O Ντέιβιντ Κάμερον επιστρέφει στην πολιτική ως υπουργός Εξωτερικών. Είναι ο άνθρωπος που το 2016 πήρε στον λαιμό του τη Βρετανία. Οργάνωσε ένα δημοψήφισμα που θα μπορούσε να έχει αποφύγει και έβγαλε άθελά του τους συμπατριώτες του από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Ο ίδιος λέει ότι με το κύμα του λαϊκισμού που είχε χτυπήσει τη χώρα το δημοψήφισμα ήταν αναπόφευκτο και πως μόνον εκείνος θα μπορούσε να το κερδίσει: ένας πρωθυπουργός στη φούρια της αναπάντεχης αυτοδυναμίας του και στη σωστή πλευρά του επιχειρήματος. Τώρα πια ξέρουμε ότι έκανε ένα θεαματικό λάθος.
Και όμως, η επιστροφή του είναι καλό νέο για την πολιτική ζωή της Βρετανίας. «Εξαιρετικά νέα!» δήλωσε ο βετεράνος Μάικλ Χέζελταϊν, εμβληματική φυσιογνωμία των φιλοευρωπαϊστών Τόρις.
Τίποτα δεν περιγράφει πιο εύγλωττα τη δυστοπία στην οποία είναι βυθισμένη η Βρετανία από το αίσθημα ανακούφισης που νιώθουν οι Remainers στο άκουσμα της είδησης ότι επέστρεψε ο άνθρωπος που τους οδήγησε εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Εξαγριωμένοι πολιτικοί
Οι Συντηρητικοί μετά το Brexit έχουν μετατραπεί σε ένα τοξικό κόμμα με εξαγριωμένους πολιτικούς, που έχουν κάνει φύλλο και φτερό τις βασικές του αξίες. Υποτίθεται ότι είναι το κόμμα που στηρίζει τους νοικοκυραίους. Η Λιζ Τρας σε μόλις 49 ημέρες πρωθυπουργικής θητείας τίναξε τα επιτόκια στον αέρα και πήγε να χρεοκοπήσει το ταμείο συντάξεων. Λένε ότι είναι το κόμμα του επιχειρηματικού κόσμου, όμως, ο Μπόρις Τζόνσον είπε το αμίμητο «f— business» όταν του θύμισαν ότι οι επιχειρήσεις ανησυχούν για τις συνέπειες του Brexit. Είναι οι θεματοφύλακες της τάξης και της ασφάλειας.
Η απελθούσα υπουργός Εσωτερικών Σουέλα Μπρέιβερμαν «κατέβασε» το περασμένο Σάββατο στον δρόμο τους ακροδεξιούς στοχοποιώντας την αστυνομία ότι δήθεν καλύπτει ριζοσπάστες αριστερούς. Λένε πως είναι το κόμμα της συνέχειας. Κατάφεραν να έχουν πέντε διαφορετικούς υπουργούς Παιδείας σε τέσσερις μήνες.
Είναι μάλλον απίθανο να αναστρέψει την καθοδική πορεία των Συντηρητικών· ο ερχομός του μοιάζει περισσότερο με κραυγή αγωνίας για επιστροφή στην κανονικότητα.
Σε αυτό το σχιζοφρενικό τοπίο, η απόφαση του Σούνακ να φέρει πίσω έναν μετριοπαθή κεντρώο είναι τουλάχιστον γενναία. Και είναι επίσης ελπιδοφόρα για τους εξής λόγους:
Πρώτον, ο Κάμερον επιστρατεύεται για τον ίδιο λόγο για τον οποίο είχε ανέλθει στην ηγεσία τον Τόρις το 2005: για να σηματοδοτήσει τη μετατροπή τους από το «κόμμα των κακών» (το περίφημο «Nasty Party») σε μια μοντέρνα πολιτική δύναμη του μεσαίου χώρου. Στο πρόσωπό του, οι μετριοπαθείς ανασυντάσσονται και νιώθουν έτοιμοι να αναμετρηθούν με τους ακραίους που αλωνίζουν στη Βρετανία μετά το δημοψήφισμα.
Δεύτερον, ο Κάμερον επιστρέφει σε μια στιγμή εθνικού αναστοχασμού για το ίδιο το Brexit. Ακόμη και οι οπαδοί του παραδέχονται ότι έχει προκαλέσει οικονομική ζημιά, ενώ στις δημοσκοπήσεις το προβάδισμα του Remain έχει πια εδραιωθεί σε διψήφια ποσοστά. Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Κίερ Στάρμερ, είπε ότι ήρθε η ώρα της επαναδιαπραγμάτευσης με την Ευρωπαϊκή Ενωση «για το καλό των παιδιών μας». Η κυβέρνηση συντονίζεται με το λαϊκό αίσθημα και θέλει να το δηλώσει ξεκάθαρα στο εσωτερικό, αλλά και στη διεθνή κοινότητα. Ο Βρετανός πρωθυπουργός που έδωσε μάχη υπέρ της Ευρωπαϊκής Ενωσης στο δημοψήφισμα αναλαμβάνει τώρα τη διεθνή εκπροσώπηση της χώρας.
Ερχεται συντριβή
Είναι μάλλον απίθανο ο Κάμερον να αναστρέψει την πορεία των Συντηρητικών προς τη συντριβή στις εκλογές του 2024. Οι Εργατικοί προηγούνται στις δημοσκοπήσεις με 20 μονάδες. Τσαλακωμένος όχι μόνον από το δημοψήφισμα, αλλά και από την εμπλοκή του σε ένα σκάνδαλο lobbying μετά το πέρας της θητείας του, ο πρώην πρωθυπουργός δεν μπορεί να βοηθήσει πραγματικά τον Σούνακ. Ο ερχομός του μοιάζει περισσότερο με κραυγή αγωνίας για επιστροφή στην κανονικότητα. Κάποιος έπρεπε, επιτέλους, να το φωνάξει στο κυβερνητικό στρατόπεδο, έπειτα από επτά χρόνια ασυναρτησίας στη μετα-Brexit Βρετανία.
* Ο κ. Θύμιος Τζάλλας είναι δημοσιογράφος και εργάζεται σε think tank στο Λονδίνο.