παραμερίσει έναν δημοφιλή συνάδελφό τους κατά τη διάρκεια των συνομιλιών για τον συνασπισμό, υπονομεύοντας, όπως έλεγαν, την εμπιστοσύνη στους πολιτικούς. Ο Ολλανδός πρωθυπουργός είχε απαντήσει ότι το όνομα του Πίτερ Ομτσιχτ δεν είχε αναφερθεί στις εν λόγω συνομιλίες, κάτι που διαψεύστηκε από παρισταμένους των διαπραγματεύσεων. Ο Μαρκ Ρούτε επανήλθε λέγοντας ότι δεν θυμόταν αυτό το κομμάτι της συζήτησης και είχε απαντήσει στις πρώτες ερωτήσεις των δημοσιογράφων «με καλή συνείδηση».
Τα «fake news» για το αεροσκάφος των Μαλαισιανών Αερογραμμών
Λιγα χρόνια νωρίτερα, το 2017, ο Πίτερ Ομτσιχτ ενεπλάκη σε σκάνδαλο ο ίδιος, στο πλαίσιο των ερευνών για την πτώση του αεροσκάφους των Μαλαισιανών Αερογραμμών που εκτελούσε την πτήση MH17/MAS17 από το Αμστερνταμ στην Κουάλα Λουμπούρ. Στις 17 Ιουλίου του 2014, το αεροσκάφος κατερρίφθη από φερόμενα ως ρωσικά πυρά πάνω από τον εναέριο χώρο της ανατολικής Ουκρανίας. Είχε κοστίσει τη ζωή σε 283 επιβάτες και στο 15μελές πλήρωμα.
Σύμφωνα με την κατάθεση ενός αυτόπτη μάρτυρα με το όνομα Αλεξάντερ Ρ., υπήρξε ακόμα ένα αεροσκάφος πλησίον εκείνου των Μαλαισιανών Αερογραμμών, στοιχείο που δόθηκε, σύμφωνα με διεθνή δημοσίευμα, προκειμένου να στρέψει τις έρευνες μακριά από τη Ρωσία.
Ρεπορτάζ του 2017 αποκάλυψαν ότι ο μάρτυρας ήταν «μιλημένος» από τον Πίτερ Ομτσιχτ, που συμμετείχε στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση που ερευνούσε το γεγονός και ο οποίος είχε γραπτώς ενημερώσει τον μάρτυρα για το τι έπρεπε να καταθέσει.
Ρεπορτάζ του 2017 αποκάλυψαν ότι ο μάρτυρας ήταν «μιλημένος» από τον Πίτερ Ομτσιχτ, που συμμετείχε στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση που ερευνούσε το γεγονός και ο οποίος είχε γραπτώς ενημερώσει τον μάρτυρα για το τι έπρεπε να καταθέσει. Και πριν αλέκτωρ φωνήσαι, προέκυψε ότι ο μάρτυρας δεν ήταν στο σπίτι του τη νύχτα της συντριβής, ενώ οι ανακριτικές αρχές τον είχαν απορρίψει πλήρως ως μάρτυρα.
Ο Πίτερ Ομτσιχτ αναγκάστηκε να ομολογήσει την πράξη του και δημοσίως να απολογηθεί.
In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik.
— Pieter Omtzigt (@PieterOmtzigt) November 11, 2017
Μάλτα vs Ομτσιχτ
«Η έκθεση του κ. Πίτερ Ομτσιχτ ως εισηγητή για τη δολοφονία της Ντάφνι Καρουάνα Γκαλιζία βρίθει ανακριβών και άσκοπων δηλώσεων που αποκαλύπτουν μια πολύ προκατειλημμένη ατζέντα που δεν βασίζεται στην πραγματική εικόνα του θέματος. Η κυβέρνηση (σ.σ. της Μάλτας) ξεκαθαρίζει ότι η διαδικασία σχετικά με την πρόταση που είχε αρχικά παρουσιάσει στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση ο κ. Ομτσιχτ είναι ακόμη σε εξέλιξη και δεν είναι δημόσια. Η κυβέρνηση και οι κυβερνητικοί βουλευτές σέβονται τον εσωτερικό κανονισμό του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με το απόρρητο των διαδικασιών και των συνεδριάσεων».
