ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Σε συνθήκες ξηρασίας έζησε το ένα τέταρτο του ανθρώπινου πληθυσμού το 2022 και το 2023, δηλαδή 1,84 δισ. άνθρωποι, η συντριπτική πλειονότητα από αυτούς πολίτες φτωχών χωρών.
«Η ξηρασία λειτουργεί σιωπηλά, περνάει απαρατήρητη και δεν αποτελεί προτεραιότητα της κυβερνητικής πολιτικής», έγραψε ο Ιμπραήμ Τιαό, επικεφαλής της αρμόδιας υπηρεσίας του ΟΗΕ. Οι αλλεπάλληλες ξηρασίες στον κόσμο σημειώνονται σε στιγμή κατακόρυφης ανόδου των παγκόσμιων θερμοκρασιών και επισιτιστικής κρίσης εξαιτίας του πολέμου μεταξύ δύο μεγάλων σιτοπαραγωγών κρατών, της Ρωσίας και της Ουκρανίας.
Το 2023 η τιμή του ρυζιού έφθασε στα υψηλότερα επίπεδά της μετά την οικονομική κρίση του 2008, σύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ. Στη Συρία και το Ιράκ, για παράδειγμα, η ξηρασία –σήμερα στον τρίτο χρόνο της– δεν θα είχε σημειωθεί χωρίς τη συνδρομή της κλιματικής αλλαγής, όπως αναφέρει σε πρόσφατη δημοσίευσή της επιστημονική ομάδα. Η εμφάνιση του περιοδικού μετεωρολογικού φαινομένου Ελ Νίνιο το περασμένο έτος, με αυξημένες θερμοκρασίες στον Ειρηνικό, συνέβαλε κι αυτό.
Στα προηγούμενα Ελ Νίνιο του 2014 και του 2016, η ΝΑ Ασία είχε καταγράψει σημαντική μείωση στη σοδειά ρυζιού, οδηγώντας εκατομμύρια ανθρώπους στην επισιτιστική ανασφάλεια. Φέτος η κατάσταση είναι ακόμη πιο επικίνδυνη, με επίπεδα-ρεκόρ υποσιτισμού εξαιτίας της οικονομικής κρίσης που προέκυψε από την πανδημία του κορωνοϊού και τις συρράξεις σε Ουκρανία και Γάζα. 258 εκατ. άνθρωποι –αριθμός-ρεκόρ– αντιμετωπίζουν αυτή τη στιγμή «οξεία πείνα». Το Δίκτυο Εγκαιρης Προειδοποίησης Λιμού, ερευνητική ομάδα χρηματοδοτούμενη από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, εκτιμά ότι το φετινό φαινόμενο Ελ Νίνιο θα επηρεάσει τις σοδειές σε τουλάχιστον 25% της συνολικής καλλιεργήσιμης γης στον πλανήτη.
Το ρύζι είναι ιδιαίτερα ευάλωτο στις θερμοκρασιακές μεταβολές, ενώ τα κράτη της ΝΑ Ασίας είναι εξαρτημένα από τις διακυμάνσεις της τιμής του ρυζιού. Για τον λόγο αυτό, κράτη όπως η Ινδονησία και η Ινδία υιοθέτησαν προστατευτικά μέτρα, ενισχύοντας τα αποθέματα και επιβάλλοντας σειρά τελών στην εξαγωγή του προϊόντος.
Η Ινδία, όμως, είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας ρυζιού, με τον περιορισμό των εξαγωγών της να γίνεται αισθητός σε χώρες που εξαρτώνται από το ινδικό ρύζι, όπως η Νιγηρία και η Σενεγάλη. Προηγούμενα Ελ Νίνιο είχαν αποδειχθεί καταστροφικά και για το καλαμπόκι σε Νότια Αφρική και Κεντρική Αμερική.
Η ξηρασία στην κεντρική Αμερική δεν επηρεάζει μόνο τη διατροφική ασφάλεια του πληθυσμού. Σε μια περιοχή όπου η οικονομική ανασφάλεια και η βία οδηγούν εκατομμύρια ανθρώπους να αναζητήσουν καλύτερη τύχη στις ΗΠΑ, πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι η μετανάστευση από την Κεντρική Αμερική προς τις ΗΠΑ ενισχύεται σημαντικά. Κατά μήκος της διώρυγας του Παναμά, οι συνθήκες ξηρασίας ανάγκασαν τον κολοσσό των εμπορευματοκιβωτίων Moller-Maersk να ανακοινώσει ότι θα παρακάμψει εντελώς τη διώρυγα, μεταφέροντας τα φορτία με τον σιδηρόδρομο.