Το μεθάνιο, γνωστό και ως φυσικό αέριο, παγίδευσε τα τελευταία 20 χρόνια 86 φορές περισσότερη θερμότητα στην ατμόσφαιρα από ό,τι το διοξείδιο του άνθρακα. Αν και η παρουσία του στοιχείου είναι φυσιολογική και απαραίτητη, η υπερσυσσώρευσή του είναι εξαιρετικά επικίνδυνη και αποτελεί αποδεδειγμένα βασικό παράγοντα στην εμφάνιση του φαινομένου του θερμοκηπίου.
Στις περισσότερες περιπτώσεις το μεθάνιο παράγεται από την καύση ή την αποσύνθεση χαρτιών, πλαστικών, ξύλων και υπολειμμάτων φαγητού κάτω από συνθήκες έλλειψης οξυγόνου. Ωστόσο, μεγάλες ποσότητες εκλύονται και κατά την εξόρυξη καυσίμων, όπως το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, αλλά και από την κτηνοτροφία βιομηχανικής κλίμακας.
Ο βρετανικός Guardian αποκάλυψε χθες σε αποκλειστικό του δημοσίευμα δορυφορικές εικόνες από τις σχεδόν 1.200 μεγαλύτερες εστίες διαρροής μεθανίου στον πλανήτη, που ευθύνονται για το μεγαλύτερο ποσοστό της μόλυνσης κατά την τελευταία τετραετία. Η Ινδία, με τα διάσημα όρη σκουπιδιών γύρω από τις μεγάλες πόλεις της, βρίσκεται πρώτη με διαφορά στη λίστα των συνολικά 1.267 «βομβών μεθανίου», ενώ ακολουθούν το Πακιστάν και το Μπανγκλαντές. Ενδεικτικά, μόνο στα περίχωρα του Νέου Δελχί σημειώθηκαν περισσότερα από 124 «περιστατικά» υπερβολικής παραγωγής μεθανίου κατά το ως άνω διάστημα.
«Η παραγωγή μεθανίου από τις χωματερές δεν είναι η μόνη που μας απασχολεί, αλλά είναι η πιο εύκολη να ελεγχθεί. Τα μικρόβια που βρίσκονται στο χώμα το απορροφούν σε ποσοστό περίπου 97%. Το να καλύψουμε τους χώρους υγειονομικής ταφής απορριμμάτων δεν είναι και πυρηνική φυσική», σχολιάζει ο δρ Γιούαν Νίσμπετ, καθηγητής Χημείας στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου με ειδίκευση στο μεθάνιο. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι τα ποσοστά μεθανίου στην ατμόσφαιρα είναι πιθανό να διπλασιαστούν έως το 2050, βάζοντας «ταφόπλακα» στην παγκόσμια προσπάθεια να περιοριστεί η άνοδος της θερμοκρασίας μόνο κατά 1,5 °C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Ομως και τα «ανεπτυγμένα» κράτη δεν είναι λιγότερο ένοχα. Η γιγαντιαία χωματερή Νόρτε ΙΙΙ, στις φτωχογειτονιές βόρεια του Μπουένος Αϊρες, βρέθηκε σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα στις «τοπ 100» παραγωγούς παγκοσμίως. Τον Αύγουστο του 2020 κατέγραψε τη χειρότερη επίδοσή της, εκλύοντας στο περιβάλλον 230 τόνους μεθανίου την ώρα. Σχεδόν ένα χρόνο νωρίτερα, τον Ιανουάριο του 2023, ο δορυφόρος ανακάλυψε μεγάλες διαρροές και στη χωματερή του Πίντο, στα νότια της κοντινής μας Μαδρίτης.
Οπως συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις, οι φτωχότερες χώρες πλήττονται περισσότερο από το πρόβλημα, καθώς τα πιο πλούσια κράτη έχουν σε γενικές γραμμές επιβάλει υγειονομικούς κανονισμούς στους ΧΥΤΑ τους. Ωστόσο, χώρες όπως η Ινδία επείγει να δαπανήσουν μεγαλύτερο ποσοστό του προϋπολογισμού τους στην αντιμετώπιση του προβλήματος, το οποίο πέρα από διεθνές είναι και εθνικό. Μετρήσεις επί μετρήσεων δείχνουν ότι ο αέρας της πρωτεύουσας και πολλών μεγάλων πόλεων είναι εξαιρετικά μολυσμένος και το προσδόκιμο ζωής των κατοίκων ειδικά γύρω από τις «σκουπιδουπόλεις» θλιβερά χαμηλό.
Η κυβέρνηση Μόντι έχει αρχίσει να λαμβάνει κάποια μέτρα, αλλά από μόνα τους δεν επαρκούν. Οι κάτοικοι φαίνεται να μην ενδιαφέρονται ιδιαίτερα και οι τοπικές αρχές έχουν άλλες προτεραιότητες. «Δεν αρκεί να σκεπάσουμε τα σκουπίδια με χώμα. Αυτό είναι μια προσωρινή λύση στο πρόβλημα. Οι περισσότερες χωματερές στην Ινδία δεν είναι χτισμένες με επιστημονική επίβλεψη. Δεν υπάρχει κανένας μηχανισμός διαλογής και αποθήκευσης τοξικών αποβλήτων», εξηγεί ο δρ Νίσμπετ, υπογραμμίζοντας πως ακόμη και 1 εκατ. ευρώ να μπορεί μια κυβέρνηση να διαθέσει, ο περιορισμός του μεθανίου είναι η καλύτερη επένδυση.