Τα τελευταία σχεδόν δύο χρόνια, η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει πάρει θέση στο πλευρό της εμπόλεμης Ουκρανίας, διπλωματικά και όχι μόνο: υποδεχόμενη εκατομμύρια Ουκρανούς πρόσφυγες, στέλνοντας στο Κίεβο οικονομική και στρατιωτική βοήθεια και επιβάλλοντας κυρώσεις στη Ρωσία.
Ωστόσο, έπειτα από σχεδόν δύο χρόνια πολέμου, οι «27» δυσκολεύονται πια να συμφωνήσουν ομόφωνα σε ένα πιο μακροπρόθεσμο πακέτο βοήθειας ύψους 50 δισ. ευρώ για το Κίεβο, ενώ διαφωνίες υπάρχουν γύρω και από το θέμα της προωθούμενης έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων για την Ουκρανία.
Σε μια περίοδο κατά την οποία η στρατιωτική και ανθρωπιστική βοήθεια (των 60 δισ. δολαρίων) που προορίζεται για την Ουκρανία από τις ΗΠΑ έχει «κολλήσει» στο αμερικανικό Κογκρέσο, η υποστήριξη από τις Βρυξέλλες είναι απολύτως απαραίτητη προκειμένου το Κίεβο να μπορέσει να συνεχίσει να μάχεται κατά της Ρωσίας.
Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο εξελίξεων, η Σύνοδος Κορυφής (14-15 Δεκεμβρίου) που ξεκινά σήμερα στις Βρυξέλλες θα είναι «αποφασιστικής σημασίας» για τις από εδώ και πέρα εξελίξεις.
Οπως σημειώνει, δε, σε ανάλυσή του ο ιστοχώρος Politico, η απόφαση να ανοίξει η Ε.Ε, την πόρτα της στην Ουκρανία θα μπορούσε να είναι «υπαρξιακή» και για το ίδιο το ευρωπαϊκό μπλοκ και το μέλλον του, καθώς σημαίνει την ένταξη μιας χώρας σχεδόν 40 εκατ. κατοίκων η οποία βρίσκεται σε πόλεμο με έναν ισχυρό γείτονα.
Αλλά και από την άλλη πλευρά, εάν δεν υπάρξει μια τέτοια ιστορική απόφαση, αυτή που θα αμαυρωθεί θα είναι η εικόνα της ευρωπαϊκής ενότητας.
Η προοπτική ένταξης της Ουκρανίας στο ευρωπαϊκό μπλοκ είναι η μεγαλύτερη υποστήριξη που μπορεί να παράσχει η Ε.Ε. στην Ουκρανία, δηλώνει στο Politico Ευρωπαίος διπλωμάτης. «Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι ο λόγος για τον οποίο ξεκίνησε αυτός ο πόλεμος –πέρα από ό,τι συνέβη στο κεφάλι του ιδίου του Πούτιν– ήταν εν μέρει η στροφή της Ουκρανίας προς τη Δύση», προσθέτει.
Υπάρχουν, ωστόσο, χώρες όπως η Ουγγαρία του Βίκτορ Ορμπαν που έχουν διαφορετική άποψη. Ο Ορμπαν ειδικότερα προσέρχεται στην ευρωπαϊκή Σύνοδο με διάθεση να μπλοκάρει τη νέα στήριξη προς την Ουκρανία, αλλά και την ενδεχόμενη έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Ο Ούγγρος πρωθυπουργός προτείνει, αντί για ένταξη, τη διαμόρφωση μιας ειδικής στρατηγικής εταιρικής σχέσης μεταξύ Ουκρανίας και Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπως δήλωσε ο ίδιος χθες.
Δεν είναι, βέβαια, η πρώτη φορά που η ευρωπαϊκή ενότητα δοκιμάζεται με φόντο την Ουκρανία. Διαφωνίες είχαν υπάρξει και στο παρελθόν γύρω από το θέμα των κυρώσεων που επιβλήθηκαν στη Μόσχα, με την Ουγγαρία του Ορμπαν να χρησιμοποιεί το δικαίωμα του βέτο που έχει προκειμένου να εξασφαλίσει παραχωρήσεις και εξαιρέσεις (που θα επιτρέπουν τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου, επί παραδείγματι).
Ανεπισήμως, πάντως, στο πλαίσιο ιδιωτικών συζητήσεων, πολλοί Ευρωπαίοι (όχι μόνο Ούγγροι αλλά και άλλοι) παραδέχονται πια ότι ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία δεν αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα για πολλές από τις ευρωπαϊκές ηγεσίες.
Καθώς πλησιάζουν πια οι επόμενες ευρωεκλογές (τον Ιούνιο του 2024), οι ηγέτες της Ε.Ε. δεν θέλουν προφανώς να φανεί ότι ευνοούν την Ουκρανία σε βάρος των καθημερινών ανησυχιών των πολιτών τους. Επτά χώρες έχουν τονίσει ότι τα 50 δισ. ευρώ που θα δοθούν (εάν τελικώς δοθούν) ως βοήθεια στο Κίεβο, θα πρέπει να συνδεθούν παράλληλα με την παροχή κεφαλαίων και για άλλες ευρωπαϊκές προτεραιότητες, όπως είναι για παράδειγμα η αντιμετώπιση της μετανάστευσης, ενώ υπάρχουν και χώρες όπως η Αυστρία που συνδέουν την ενταξιακή προοπτική της Ουκρανίας με την ενταξιακή προοπτική της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.
Το κρίσιμο για την Ευρώπη θα είναι να καταφέρει, αυτό το διήμερο, να αποτρέψει μια Σύνοδο που θα μοιάζει με ναυάγιο. Η Ουγγαρία λέγεται ότι θα μπορούσε να άρει το βέτο της για την Ουκρανία εάν λάβει ως αντάλλαγμα περισσότερα χρήματα από την Ε.Ε. (μέσα από την απελευθέρωση κεφαλαίων που έχουν «παγώσει»). Εάν αυτή η στρατηγική αποτύχει ωστόσο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες ετοιμάζουν εναλλακτικά σχέδια για την αποστολή οικονομικής βοήθειας στην Ουκρανία μέσω διμερούς χρηματοδότησης, όπως αναφέρει το Politico.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, εκείνο το «θα στηρίξουμε την Ουκρανία για όσο χρειαστεί» τού πρόσφατου παρελθόντος πλέον δοκιμάζεται…
Με πληροφορίες από Politico