Από το 2016 και έπειτα, μέσα σε ένα διάστημα επτά ετών, οι Βρετανοί άλλαξαν πέντε πρωθυπουργούς (Σούνακ, Τρας, Τζόνσον, Μέι, Κάμερον) χωρίς όμως να αλλάξουν παράλληλα και κυβερνών κόμμα.
«Ας όψεται το Brexit», θα μπορούσε να πει κανείς, με αμιγώς ημερολογιακά κριτήρια.
Ηταν 24 Ιουνίου του 2016, όταν ο Ντέιβιντ Κάμερον ανακοίνωσε ότι παραιτείται από την πρωθυπουργία, κλείνοντας έτσι έναν προσωπικό κύκλο έξι ετών στην εξουσία (2010 – 2016) και σχεδόν έντεκα ετών στην ηγεσία του Συντηρητικού κόμματος (2005 – 2016). Μόλις λίγες ώρες νωρίτερα, οι πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου είχαν ανοίξει, με την ψήφο τους, την πόρτα της εξόδου από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Ο Κάμερον δεν το περίμενε ένα τέτοιο αποτέλεσμα, όταν έδινε το 2015 το πράσινο φως για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος με το βλέμμα τότε στραμμένο κυρίως στα εσωκομματικά της Συντηρητικής παράταξης. Ο ίδιος έκανε άλλωστε και εκστρατεία υπέρ της παραμονής στην Ε.Ε., πλην όμως το μήνυμά του, εκείνο το «Britain Stronger in Europe», τελικώς ηττήθηκε στην κάλπη. Κάπως έτσι, από τη μία στιγμή στην άλλη το καλοκαίρι του 2016, ο Ντέιβιντ Κάμερον έγινε η πρώτη μεγάλη πολιτική απώλεια του Brexit.
Τι κι αν εκείνος είχε μόλις την προηγούμενη χρονιά (2015) επικρατήσει στις εθνικές κάλπες; Τι κι αν μετρούσε δύο διαδοχικές νίκες σε εθνικές εκλογές (2010, 2015) ως ο ηγέτης που επανέφερε τους Τόρις στην εξουσία; Η περιπέτεια του Brexit ήρθε να τα «σβήσει» όλα, βυθίζοντας το κυβερνών Συντηρητικό κόμμα σε μια κρίση ηγεσίας από την οποία εκείνο ακόμη δεν έχει βγει, παρά τις νίκες του στις εθνικές εκλογές του 2017 και του 2019.
Το Ηνωμένο Βασίλειο οδεύει πια προς μια νέα εθνική εκλογική αναμέτρηση, το 2024 ή –το αργότερο– στις αρχές του 2025, υπό έναν νέο πρωθυπουργό, τον Ρίσι Σούνακ, ο οποίος μόλις συμπλήρωσε ένα έτος στην εξουσία χωρίς όμως να έχει εκλεγεί από τον λαό. Σύμφωνα με όσα «λένε» πάντως οι δημοσκοπήσεις, οι Τόρις οδεύουν πια προς μια εκλογική πανωλεθρία, καθώς βρίσκονται περίπου 20 ποσοστιαίες μονάδες πίσω από τους Εργατικούς του Κιρ Στάρμερ.
Υπάρχει άραγε περίπτωση, πια, να αντιστραφεί αυτή η τάση; Η δοκιμασία του Brexit λειτούργησε ως υπαρξιακή πρόκληση για το ίδιο το Συντηρητικό κόμμα, πολύ δε περισσότερο σε συνδυασμό με άλλες προκλήσεις, όπως ήταν εκείνες της πανδημίας, του μεταναστευτικού και των επιπτώσεων του πολέμου στην Ουκρανία· αυτό είναι πια δεδομένο. Το πιστοποιούν οι αλλεπάλληλες αλλαγές στην ηγεσία, οι προτάσεις μομφής κατά ημετέρων και οι εσωκομματικοί εμφύλιοι των περασμένων ετών. Η σύγχυση είναι τέτοια πια, ώστε κάποιοι να φαντάζονται ως μελλοντικό ηγέτη των Τόρις ακόμη και τον… Νάιτζελ Φάρατζ.
Η μεγάλη ανατροπή ωστόσο ήρθε από αλλού, όταν ο Ρίσι Σούνακ ανακοίνωσε σήμερα ότι ο Ντέιβιντ Κάμερον –που δεν ήταν ούτε καν βουλευτής τα τελευταία επτά χρόνια– θα είναι ο νέος υπουργός Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου στη θέση του Τζέιμς Κλέβερλι ο οποίος μετακινείται στο ΥΠΕΣ.
Θα μπορούσε, άραγε, η πρώτη μεγάλη πολιτική απώλεια του Brexit να αποτελέσει τώρα σωσίβιο ή εφαλτήριο ανάκαμψης για τον Ρίσι Σούνακ στον δρόμο προς τις εκλογές του 2024 (οι επόμενες εκλογές θα πρέπει να έχουν διεξαχθεί το αργότερο έως τον Ιανουάριο του 2025); Ως προς αυτό, οι απόψεις διίστανται. Σύμφωνα με μερίδα αναλυτών, ο Σούνακ ρίχνει μια τελευταία ζαριά πριν τις εκλογές… κι ό,τι γίνει. Τα προγνωστικά έχουν πάψει πάντως προ πολλού να είναι με το μέρος των Βρετανών Συντηρητικών.