Η αποσχισθείσα περιοχή της Μολδαβίας, Υπερδνειστερία, ζήτησε την Τετάρτη από τη Ρωσία να στηρίξει την οικονομία της προκειμένου να αντέξει την πίεση της μολδαβικής κυβέρνησης, στη διάρκεια μιας συνάντησης αξιωματούχων, την οποία το Κισινάου χαρακτήρισε ως «προπαγανδιστική εκδήλωση».
Τι γνωρίζουμε όμως για τη συγκεκριμένη περιοχή, η οποία συνορεύει με την Ουκρανία και θεωρείται ως πιθανό σημείο ανάφλεξης με τη Ρωσία;
Τι ξέρουμε για την Υπερδνειστερία;
Η μη αναγνωρισμένη, κυρίως ρωσόφωνη, περιοχή εκτείνεται σε ένα κομμάτι γης κατά μήκος της ανατολικής όχθης του ποταμού Δνείστερου.
Η περιοχή αποσχίσθηκε το 1990 από τη σοβιετική Μολδαβία, όπου ομιλείται ως επί το πλείστον η ρουμανική γλώσσα. Μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης το 1991, υπήρξε ένας σύντομος πόλεμος μεταξύ των φιλορώσων αυτονομιστών και των δυνάμεων της μολδαβικής κυβέρνησης.
Οι αυτονομιστές ανησυχούσαν ότι η Μολδαβία, όπου η πλειονότητα μιλάει ρουμανικά, θα μπορούσε κάποτε να γίνει μέρος της Ρουμανίας, όπως ήταν και πριν τεθεί υπό τον έλεγχο της Σοβιετικής Ενωσης το 1940.
Η οικονομία της Υπερδνειστερίας ελέγχεται από τη «Σερίφ», ένα μεγάλο και ισχυρό όμιλο στον οποίο ανήκει η Σερίφ Τιράσπολ, μια ποδοσφαιρική ομάδα που νίκησε τη Ρεάλ Μαδρίτης στη φάση των ομίλων του UEFA Champions League το 2021.
Ποια είναι τα συμφέροντα της Ρωσίας;
Η Μόσχα μεσολάβησε για να μπει τέλος στις μάχες το 1992, ενώ περίπου 1.500 Ρώσοι ειρηνευτές και στρατιώτες βρίσκονται ακόμη στην Υπερδνειστερία, σύμφωνα με τις περιφερειακές αρχές. Οι ίδιες δυνάμεις μάλιστα φρουρούν επίσης μια τεράστια αποθήκη όπλων που χρονολογείται από την εποχή της Σοβιετικής Ενωσης.
Η ανεπίλυτη περίπτωση της Υπερδνειστερίας, η οποία εξαρτάται από τη Ρωσία, δίνει στη Μόσχα ένα «πάτημα» στη Μολδαβία, μια φτωχή χώρα της οποίας η κυβέρνηση πασχίζει να ελευθερωθεί από τη ρωσική επιρροή και κάποια στιγμή να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Καμία χώρα δεν αναγνωρίζει την ανεξαρτησία της συγκεκριμένης περιοχής, η οποία συνορεύει με τη νοτιοδυτική Ουκρανία και χρησιμοποιεί ακόμη το σοβιετικό κομουνιστικό σφυροδρέπανο ως έμβλημα. Εχει επίσης το δικό της νόμισμα, το λεγόμενο ρούβλι της Υπερδνειστερίας, καθώς και τον δικό της στρατό.
Πρόκειται παρ’ όλα αυτά για μια φτωχή περιοχή που εξαρτάται από το ρωσικό φυσικό αέριο, για το οποίο όμως δεν πληρώνει. Σύμφωνα μάλιστα με τη ρωσική Gazprom, έχει συσσωρευτεί ένα χρέος 10 δισ. δολαρίων. Η Ρωσία θεωρεί πως το χρέος αυτό είναι της Μολδαβίας, η Μολδαβία όμως διαφωνεί.
