ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Από τις αρχές του 2023, η νέα έξαρση του προσφυγικού είχε χτυπήσει «καμπανάκι» στις Βρυξέλλες και σε διάφορες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, που έκαναν μάλιστα λόγο για επιστροφή σε παρόμοια κρίση, όπως εκείνη του 2015. Πράγματι, το 2023, τόσο σε νούμερα παράτυπων αφίξεων μεταναστών στις ακτές της Ευρωπαϊκής Ενωσης όσο και σε πολιτικό επίπεδο, μοιάζει αρκετά με το 2015 καθώς σε αρκετές χώρες σημειώνονται παράλληλα αυξητικές τάσεις ακροδεξιών κομμάτων, όπως στη Γερμανία, όπου η ΑfD έχει ουσιαστικά ανακάμψει φτάνοντας πλέον στο 20% σε όλη τη γερμανική επικράτεια.
Γεγονός εξάλλου είναι πως και οι πρόσφατες εικόνες στο μικρό ιταλικό νησί Λαμπεντούζα διαμορφώνουν ένα εκρηκτικό κλίμα, ενισχύοντας τις ακροδεξιές φωνές σε όλη την Ε.Ε. –που δεν καταλαγιάζουν φυσικά– με μηνύματα αλληλεγγύης από πλευράς Κομισιόν και αμφιλεγόμενες συμφωνίες, όπως το μνημόνιο συνεργασίας με την Τυνησία, που δεν έχουν ακόμη αποφέρει καρπούς, αφού οι αφίξεις στην Ιταλία έχουν αυξηθεί κατά 40% από την υπογραφή του.
Η αλήθεια είναι πως η Ε.Ε. αδυνατεί να αντιμετωπίσει τις προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές και λόγω του «διχασμού» ανάμεσα στα κράτη-μέλη της. Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση Ευρωπαίου αξιωματούχου, πως στην Ενωση σήμερα επικρατούν δύο στρατόπεδα: εκείνοι που θέλουν να αποτρέψουν τις μαζικές αφίξεις «κάνοντας ό,τι χρειαστεί» και εκείνοι που επίσης θέλουν μειώσεις στις μεταναστευτικές ροές, αλλά συγχρόνως με σεβασμό στις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες, «όπως, η διάσωση ανθρώπων που πνίγονται στη Μεσόγειο». Με εύγλωττο τρόπο, ο αξιωματούχος σχολίαζε τη νέα σύγκρουση Ιταλίας – Γερμανίας, όπου η ακροδεξιά Τζόρτζια Μελόνι κατηγόρησε εσχάτως τον καγκελάριο Ολαφ Σολτς για χρηματοδότηση μη κυβερνητικών οργανώσεων –που διεξάγουν επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης–, χωρίς πρώτα να διαβουλευθεί με την κυβέρνησή της. Βέβαια, δεν είναι μόνο η διαφορετική «οπτική» της διαχείρισης του μεταναστευτικού, αλλά και η άρνηση επίδειξης αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών-μελών.
Η Γαλλία «κλείνει» τα σύνορά της σε «κάθε άνθρωπο που προέρχεται από τη Λαμπεντούζα», ενώ Πολωνία και Ουγγαρία έχουν δηλώσει με κάθε τρόπο την άρνησή τους στον πρόσφατα συμφωνημένο ευρωπαϊκό μηχανισμό κατανομής προσφύγων. Στην Πολωνία, το μεταναστευτικό αναδεικνύεται σε βασικό θέμα των εκλογών της 15ης Οκτωβρίου και ενώ η Βαρσοβία κατηγορείται ότι εμπλέκεται σε σκάνδαλο μαζικών πωλήσεων βίζας σε μετανάστες, χωρίς τους απαραίτητους ελέγχους. Βρυξέλλες και Βερολίνο έχουν ήδη απαιτήσει εξηγήσεις από την Πολωνία, με τη γερμανική κυβέρνηση να υπαινίσσεται ότι θα λάβει μέτρα που αφορούν τους ελέγχους στα σύνορα με την Πολωνία. Η Γερμανία την ίδια ώρα έχει σταματήσει την εθελοντική υποδοχή προσφύγων από την Ιταλία, για να «εκβιάσει» την τήρηση των διατάξεων του «Δουβλίνου» από τη Ρώμη.
Σε αυτό το κλίμα, οι υπουργοί Εσωτερικών Υποθέσεων και Μετανάστευσης της Ε.Ε. –που θα συναντηθούν την Πέμπτη στις Βρυξέλλες– θα επιχειρήσουν να «τετραγωνίσουν τον κύκλο», αφού σύμφωνα με πληροφορίες καλούνται από την ισπανική προεδρία της Ε.Ε. να απαντήσουν –σε έγγραφο που έχει ήδη σταλεί στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες– σχετικά με το τι θα μπορούσε να συνιστά ένα «προληπτικό μοντέλο» αντιμετώπισης των παράτυπων αφίξεων στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ιδιαίτερα μέσω θαλάσσης, καθώς και τρόπους χρηματοδότησής του. Αγνωστο παραμένει, πάντως, εάν θα συζητηθεί το κρίσιμο θέμα των «μετεγκαταστάσεων», που αναμένεται να θέσει μετ’ επιτάσεως η Ιταλία στην εν λόγω συνεδρίαση.
