«Αμέσως μετά τις επιθέσεις που δέχθηκε το Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, ένας κεντρικός αυτοκινητόδρομος γέμισε με πινακίδες που καλούσαν σε εθνική ενότητα ενόψει της πολεμικής αναμέτρησης, με το σύνθημα: “Ενωμένοι θα νικήσουμε”. Ωστόσο, τις τελευταίες ημέρες, το μήνυμα έχει αντικατασταθεί από το αίτημα για πρόωρες εκλογές». Με αυτά τα λόγια ξεκινούσε πρόσφατο ρεπορτάζ του Associated Press για τη μεταστροφή της ισραηλινής κοινής γνώμης ύστερα από 100 και πλέον ημέρες πολέμου.
Διπλό πλήγμα
Η περασμένη Δευτέρα έφερε έναν διπλό εφιάλτη για τον Ισραηλινό πρωθυπουργό. Το πρωί, συγγενείς Ισραηλινών ομήρων που εξακολουθούν να κρατούνται από τη Χαμάς εισέβαλαν στο κοινοβούλιο και προπηλάκισαν βουλευτές της πλειοψηφίας, απαιτώντας από την κυβέρνηση να εξασφαλίσει την άμεση απελευθέρωση των οικείων τους, όσο υψηλό κι αν είναι το τίμημα. Η ίδια ημέρα ήταν η πιο οδυνηρή για τον ισραηλινό στρατό από την έναρξη των χερσαίων επιχειρήσεων, αφού έχασε 24 στρατιώτες.
Ο φόρος αίματος ανεβαίνει καθώς ο ισραηλινός στρατός προσπαθεί με κάθε τρόπο να συντρίψει τη σφοδρή αντίσταση των Παλαιστινίων στο Χαν Γιουνίς, όπου πιθανολογείται ότι κρύβεται ο ηγέτης της Χαμάς Γιαχία Σινουάρ, γεννημένος στην ίδια πόλη. Οπως έγραψαν οι New York Times, παραπέμποντας σε ισραηλινές πηγές, οι επιδρομείς έμειναν έκπληκτοι όταν διαπίστωσαν την έκταση του δικτύου υπόγειων τούνελ των ένοπλων παλαιστινιακών οργανώσεων –γύρω στα 700 χιλιόμετρα, ένας κολοσσιαίος αριθμός για μια λωρίδα μήκους μόλις 41 χιλιομέτρων– γεγονός που επιτρέπει στους αμυνομένους να αποφεύγουν και να αιφνιδιάζουν τον εχθρό, όπως και να μετακινούν τους ομήρους, ακόμη και κάτω από την πιο καταιγιστική πολιορκία.
Καθώς η ολοκληρωτική συντριβή της Χαμάς, που έχει υποσχεθεί στους ομοεθνείς του ο Νετανιάχου, δεν διαγράφεται στη γραμμή του ορίζοντα και οι απώλειες στρατιωτών, αλλά και ομήρων, αυξάνονται μέρα με τη μέρα (οι Ισραηλινοί εκτιμούν πως 28 από τους 132 ομήρους έχουν ήδη σκοτωθεί), οι αντιθέσεις μέσα στην εύθραυστη κυβέρνηση εθνικής ενότητας παροξύνονται. Το ρήγμα ήρθε στο φως όταν ο Γκάντι Aϊζενκοτ, πρώην αρχηγός του στρατού και νυν στέλεχος της αντιπολίτευσης, που μπήκε στην κυβέρνηση για χάρη της πολεμικής προσπάθειας, αποφάσισε να πει τα πράγματα με το όνομά τους. Σε τηλεοπτική συνέντευξή του ζήτησε «να πάψουμε να κοροϊδεύουμε τους εαυτούς μας», υποστηρίζοντας ότι μόνο μια συμφωνία με τη Χαμάς, που θα περιλαμβάνει και εκεχειρία, μπορεί να σώσει τους ομήρους, ενώ ζήτησε πρόωρες εκλογές. Δύσκολα ο Νετανιάχου και οι σύμμαχοί του θα μπορούσαν να κατηγορήσουν για έλλειψη θάρρους τον μέχρι προ πέντε χρόνων αρχηγό του γενικού επιτελείου, ο οποίος στις αρχές του περασμένου μήνα έθαψε γιο και ανιψιό, νεκρούς στην πρώτη γραμμή του μετώπου. Εξάλλου, ταυτόσημες θέσεις διατυπώνει ο εκ των ηγετών της αντιπολίτευσης, Μπένι Γκαντς, ο οποίος μπήκε στην κυβέρνηση μαζί με τον Αϊζενκοτ και συμμετέχει στο τριμελές πολεμικό διευθυντήριο.
Ο Γκάντι Aϊζενκοτ, πρώην αρχηγός του στρατού, υποστήριξε ότι μόνο μια συμφωνία με τη Χαμάς που θα περιλαμβάνει εκεχειρία μπορεί να σώσει τους ομήρους, ενώ ζήτησε πρόωρες εκλογές.
