Η κατασκευή τουριστικών εγκαταστάσεων σε δύο παραλίες που αποτελούσαν μέρος της αρχαίας πόλης Φασηλίδας, στη νότια Τουρκία, έχει προκαλέσει την οργή των αρχαιολόγων, αλλά και των απλών πολιτών.
Οι παραλίες Αλακασού και Μποστανλίκ, στην επαρχία της Αττάλειας στα μεσογειακά παράλια, αποτελούσαν μέρος της Φασηλίδας, ενός αρχαίου ελληνικού και ρωμαϊκού οικισμού που θεωρείται πως υπήρξε η πατρίδα του Θεοδέκτη, μαθητή του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη.
Παρά το γεγονός πως έχουν βρεθεί ερείπια αρχιτεκτονικών κατασκευών που χρονολογούνται από τον 2ο αιώνα π.Χ., στις παραλίες δεν έγινε ποτέ ανασκαφή, ενώ το υπουργείο Πολιτισμού της Τουρκίας φαίνεται να προχωράει σε μία κίνηση που θυσιάζει την πολιτιστική κληρονομιά στον βωμό του τουρισμού.
Τον Ιανουάριο, κρατικοί φορείς έκριναν ότι οι εν λόγω παραλίες δεν έχουν κάποια σημαντική αρχαιολογική αξία και το υπουργείο ενέκρινε την κατασκευή υποδομών για τη διευκόλυνση των τουριστών, όπως τουαλέτες, καφέ και αποδυτήρια, συνολικού κόστους 1 εκατ. ευρώ. Σκοπός των επενδύσεων είναι να μετατραπεί η περιοχή σε ένα ακόμη τουριστικό θέρετρο, όμοιο με τα τόσα άλλα που διαθέτουν οι μεσογειακές ακτές της χώρας.
Καθώς ο πληθωρισμός ανεβαίνει μέρα με τη μέρα και το εθνικό νόμισμα καταβαραθρώνεται, η Τουρκία βλέπει την τουριστική της βιομηχανία, η οποία ομολογουμένως λειτουργεί πολύ καλά, σαν σανίδα σωτηρίας. Πριν από την πανδημία, ο τουρισμός αναλογούσε περίπου στο 10% του ΑΕΠ, ενώ έχουν επενδυθεί τεράστια ποσά σε καμπάνιες με τον φιλόδοξο στόχο έως το 2028 η Τουρκία να προσελκύει 90 εκατ. τουρίστες.
Οι παραλίες Αλακασού και Μποστανλίκ αποτελούσαν μέρος ελληνικού και ρωμαϊκού οικισμού που θεωρείται πατρίδα του Θεοδέκτη, μαθητή του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη.
Τι λένε οι επικριτές
Οι επικριτές αυτών των σχεδίων υπογραμμίζουν πως οι υποδομές που απαιτούνται για να στεγαστούν τόσο πολλοί τουρίστες αναγκαστικά θα βλάψουν τους αρχαιολογικούς χώρους, οι οποίοι από μόνοι τους αποτελούν τουριστική ατραξιόν. Μία έκθεση που συνέταξε ο Σύνδεσμος Τούρκων Αρχαιολόγων (ΤΑΑ) υποστηρίζει ότι οι δύο παραλίες της αρχαίας Φασηλίδας πρέπει να προστατευθούν, διότι έχουν τη δυνατότητα να «παράσχουν σημαντικές αρχαιολογικές πληροφορίες». Επιφανειακές έρευνες στην περιοχή έχουν αποκαλύψει θραύσματα αμφορέων και εγχάρακτες στήλες, όπως και αρχιτεκτονικές κατασκευές. Επιπλέον, ένας αρχαίος δρόμος στην Αλακασού είναι πολύ πιθανό να χρησιμοποιήθηκε από τις στρατιές του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Οι προτεραιότητες του υπουργείου, ωστόσο, φαίνεται να είναι διαφορετικές. Το έτος 2022, δαπάνησε 50 εκατ. τουρκικές λίρες σε νέες κατασκευές στην περιοχή. Το αντίστοιχο ποσό που έδωσε για την αρχαιολογική έρευνα ήταν μόλις 1.700 λίρες. Σύμφωνα με ομάδα ντόπιων ακτιβιστών, τα κατασκευαστικά μηχανήματα έχουν ήδη καταστρέψει αντικείμενα όπως νομίσματα, κεραμικά, και έχουν θάψει κάτω από την άσφαλτο το αρχαίο έδαφος.Το κίνημα Phaselis’e Dokunma Hareketi (Μην αγγίζεται τη Φασηλίδα), που αποτελείται από κατοίκους και υποστηρίζεται από διάφορες οργανώσεις σε όλη τη χώρα, έχει ήδη αναλάβει νομική δράση και τον Ιούνιο κατάφερε με δικαστική απόφαση να διακόψει προσωρινά τις κατασκευές. «Αν δεν μπορέσουμε να σταματήσουμε αυτή την ανάπτυξη σε μια περιοχή υψηλής αρχαιολογικής αξίας, τότε το μέλλον του πολιτισμού της χώρας μας είναι ζοφερό», δήλωσε ο Ερντάλ Ελγκινόζ, αντιπρόσωπος της ομάδας, ο οποίος πιστεύει ακράδαντα πως εάν το δικαστήριο αποφασίσει τελικά υπέρ του υπουργείου, τότε και άλλες προστατευόμενες περιοχές της Τουρκίας θα έχουν την ίδια μοίρα.
«Η Φασηλίδα είναι τόσο σημαντική που της αξίζει να ανακηρυχθεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς από την UNESCO», σημείωσε ο Σεβγκί Τεμίζ, πρόεδρος του ΤΑΑ για την περιοχή της Αττάλειας. «Εάν το δικαστήριο κρίνει υπέρ αυτού του σχεδίου, θα δημιουργήσει ένα νομικό προηγούμενο. Θα στρώσει τον δρόμο για να δημιουργηθούν τουριστικές παραλίες σε κάθε αρχαία πόλη που βρίσκεται κατά μήκος της ακτογραμμής», συνέχισε.
Το 2020, η κυβέρνηση της Τουρκίας αποφάσισε να πνίξει στο νερό τη 12.000 ετών πόλη της Χασανκεΐφ στα νοτιοανατολικά της χώρας για να κατασκευάσει ένα φράγμα και έναν υδροηλεκτρικό σταθμό. «Η Τουρκία είναι το σπίτι μερικών από τους σπουδαιότερους αρχαίους πολιτισμούς του κόσμου. Είναι ευθύνη όλων μας να προστατεύσουμε αυτή την ιστορία», τόνισε ο Σεβγκί Τεμίχ.
