ΤΙΡΑΝΑ. Εν αναμονή απόφασης αλβανικού δικαστηρίου βρίσκεται από χθες η Ιταλία, προκειμένου να ολοκληρωθεί η συμφωνία μεταξύ της ακροδεξιάς κυβέρνησης της Ρώμης και των Τιράνων για δημιουργία κέντρων υποδοχής μεταναστών προς την Ε.Ε. σε αλβανικό έδαφος. Η συμφωνία, που ανακοινώθηκε τον Νοέμβριο από την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι, θα επιτρέψει τη φιλοξενία 3.000 ανθρώπων, με προοπτική αύξησης του αριθμού αυτού στους 36.000 τον χρόνο.
Η Μελόνι, η οποία είχε δηλώσει στο παρελθόν ότι η Ιταλία θα έπρεπε να απελαύνει τους μετανάστες και να «βυθίζει τα πλοία που τους διασώζουν», υποστηρίζει ότι το σχέδιό της είναι αναγκαίο για τον περιορισμό των θαλάσσιων αφίξεων μεταναστών στην Ιταλία. Ο αριθμός ανθρώπων που έφθασαν στη χώρα διά θαλάσσης έφθασε τους 156.000 το 2023, από 104.000 το 2022. Η συμφωνία προβλέπει ότι οι διασωθέντες μετανάστες από ιταλικά σκάφη θα οδηγούνται σε κέντρα φιλοξενίας στην Αλβανία. Ανήλικοι, έγκυες γυναίκες και ευάλωτα άτομα θα μεταφέρονται στην Ιταλία. Η συμφωνία έχει χαρακτηρισθεί απάνθρωπη από οργανώσεις υπέρ των δικαιωμάτων των προσφύγων, αλλά εξασφάλισε τη σιωπηλή έγκριση της Ε.Ε.
Εμπόδιο στη συμφωνία ύψωσε, όμως, το συνταγματικό δικαστήριο των Τιράνων τον Δεκέμβριο, αναστέλλοντας την επικύρωση της συνθήκης. Η επικεφαλής του ανωτάτου δικαστικού οργάνου, Ολτά Ζατσάι, ανακοίνωσε ότι η συζήτηση για τη συνταγματικότητα της συμφωνίας ήταν αναγκαία. Η απόφαση δεν αναμένεται να ανακοινωθεί ακόμη, καθώς τα μέλη του δικαστηρίου έχουν διορία τριών μηνών προκειμένου να εξετάσουν τη συμφωνία.
Οι επικριτές του συμφώνου με την Ιταλία συγκρίνουν το περιεχόμενό του με τη συμφωνία μεταξύ Λονδίνου και Ρουάντας για τη μεταγωγή αιτούντων άσυλο από τη Βρετανία στη χώρα της κεντρικής Αφρικής. Νομικοί κύκλοι εκτιμούν ότι εάν η Ιταλία δημιουργήσει δομές φιλοξενίας σε αλβανικό έδαφος, τα Τίρανα θα πρέπει στην ουσία να παραχωρήσουν μέρος του εδάφους τους και της εθνικής τους κυριαρχίας στην Ιταλία.
Η μη κυβερνητική οργάνωση Γιατροί Χωρίς Σύνορα ανέφερε ότι η συμφωνία είναι χειρότερη από άλλες παρόμοιες μεταξύ Ε.Ε. και Τουρκίας, Λιβύης και Τυνησίας, «καθώς εμποδίζει όσους διαφεύγουν από την καταπίεση και διασώθηκαν στη θάλασσα να αποκτήσουν γρήγορη και ασφαλή πρόσβαση σε ευρωπαϊκό έδαφος». Τις επικρίσεις απέρριψε ο Ιταλός ΥΠΕΞ, Αντόνιο Ταγιάνι: «Δεν υπάρχει θέμα μετάθεσης της ευθύνης διαχείρισης αιτήσεων ασύλου σε τρίτη χώρα και δεν υπάρχει καμία παραβίαση της διεθνούς νομοθεσίας».