Αυτά είχε ανακοινώσει επισήμως η κυβέρνηση της Μάλτας στις 29 Μαΐου του 2019 για τον βουλευτή, επί χρόνια κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο της Ολλανδίας στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Ηταν η εποχή κατά την οποία ερευνάτο η δολοφονία της Μαλτέζας δημοσιογράφου Ντάφνι Καρουάνα Γκαλιζία, σημαίνουσα ερευνητική ρεπόρτερ του οργανωμένου εγκλήματος στη χώρα της.
Η Μάλτα, με τη διαρροή του προσχεδίου έκθεσης που είχε συντάξει ο Πίτερ Ομτσιχτ, είχε βρεθεί σε δεινή θέση ενώπιον της Ευρώπης στο πλαίσιο της έρευνας για τον θάνατο της δημοσιογράφου Ντάφνι Καρουάνα Γκαλιζία.
Λίγες ημέρες νωρίτερα, ο Πίτερ Ομτσιχτ είχε αφήσει να διαρρεύσουν πληροφορίες από το σχέδιο της έκθεσης, τα οποία, κατά την ανακοίνωση της κυβέρνησης της Μάλτας, προωθούσαν συγκεκριμένη ατζέντα και δεν ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα της έρευνας που διεξήγε το Συμβούλιο της Ευρώπης σε συνεργασία με τις μαλτέζικες Αρχές.
Ωστόσο, σύμφωνα με το προσχέδιο της έκθεσης του Πίτερ Ομτσιχτ, η Μάλτα βρέθηκε σε δεινή θέση. Οπως γράφει δημοσίευμα του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Ελευθερία των Δημοσιογράφων και των Μέσων, εντοπίστηκαν πολλές αδυναμίες για το πολιτικό σύστημα της χώρας: οι εξουσίες του πρωθυπουργού για διορισμούς περιγράφονται ως εκτεταμένες, ενώ το σύστημα συνταγματικού ελέγχου και η διάκριση των εξουσιών και η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και της επιβολής του νόμου δεν φαίνεται να λειτουργεί. «Υπάρχει σοβαρή αμφιβολία –και από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων– εάν η Δικαιοσύνη της Μάλτας είναι απολύτως αμερόληπτη όταν πρόκειται για πολιτικά ευαίσθητες υποθέσεις», έγραφε, μεταξύ πολλών άλλων, το Κέντρο.
«Είναι σαφές ότι ο εισηγητής, μεταξύ άλλων ζητημάτων που είχε προηγουμένως γράψει στην Επιτροπή Υπουργών για να αναλάβει δράση κατά της Μάλτας και αφού απορρίφθηκε το αίτημά του, δεν ήταν ο καταλληλότερος για να αναλάβει αυτό τον ρόλο», ήταν η απάντηση της κυβέρνησης της Μάλτας.
Η ήττα στις εσωκομματικές εκλογές και η παραίτηση
Ο Πίτερ Ομτσιχτ αποπειράθηκε να εκλεγεί πρόεδρος του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος το 2020, ενόψει των εκλογών του 2021. Είχε χάσει στον δεύτερο γύρο από τον Ούγκο ντε Γιόνγκε, ώς τότε αναπληρωτή πρωθυπουργό, για λίγες ψήφους (49,3% έναντι 50,7%). Είχαν προκύψει, όμως, έναν μήνα μετά, διάφορα προβλήματα στην εσωκομματική ψηφοφορία και διατάχθηκε ανεξάρτητη έρευνα, η οποία, εντούτοις, δεν «έδειξε» τίποτα και το αποτέλεσμα επικυρώθηκε.
Από τη μια, οι «υποσχέσεις» ότι θα είναι ο επόμενος αρχηγός και, από την άλλη, «δεν αισθάνομαι ασφαλής στο κόμμα μου».