Από τον πληθυσμό των 450.000 κατοίκων, πολλοί είναι εκείνοι που έχουν περισσότερα του ενός διαβατήρια. Ειδικότερα, περισσότεροι από 250.000 έχουν μολδαβική υπηκοότητα, σύμφωνα με τη Μολδαβία, περισσότεροι από 220.000 έχουν ρωσική υπηκοότητα, σύμφωνα με τις αρχές της ίδιας της περιοχής, ενώ 130.000 έχουν ουκρανική υπηκοότητα, σύμφωνα με τον Ουκρανό πρέσβη.
«Δούρειος Ιππος» για τη Μόσχα
Η πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 πυροδότησε φόβους ότι η Μόσχα ίσως προσπαθήσει να εισχωρήσει προς τα δυτικά μέσω της νότιας Ουκρανίας και μέχρι την Υπερδνειστερία, προκειμένου να ενωθούν οι δυνάμεις της με τη φρουρά που έχει αναπτύξει στην εν λόγω περιοχή.
Αξίζει, παράλληλα, να σημειωθεί ότι η περιοχή έχει ζητήσει επανειλημμένα από τη Ρωσία να την προσαρτήσει. Σύμφωνα ωστόσο με αναλυτές η Ρωσία δεν αναμένεται να επιδιώξει κάτι τέτοιο, καθώς στοχεύει στο να χορηγηθεί «ειδικό καθεστώς» στην Υπερδνειστερία εντός της Μολδαβίας, πιθανόν για να μπορεί να ασκεί επιρροή σε ολόκληρη τη χώρα.
Σύμφωνα μάλιστα με έκθεση του Ινστιτούτου για τη Μελέτη του Πολέμου με έδρα τις ΗΠΑ, το Κρεμλίνο επιδιώκει να χρησιμοποιήσει την Υπερδνειστερία ως «Δούρειο Ιππο» στη Μολδαβία, στοχεύοντας μεταξύ άλλων στο να εκτροχιάσει τη διαδικασία ένταξης της χώρας στην Ε.Ε.
Το ζήτημα της οικονομίας
Αυτές οι ανησυχίες ωστόσο ξεθώριασαν αργότερα το 2022 όταν τα στρατεύματα του Κιέβου απώθησαν τις ρωσικές δυνάμεις προς την ανατολική πλευρά του ποταμού Δνείπερου.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου, ωστόσο, έχουν παρατηρηθεί κατά καιρούς αναζωπυρώσεις των εντάσεων, ενώ οι σχέσεις της Μολδαβίας με τη Μόσχα έχουν επιδεινωθεί, καθώς το Κισινάου έχει πλέον ακολουθήσει το μονοπάτι της ένταξης στην Ε.Ε.
Η κυβέρνηση της Μολδαβίας έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι δεσμεύεται σε μια ειρηνική επίλυση της διαμάχης για την Υπερδνειστερία. Αναφέρει μάλιστα ότι έχει κάνει κάποια «μικρά βήματα» προς την «οικονομική επανένωση» της Μολδαβίας.
Τα σύνορα της Υπερδνειστερίας με την Ουκρανία έχουν κλείσει λόγω του πολέμου, κάτι που σημαίνει ότι οι εισαγωγές και οι εξαγωγές της αποσχισθείσας περιοχής πρέπει να γίνονται πλέον μέσω της Μολδαβίας.
Τον Ιανουάριο, η Μολδαβία εισήγαγε νέους τελωνειακούς κανόνες που απαιτούν από τις εταιρείες της Υπερδνειστερίας να καταβάλλουν δασμούς για τις εισαγωγές, οι οποίοι θα εντάσσονται στον μολδαβικό προϋπολογισμό. Η αποσχισθείσα περιοχή λέει ότι αυτή η απόφαση έχει μειώσει τα τελωνειακά της έσοδα κατά 18%.
Με πληροφορίες από Reuters, CNN