Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει μέρος του πλανήτη που να έχει μείνει ανεπηρέαστο –έμμεσα ή άμεσα– από την ανθρώπινη παρουσία. Ο Χόμο Σάπιενς έχει βρεθεί κυριολεκτικά παντού, ενώ τον περασμένο Νοέμβριο ο παγκόσμιος ανθρώπινος πληθυσμός έφτασε στα 8.000.000.000 άτομα.
Ωστόσο, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science την Πέμπτη, το είδος μας έφτασε κοντά στο να εξαφανιστεί εντελώς από προσώπου Γης.
Εδώ και δεκαετίες, επιστήμονες από όλον τον κόσμο προσπαθούν να συνθέσουν τη νεφελώδη ιστορία μας, έχοντας ως βασικότερο μάρτυρα τα γονίδια των σύγχρονων ανθρώπων. Το κύριο στοιχείο που εκμεταλλεύονται είναι το εξής: κάθε μωρό γεννιέται κουβαλώντας εκατοντάδες γενετικές μεταλλάξεις και κάποιες από αυτές μπορούν να συνεχίσουν στις επόμενες γενιές για χιλιάδες, ακόμη και για εκατομμύρια χρόνια.
Ετσι, συγκρίνοντας τις γενετικές παραλλαγές στο DNA διαφορετικών σημερινών πληθυσμών, οι επιστήμονες μπορούν να ακολουθήσουν τη γραμμή του γενετικού κώδικα μέχρι τους αρχαίους πληθυσμούς που έζησαν σε διάφορα μέρη του κόσμου, μετακινήθηκαν και αναπαράχθηκαν μεταξύ τους.
Μελετώντας μια σειρά από δεδομένα, προκειμένου να εξηγήσουν τη σημερινή γενετική ποικιλομορφία μεταξύ των ανθρώπων, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα πως πριν από περίπου 930.000 χρόνια, οι πρόγονοί μας σχεδόν εξαφανίστηκαν. «Καταλάβαμε πως είχαμε κάνει μια μεγάλη ανακάλυψη σχετικά με την ανθρώπινη ιστορία», δήλωσε ο Γουανγκιέ Χου, βιολόγος στο Icahn School of Medicine στη Νέα Υόρκη, ο οποίος υπογράφει ως συντάκτης της μελέτης.
Κατά την περίοδο εκείνη, που ονομάστηκε «λαιμός μπουκαλιού», το είδος μας έφτασε να αριθμεί περίπου 1.280 ζευγάρια σε αναπαραγωγική ηλικία (συμπεριλαμβανομένων των παιδιών και των μεγάλων ηλικιών, ο συνολικός πληθυσμός ήταν προφανώς λίγο μεγαλύτερος). Η περίοδος αυτή διήρκεσε πάνω από 100.000 χρόνια, καθώς οι ερευνητές υπολογίζουν πως το ανθρώπινο είδος άρχισε να «ανεβάζει» ξανά τα νούμερά του περίπου 813.000 νωρίτερα.
Οι πιθανές αιτίες που οδήγησαν στη μείωση αυτή αποδίδονται κυρίως σε περιβαλλοντικές μεταβολές. Μια εκτεταμένη περίοδος παγετώνων σε συνδυασμό με μια μεγάλης διάρκειας ξηρασία ίσως να έκανε την εύρεση τροφής εξαιρετικά δύσκολη σε μια εποχή που δεν υπήρχε ούτε γεωργία ούτε κτηνοτροφία.
Αν και ορισμένοι ανεξάρτητοι επιστήμονες υποστηρίζουν πως τα δείγματα μείωσης του πληθυσμού κατά την εν λόγω περίοδο δεν αφορούν ολόκληρο τον πλανήτη όπως θα όφειλαν σε περίπτωση παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής και, κατά συνέπεια, ίσως τελικά τα ευρήματα της έρευνας να αφορούν μόνο μια συγκεκριμένη περιοχή, ο Χου και η ομάδα του υποστηρίζουν πως τόσο τα απολιθώματα όσο και τα γεωλογικά δεδομένα που έχουν συλλέξει από όλον τον κόσμο αποτελούν αδιάσειστα στοιχεία.