Την ίδια ώρα, κορυφώνονται οι εξωτερικές πιέσεις. Η σύγκρουση ανάμεσα στην κυβέρνηση Μπάιντεν και στον Νετανιάχου για την επόμενη ημέρα στη Γάζα διεξάγεται πλέον σε κοινή θέα, ενώ η προχθεσινή απόφαση του Δικαστηρίου της Χάγης, που κάλεσε το Ισραήλ να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα «για την αποφυγή και τιμωρία πράξεων γενοκτονίας» εις βάρος των Παλαιστινίων, εξέθεσε ανεπανόρθωτα την ισραηλινή πολιτική και στρατιωτική ηγεσία, έστω κι αν δεν περιείχε ρητή αναφορά για κατάπαυση του πυρός.
Σε αυτό το φόντο, ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου αναζητά έξοδο κινδύνου. Την περασμένη Τρίτη, πηγές προσκείμενες στους Αιγύπτιους διαπραγματευτές αποκάλυψαν ότι το Ισραήλ πρότεινε στη Χαμάς εκεχειρία δύο μηνών, στη διάρκεια της οποίας θα απελευθερωθούν σταδιακά οι Ισραηλινοί όμηροι και μεγάλος αριθμός Παλαιστινίων κρατουμένων. Μάλιστα, ο ισραηλινός ιστότοπος Walla ανέφερε ότι η κυβέρνηση Νετανιάχου θα ήταν διατεθειμένη να αποσύρει τον στρατό από όλα τα αστικά κέντρα της Γάζας και να επιτρέψει στους Παλαιστινίους να επιστρέψουν σε ό,τι έχει απομείνει από τις εστίες τους.
Η απόφαση του Δικαστηρίου της Χάγης, που κάλεσε το Ισραήλ να λάβει τα αναγκαία μέτρα «για την αποφυγή και τιμωρία πράξεων γενοκτονίας» εις βάρος των Παλαιστινίων, εξέθεσε την ισραηλινή ηγεσία.
Τα εμπόδια, όμως, παραμένουν πολλά και ογκώδη. Η Χαμάς ζητάει την απελευθέρωση όλων των Παλαιστίνιων κρατουμένων (υπολογίζονται σε περίπου 6.000), κάτι που η ισραηλινή κυβέρνηση αποκλείει. Ανάμεσα σε αυτούς είναι ο Μαρουάν Μπαργούτι, ο πιο δημοφιλής από τους πιθανούς διαδόχους του 88χρονου Μαχμούντ Αμπάς στην ηγεσία της Παλαιστινιακής Αρχής, όπως και ο γενικός γραμματέας του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, Αχμεντ Σααντάτ. Επειτα, η Χαμάς επιμένει ότι θα απελευθερώσει τους ομήρους μόνον αν υπάρξει μόνιμη κατάπαυση του πυρός, κάτι που θα σήμαινε παραδοχή ήττας από το Ισραήλ. Σύμφωνα με τη Le Monde, Ισραηλινοί αξιωματούχοι άφησαν να εννοηθεί ότι θα μπορούσε να υπάρξει μόνιμη ανακωχή εφόσον η ηγεσία της Χαμάς δεχόταν να εγκαταλείψει τη Γάζα – κατ’ αναλογία, όπως ο Αραφάτ και οι σύντροφοί του δέχθηκαν να φύγουν από τη Βηρυτό το 1982. Ωστόσο, οι ηγέτες της Χαμάς διεμήνυσαν ότι δεν πρόκειται να φύγουν από τη Γάζα – άλλωστε, η δολοφονία του υπ’ αριθμόν 2 της οργάνωσης, Σάλεχ Αρούρι, στη Βηρυτό, θα πρέπει να τους έπεισε ότι δεν υπάρχει γεωγραφική ζώνη έξω από το πεδίο δράσης της Μοσάντ.
Χωρίς διέξοδο
Σε κάθε περίπτωση, οποιαδήποτε συμφωνία με τη Χαμάς θα μπορούσε να αποβεί μοιραία για τον Νετανιάχου. Ο ακροδεξιός υπουργός Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς, ο οποίος προ ημερών πρότεινε να εκδιωχθούν τουλάχιστον τα 2,2 από τα 2,3 εκατ. των Παλαιστινίων της Γάζας (στον ισραηλινό Τύπο γράφτηκε ότι εξετάστηκε το ενδεχόμενο μεταφοράς τους στο Κονγκό), ζήτησε έκτακτη σύγκληση του εθνικού συμβουλίου ασφαλείας, για να αποτραπεί «ο τερματισμός του πολέμου. Πιο ωμός, ο ομοϊδεάτης του υπουργός Εθνικής Ασφαλείας, Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ, ξεκαθάρισε ότι «πρόωρο τέλος του πολέμου θα σημάνει τέλος της κυβέρνησης». Μεταξύ σφύρας και άκμονος, ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου δεν φαίνεται να διαθέτει στρατηγική εξόδου – ούτε για τον εαυτό του ούτε για τη χώρα του.