ΛΙΣΣΑΒΩΝΑ. Στο μικρό χωριό Σάο Βισέντε της ανατολικής Πορτογαλίας αποτυπώνεται καθαρά η δημοσκοπική άνοδος του ακροδεξιού κόμματος Τσέγκα, που έχει καταγραφεί τις τελευταίες εβδομάδες σε όλη τη χώρα ενόψει των βουλευτικών εκλογών της Κυριακής. Οι προεκλογικές αφίσες του Τσέγκα καλύπτουν τους περισσότερους τοίχους της ήσυχης κοινότητας. Τα σλόγκαν του κόμματος, όπως «Θα δώσουμε τέλος στη διαφθορά και στον νεποτισμό», είναι σαφή και ελκυστικά, σε αντίθεση με το άχρωμο και νεφελώδες «Περισσότερη δράση» των κυβερνώντων Σοσιαλιστών. Το Σάο Βισέντε υπήρξε κάποτε προπύργιο της Αριστεράς. Οι 730 εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι του, όμως, προσέφεραν στο ανερχόμενο ακροδεξιό λαϊκίστικο κόμμα Τσέγκα την πρώτη θέση στις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές του 2022.
Ποσοστό 28% ψήφισε υπέρ του Τσέγκα, τέσσερις φορές μεγαλύτερο από το τότε ποσοστό του κόμματος σε εθνικό επίπεδο. Εκτοτε, το Τσέγκα συνέχισε να ενισχύεται, σύμφωνα με τις σφυγμομετρήσεις. Η Πορτογαλία αποδεικνύεται έτσι ότι δεν διαθέτει ανοσία στα λαϊκίστικα κόμματα, 50 χρόνια μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις εμφάνιζαν το Τσέγκα, υπό την ηγεσία του χαρισματικού πρώην αθλητικού ρεπόρτερ και σχολιαστή Αντρέ Βεντούρα, να εξασφαλίζει μεταξύ 15% και 20% της ψήφου στις εκλογές της Κυριακής για να καταστεί ρυθμιστής των ισορροπιών στο νέο κοινοβούλιο.
Η κεντροδεξιά Δημοκρατική Συμμαχία, υπό το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, αναμένεται να έλθει πρώτη σε ψήφους, χωρίς ωστόσο να μπορέσει να σχηματίσει κυβέρνηση. Τον περασμένο μήνα, ο Βεντούρα είχε πει στο πρακτορείο Reuters ότι το Τσέγκα θα απαιτούσε χαρτοφυλάκια σε δεξιό συνασπισμό προσφέροντας σε αντάλλαγμα την κοινοβουλευτική του στήριξη. Οι Σοσιαλδημοκράτες απέρριψαν, όμως, κάθε συμφωνία με το Τσέγκα.
Οι Σοσιαλδημοκράτες
Αν οι Σοσιαλδημοκράτες σχηματίσουν μειοψηφική κυβέρνηση, αυτή θα απειλείται με κατάρρευση στην πρώτη κρίσιμη ψηφοφορία, αυτή του προϋπολογισμού αργότερα φέτος, εξαιτίας της κοινοβουλευτικής ισχύος του Τσέγκα. «Από όσα ακούω στον δρόμο, το Τσέγκα θα ενισχυθεί σημαντικά. Είναι πολύ λυπηρό. Δεν καταλαβαίνω τον τρόπο σκέψης των ανθρώπων, ένας ιστορικά εργατικός δήμος να στρέφεται στην Ακροδεξιά», λέει ο 61χρονος Ζοάο Μαρτίνς, ψηφοφόρος του Κομμουνιστικού Κόμματος στο Σάο Βισέντε.
«Τσέγκα» σημαίνει «αρκετά» στα πορτογαλικά, με το κόμμα να αντλεί τη δημοτικότητά του από τη λαϊκή δυσαρέσκεια απέναντι στα μετριοπαθή παραδοσιακά κόμματα. Η ρητορική του Τσέγκα είναι αντιμεταναστευτική και ξενοφοβική, προσελκύοντας στις τάξεις του εθνικιστικά στοιχεία. Η επιτυχία του οφείλεται, πάντως, κυρίως στις υποσχέσεις του Βεντούρα να ανατρέψει την κυριαρχία των παλαιών κομμάτων, να πατάξει τη διαφθορά και να μειώσει τα φορολογικά βάρη μισθωτών και συνταξιούχων.
Το κόμμα, που ιδρύθηκε το 2019 από αντάρτες του κεντροδεξιού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, έχει συνασπισθεί με τα ακροδεξιά, ξενοφοβικά κόμματα της Ευρώπης, όπως ο Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία και η Εναλλακτική για τη Γερμανία. Η εμμονή του Βεντούρα στην αντιμεταναστευτική ρητορική, όμως, δεν αναμένεται να αποτελέσει σημαντικό παράγοντα της επιτυχίας του στην κάλπη.
Τα στοιχεία της Ε.Ε. δείχνουν ότι η Πορτογαλία διαθέτει το δεύτερο μικρότερο ποσοστό μεταναστών στην Ευρώπη, με 4,9 μετανάστες ανά χίλιους κατοίκους. «Ο Βεντούρα είναι τυπικός λαϊκιστής. Συνδυάζει ακροδεξιά ρητορική μιλώντας για μεταναστευτική πολιτική ανοικτών θυρών της κυβέρνησης, υποσχόμενος την ίδια ώρα αυξήσεις στις συντάξεις και υψηλότερη φορολογία για τράπεζες και πετρελαϊκές εταιρείες, αιτήματα που θυμίζουν εκείνα των κομμάτων της Αριστεράς», σχολιάζει ο πολιτικός αναλυτής Αντελίνο Μάλτεζ.
Το Τσέγκα ωφελήθηκε δημοσκοπικά από τις έρευνες για διαφθορά που οδήγησαν στην παραίτηση του Σοσιαλιστή πρωθυπουργού Αντόνιο Κόστα τον Νοέμβριο, παρότι η έρευνα συνεχίζεται και κανένα αδίκημα δεν έχει αποδειχθεί.