Αφού εξελέγη μετά βαΐων και κλάδων στις εκλογές του 2021, επέστρεψε, μετά την αναρρωτική άδεια λόγω εξάντλησης που είχε πάρει, ως ανεξάρτητος βουλευτής, θέση στην οποία παραμένει μέχρι σήμερα. Στο μεταξύ, όμως, στις 10 Ιουνίου 2021, διέρρευσε ένα σημείωμα του Πίτερ Ομτσιχτ που απευθυνόταν στα εσωκομματικά όργανα, αναλύοντας το αποτέλεσμα των εκλογών του Μαρτίου της ίδιας χρονιάς. Στο σημείωμα αυτό ανέφερε –χωρίς περαιτέρω στοιχεία– ότι βουλευτές και στελέχη των Χριστιανοδημοκρατών τού είχαν υποσχεθεί τη θέση του αρχηγού εάν αποσυρόταν ο Ούγκο ντε Γιόνγκε. Αλλοι, σύμφωνα με το ίδιο σημείωμά του, τον χαρακτήριζαν σκαιά, αποκαλώντας τον, μεταξύ άλλων, «ψυχοπαθή, άρρωστο, διαταραγμένο και ασταθή», ενώ, σύμφωνα με ολλανδικά δημοσίευματα, ο ίδιος είχε δηλώσει ότι δεν αισθάνεται ασφαλής μέσα στο κόμμα του. Δύο ημέρες μετά παραιτήθηκε.
— Pieter Omtzigt (@PieterOmtzigt) June 12, 2021
Η επάνοδος
Σήμερα, όμως, επανέρχεται έτοιμος να εξαργυρώσει πολιτικά όσα έχει τα τελευταία 20 χρόνια προσφέρει. Εξάλλου, είναι ταυτισμένος για πολλούς με τις προσπάθειες διαφάνειας στη χώρα του αλλά και στην Ευρώπη, καθώς και ως κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Ολλανδίας στο Συμβούλιο της Ευρώπης δεν έχει πάψει στιγμή να ερευνά και να επερωτά.
«Αιχμή του δόρατος του νέου κινήματος είναι η χρηστή διακυβέρνηση και η κοινωνική ασφάλιση. Το νέο κόμμα έχει ήδη ετοιμάσει προτάσεις και για τα δύο θέματα. Το εκλογικό πρόγραμμα θα περιλαμβάνει φυσικά και συγκεκριμένες λύσεις και προτάσεις για άλλους τομείς πολιτικής. Αναμένουμε το εκλογικό πρόγραμμα να δημοσιοποιηθεί στις αρχές Σεπτεμβρίου», όπως γράφει στην ιστοσελίδα του.
Αιχμή του δόρατος του νέου κινήματος είναι η χρηστή διακυβέρνηση και η κοινωνική ασφάλιση.
Αν πιστέψουμε ότι θα ενστερνιστεί με το κόμμα του –Νέο Κοινωνικό Συμβόλαιο– όσα είχε γράψει στο ομώνυμο βιβλίο του, τότε θα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για «να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη μεταξύ κυβέρνησης και πολιτών. Αυτό σίγουρα δεν είναι εύκολο. Πρέπει να ανοικοδομήσουμε τους θεσμούς ανανεώνοντας τον συνταγματικό έλεγχο. Απαιτεί επίσης διαφορετική νοοτροπία από την κυβέρνηση και από τους ίδιους τους πολίτες. Δεν υπάρχει απλή λύση. Ολόκληρος ο ιστός του κράτους δικαίου πρέπει να εξεταστεί και να αναθεωρηθεί».
Μένει να φανεί πώς θα το καταφέρει ο άνθρωπος που ανακοίνωσε ταυτόχρονα την ίδρυση ενός κόμματος και ότι δεν τον ενδιαφέρει η πρωθυπουργία. Οπως και να ’χει, η είδηση αυτή δεν άφησε το πολιτικό σύστημα της Ολλανδίας ασυγκίνητο, ενώ κάποιοι από το κεντροδεξιό στρατόπεδο έχουν σπεύσει να ξεφυσήσουν με ανακούφιση λόγω της συμμετοχής του.
