Η επίθεση στο νοσοκομείο της Γάζας αποτελεί γροθιά στο στομάχι και αλλάζει τον ρου των εξελίξεων. Ηδη Ισραήλ και Χαμάς αλληλοκατηγορούνται για την υπαιτιότητα (το Ισραήλ κατηγορεί την Παλαιστινιακή Τζιχάντ), όμως οι ηγέτες των περισσοτέρων κρατών της περιοχής, συμπεριλαμβανομένου του Τούρκου προέδρου, έχουν σπεύσει να καταδικάσουν το Ισραήλ και να ζητήσουν την παραδειγματική του τιμωρία. Ο Ερντογάν μίλησε για πρωτοφανή βαρβαρότητα από πλευράς Ισραηλινών, επανερχόμενος πλήρως στη ρητορική των περασμένων ετών εναντίον του Τελ Αβίβ. Μάλιστα, προ ολίγου το τουρκικό Κοινοβούλιο ομόφωνα εξέδωσε ανακοινωθέν καταδίκης του Ισραήλ για έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Για σχεδόν όλες τις μουσουλμανικές και αραβικές ηγεσίες, προτού καν προκύψει κάποιο ανεξάρτητο πόρισμα και δουν τα ντοκουμέντα, ένοχος είναι το Ισραήλ.
Η απεχθής και αποτρόπαια επίθεση υποσκάπτει πριν καν ξεκινήσει την επίσκεψη Μπάιντεν. Στην πράξη, την τινάζει στον αέρα εκτός συγκλονιστικού απροόπτου (ήδη ο Αμπάς ακύρωσε τη συμμετοχή του στην αυριανή τετραμερή), όπως και όλες τις προσπάθειες που έγιναν τις τελευταίες ημέρες, με τους Αμερικανούς να έχουν τα ηνία και περιφερειακούς δρώντες να διαμεσολαβούν κατά περίσταση και ανάλογα την πρόσβαση και την επιρροή τους στους σημαντικότερους παίκτες της περιοχής.
Αν και είναι νωρίς να κρίνουμε τον αντίκτυπο, πολύ δύσκολα αυτό που συνέβη πριν από λίγες ώρες δεν θα αλλάξει εκ νέου τα δεδομένα στο διπλωματικό μέτωπο. Ο,τι επιτεύχθηκε με σχετικό κόπο μέχρι σήμερα πάει πλέον στράφι. Καμιά αραβική ηγεσία δεν μπορεί να μείνει αμέτοχη και πολλοί μουσουλμάνοι θα ξεσηκωθούν σε βάρος του Ισραήλ και των υποστηρικτών του (επισημαίνεται ότι τόσο η Χαμάς όσο και ο θρησκευτικός ηγέτης του Ιράν είχαν προτρέψει σε γενικότερο ξεσηκωμό). Η μορφή πάντως που θα λάβουν οι διαμαρτυρίες είναι καθοριστική για το μέλλον. Πιθανόν δε κάποιοι Αραβες να ξεσηκωθούν σε βάρος και των ηγεσιών τους, με τον Αμπάς να βρίσκεται πρώτος στο στόχαστρο λόγω του ότι επρόκειτο να συναντηθεί με τον Μπάιντεν, ενώ μία οιονεί Αραβική Ανοιξη δεν μπορεί να αποκλειστεί, γιατί αρκετές κοινωνίες έβραζαν από καιρό λόγω (και) της οικονομικής κρίσης. Ο κίνδυνος για τη δήθεν έκφραση αλληλεγγύης στους Παλαιστινίους μέσω τρομοκρατικών επιθέσεων πολλαπλασιάζεται.
Πρόκειται αναντίρρητα για μία επίθεση που όχι μόνο εξαϋλώνει όλες εκείνες τις προσπάθειες που έγιναν τις τελευταίες 10 ημέρες και οι οποίες απαίτησαν αρκετό διπλωματικό κεφάλαιο, ειδικότερα δε από τους Αμερικανούς, αλλά οδηγεί την κατάσταση στη Μέση Ανατολή σε απόλυτο αδιέξοδο. Μάλιστα, στα μάτια αρκετών μουσουλμάνων δυστυχώς νομιμοποιούνται αγριότητες και ωμότητες που πιθανόν να διεξαχθούν σε βάρος ισραηλινών και δυτικών στόχων, ενώ η εμπλοκή της Χεζμπολάχ και του Ιράν φαντάζει πλέον πιθανότερη. Αν η επίθεση ήταν προβοκάτσια, τότε οι εμπνευστές της πέτυχαν διάνα, γιατί στην ουσία άλλαξαν τους όρους του παιχνιδιού, επιβάλλοντας μία εντελώς διαφορετική ατζέντα από αυτή που προωθούσαν μεθοδικά οι περισσότερες δυνάμεις εντός και εκτός περιοχής. Από εδώ και πέρα, ανοίγει ένας νέος κύκλος βίας και έντασης, που κανείς δεν γνωρίζει πού θα μας οδηγήσει. Τα δύσκολα άρχισαν στις 7 Οκτωβρίου, αλλά τα χειρότερα βρίσκονται μπροστά μας.
* O κ. Κωνσταντίνος Φίλης είναι διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων (IGA) και καθηγητής του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος.