Μια νέα έκθεση του UN University, του ακαδημαϊκού οργάνου των Ηνωμένων Εθνών, υποδεικνύει πως η ανθρωπότητα βρίσκεται επικίνδυνα κοντά σε ένα μη αναστρέψιμο σημείο, όπου η δυνατότητά μας να αντιδρούμε συλλογικά σε φυσικές καταστροφές θα είναι πλέον μικρή.
«Καθώς εξαντλούμε χωρίς καμία περίσκεψη τις υδάτινες πηγές μας, βλάπτουμε τη φύση και μολύνουμε τη Γη αλλά και το Διάστημα, πλησιάζουμε επικίνδυνα σε σημεία που θα μπορούσαν να καταστρέψουν τα ίδια τα συστήματα στα οποία κατοικούμε», δήλωσε η δρ Ζίτα Σεμπεσβάρι από το Ινστιτούτο για την Ασφάλεια του Περιβάλλοντος και των Ανθρώπων του UNU.
Η έκθεση μελετά έξι παραδείγματα περιπτώσεων, όπου η κορύφωση της κλιματικής αλλαγής θα πλήξει την καθημερινή ζωή μας. Σε αυτά συμπεριλαμβάνεται ένα σημείο στο ορατό μέλλον όπου η ασφάλιση κτιρίων θα είναι υπερβολικά ακριβή ή και μη διαθέσιμη. Αυτό σημαίνει πως εκατομμύρια άνθρωποι ανά τον κόσμο θα βρίσκονται σε μια οικονομικά επισφαλή κατάσταση όταν θα χτυπήσουν οι φυσικές καταστροφές.
Ακραία φαινόμενα
Η κλιματική κρίση αυξάνει την ένταση αλλά και τη συχνότητα ακραίων καιρικών φαινομένων. Για παράδειγμα, ένα μεγάλο ασφαλιστικό γραφείο των ΗΠΑ έχει σταματήσει να ασφαλίζει κατοικίες στη Φλόριντα λόγω της «ραγδαία αυξανόμενης έκθεσής τους σε φυσικές καταστροφές».
Η έκθεση αναφέρει ακόμη πως σχεδόν μισό εκατ. κατοικίες στην Αυστραλία δεν θα είναι δυνατό να ασφαλιστούν έως το 2030, κυρίως λόγω του αυξημένου κινδύνου για πλημμύρες. Αλλο σημείο κλιμάκωσης των καθημερινών προβλημάτων που αναφέρονται στην έκθεση αφορά τη στιγμή που ο υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας θα αρχίσει στο σύντομο μέλλον να εξαντλείται. Τα υπόγεια ύδατα αυτή τη στιγμή αποτρέπουν τις μισές απώλειες τροφίμων που θα είχαμε από τις εκτεταμένες ξηρασίες, οι οποίες αναμένεται να γίνουν όλο και συχνότερες εξαιτίας της αύξησης της θερμοκρασίας.
Σύμφωνα με την έκθεση, το σημείο καμπής για τον κίνδυνο των υπόγειων υδάτων έχει ήδη ξεπεραστεί σε ορισμένες χώρες, όπως η Σαουδική Αραβία, και βρίσκεται κοντά στην Ινδία. Η Σαουδική Αραβία ήταν σημαντικός εξαγωγέας σιταριού τη δεκαετία του 1990, αλλά τώρα κάνει εισαγωγή του δημητριακού μετά την εξάντληση των αποθεμάτων υπόγειων υδάτων.
