Η πρωτοφανής ζέστη που κάλυψε τον πλανήτη το περασμένο καλοκαίρι συνεχίζει ακάθεκτη την πορεία της μέσα στο 2024. Ο περασμένος μήνας υπήρξε ο θερμότερος Ιανουάριος από την εποχή που τηρούνται μετεωρολογικά στοιχεία, σύμφωνα με χθεσινή ανακοίνωση του ευρωπαϊκού κλιματικού παρατηρητηρίου. Ο φετινός Ιανουάριος ήταν επίσης ο θερμότερος μήνας και για τους ωκεανούς της Γης, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή υπηρεσία κλιματικής αλλαγής Copernicus. Οι θαλάσσιες θερμοκρασίες συνέχισαν στο μεταξύ να αυξάνονται τις πρώτες ημέρες του Φεβρουαρίου, ξεπερνώντας τα ρεκόρ που είχαν καταρριφθεί τον περασμένο Αύγουστο.
Οι ωκεανοί απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος της επιπλέον θερμότητας που δεσμεύουν τα αέρια του θερμοκηπίου γύρω από την ατμόσφαιρα της Γης, καθιστώντας τις θάλασσες αξιόπιστο μέσο καταγραφής της ταχύτητας και της έντασης της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Οι θερμότεροι ωκεανοί προσφέρουν καλύτερο καύσιμο σε τροπικούς κυκλώνες και «ποταμούς ατμοσφαιρικών καταιγίδων», όπως αυτή που έπληξε την Καλιφόρνια. Ο Ιανουάριος ήταν ο όγδοος κατά σειρά μήνας κατά τον οποίο η μέση θερμοκρασία της ατμόσφαιρας έσπασε ρεκόρ σε Ευρώπη και Αμερική. Τον 2023 ήταν το θερμότερο έτος των τελευταίων 150 ετών. Κινητήρια δύναμη της υπερθέρμανσης είναι η χρήση ορυκτών καυσίμων, η καταστροφή των δασών και άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες. Το φετινό, περιοδικό κλιματικό φαινόμενο «Ελ Νίνιο» επιτρέπει και αυτό την απελευθέρωση περισσότερης θαλάσσιας θερμότητας στην ατμόσφαιρα.
Ο ακριβής λόγος της τόσο υψηλής θερμοκρασίας για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα συνεχίζει να διχάζει τους επιστήμονες, οι οποίοι επιθυμούν τη συγκέντρωση μεγαλύτερου όγκου δεδομένων προκειμένου να αποφασίσουν εάν άλλοι πιο απρόβλεπτοι και λιγότερο μελετημένοι παράγοντες έπαιξαν ρόλο. «Η ταχεία μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου είναι ο μόνος τρόπος για την ανάσχεση της ανόδου των παγκόσμιων θερμοκρασιών», λέει η Σαμάνθα Μπέρτζες, δεύτερη τη τάξει του προγράμματος Copernicus.
Σύμφωνα με το Copernicus, οι θερμοκρασίες του Ιανουαρίου ήταν πολύ πάνω από τον μέσο όρο στον ανατολικό Καναδά, στη Βορειοδυτική Αφρική, τη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία, ενώ το μεγαλύτερο μέρος των ηπειρωτικών ΗΠΑ ήταν πιο ψυχρό από άλλες χρονιές. Τμήματα της Νότιας Αμερικής ήταν πιο ξηρά και θερμά, συμβάλλοντας στις δασικές πυρκαγιές στην κεντρική Χιλή.
Η ένταση των πρόσφατων υποθαλάσσιων καυσώνων οδήγησε την ομοσπονδιακή μετεωρολογική υπηρεσία των ΗΠΑ να προσθέσει τρεις νέες βαθμίδες στον χάρτη προειδοποίησης υψηλών θερμοκρασιών στον ωκεανό, προκειμένου να εντοπίζονται με ακρίβεια τα απειλούμενα από λεύκανση και θάνατο δάση κοραλλιών.
Το κλιματικό φαινόμενο «Ελ Νίνιο», όπως αυτό που έχει καταγραφεί φέτος πάνω από τον Ειρηνικό, σχετίζεται με θερμότερα έτη για τη Γη και επηρεάζει τις βροχοπτώσεις και τη θερμοκρασία σε συγκεκριμένες γεωγραφικές ζώνες. Καθώς, όμως, ο άνθρωπος θερμαίνει τον πλανήτη, οι επιπτώσεις του «Ελ Νίνιο» καθίστανται ολοένα και πιο απρόβλεπτες, όπως εξηγεί η Μισέλ Λερέ, επιστημονική συνεργάτιδα της μετεωρολογικής υπηρεσίας των ΗΠΑ και ειδήμων του «Ελ Νίνιο».