Τα άλλα θέματα που καλύφθηκαν από την έκθεση ήταν το χρονικό σημείο κατά το οποίο τα αποθέματα νερού από το λιώσιμο των παγετώνων αρχίζουν να μειώνονται, καθώς και ορατός πλέον είναι ο κίνδυνος ο διαστημικός χώρος γύρω από τη Γη να γεμίσει τόσο πολύ με «σκουπίδια», που μια σύγκρουση με ένα δορυφόρο θα προκαλέσει αλυσιδωτή αντίδραση. Ακόμη, αναφέρθηκε πως οι καύσωνες σύντομα θα ξεπεράσουν το σημείο κατά το οποίο η φυσική εφίδρωση μπορεί να ψύξει το ανθρώπινο σώμα. Τέλος, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, ενημερώνοντας πως οι απώλειες αλληλοεξαρτώμενων ειδών άγριας ζωής μετατρέπονται σιγά σιγά σε «χιονοστιβάδα», με αποτέλεσμα τη διαφαινόμενη κατάρρευση ολόκληρων οικοσυστημάτων.
«Μπορεί να μη γνωρίζετε γι’ αυτά τα προβλήματα σήμερα, αλλά σύντομα θα τα δείτε», τόνισε η Κέιτλιν Εμπερλε, επίσης στέλεχος του UNU. «Σε 5, 10, 20 χρόνια, θα είναι μπροστά σας. Δεν χρειάζεται να υποστούμε αυτές τις συνέπειες. Εχουμε τη δυνατότητα να αλλάξουμε τα πράγματα», πρόσθεσε.
Συλλογική ευθύνη
«Μια βαθιά και σωτήρια αλλαγή είναι κάτι που μας αφορά όλους», υπογράμμισε η Σεμπεσβάρι. Στην περίπτωση των ασφαλίσεων, για παράδειγμα, οι ιδιοκτήτες μπορούν να ενισχύσουν την αντοχή των κτιρίων στις πλημμύρες, οι κοινότητες να επανεξετάσουν τα σχέδιά τους, οι κυβερνήσεις να αρχίσουν να προωθούν κρατικές ασφαλίσεις και να αναληφθεί παγκόσμια δράση για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα από χώρες και επιχειρήσεις. Η Σεμπεσβάρι επιμένει, όμως, ότι πρέπει να αλλάξουν και οι αξίες μας: «Ενα από τα μότο μας είναι το “να είσαι καλός πρόγονος”, το οποίο μπορεί να ακούγεται λίγο ρομαντικό, αλλά πιστεύουμε ότι τα δικαιώματα των μελλοντικών γενεών πρέπει να αποτελούν σημαντικό παράγοντα στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων».
Ο καθηγητής Τιμ Λέντον, στο Πανεπιστήμιο του Εξετερ, δήλωσε: «Πολλά από αυτά που περιγράφονται στην έκθεση είναι πράγματα που ήδη έχουμε βιώσει – ειδικά η έκθεση του ανθρώπου σε ακραία ζέστη και υγρασία, η οποία, όπως είδαμε στον τραγικό ασιατικό καύσωνα νωρίτερα φέτος, μπορεί να αποβεί μοιραία. Οχι μόνον ο πλανήτης αλλά και τα ίδια μας τα σώματα βρίσκονται σε σημείο καμπής, όταν η φυσική αυτορρύθμιση της θερμοκρασίας μας αποτυγχάνει».
Οι αριθμοί
500.000 επιπλέον θάνατοι ετησίως αποδίδονται στην ακραία ζέστη μεταξύ 2000 και 2019, σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή.
30% του παγκόσμιου πληθυσμού εκτίθεται σε επικίνδυνες για τη ζωή κλιματικές συνθήκες, τουλάχιστον 20 ημέρες τον χρόνο.
267 γιγατόνοι πάγου χάθηκαν από τους παγετώνες μεταξύ 2000 και 2019, ενώ το 50% των παγόβουνων παγκοσμίως εκτιμάται ότι θα χαθεί μέχρι το 2100.
1,9 δισ. άνθρωποι υφίστανται τις επιπτώσεις από το λιώσιμο των παγόβουνων.
400 είδη σπονδυλωτών έχουν εξαφανιστεί τα τελευταία 100 χρόνια.
70% των παγκόσμιων αποθεμάτων νερού από γεωτρήσεις χρησιμοποιούνται στη γεωργία.
313 δισ. δολάρια κόστισαν παγκοσμίως οι καταστροφές το 2022.