Παρότι φυλακισμένος, εμφανώς καταβεβλημένος, συχνά στην απομόνωση κατά τα τρία αυτά χρόνια φυλάκισής του πριν από τον θάνατό του, ο Αλεξέι Ναβάλνι εξακολουθούσε να αποτελεί φόβητρο για το Κρεμλίνο και έμπνευση για τους υποστηρικτές του, ακόμη και στις εσχατιές της αχανούς Ρωσίας.
Την 1η Φεβρουαρίου, μόλις λίγες ημέρες πριν από τον θάνατό του, πόσταρε στον λογαριασμό του στο Χ οδηγίες για αυτό που έμελλε να είναι το «κύκνειο άσμα» της αντιπολιτευτικής στρατηγικής του και θα κινητοποιούσε τους υποστηρικτές του εν όψει των προεδρικών εκλογών.
«Μου αρέσει η ιδέα οι ψηφοφόροι κατά του Πούτιν να εμφανιστούν ταυτόχρονα στα εκλογικά κέντρα στις 12 το μεσημέρι. Μεσημέρι κατά του Πούτιν», έγραφε ο Ναβάλνι, δίνοντας το στίγμα για το «At noon against Putin», μια κινητοποίηση μαζική, ταυτόχρονη σε όλη τη χώρα και σχετικά ανώδυνη και ασφαλής.
«Τι μπορούν να κάνουν; Θα κλείσουν τα εκλογικά κέντρα στις 12 το μεσημέρι; Θα οργανώσουν διαδήλωση υπέρ του Πούτιν στις 10 το πρωί; Θα καταχωρίσουν όσους πήγαν το μεσημέρι να ψηφίσουν ως αναξιόπιστους;» πρόσθετε ο Ναβάλνι στην ίδια ανάρτηση.
Ο 71χρονος Πούτιν βρίσκεται στην εξουσία στη Ρωσία ως πρόεδρος ή πρωθυπουργός από το 2000. Στις προεδρικές εκλογές αντιμετωπίζει τρεις αντιπάλους – εκ των οποίων κανείς δεν τον έχει επικρίνει. Φωτ.: REUTERS/Alexey Pavlishak
«Ηταν προ πολλού σαφές πως οι εκλογές δεν θα ήταν ούτε ελεύθερες ούτε ανεξάρτητες: ο Πούτιν θα ήταν ο μόνος πραγματικός υποψήφιος, με όλους τους αξιοσημείωτους επικριτές τους νεκρούς, φυλακισμένους, εξόριστους ή εκτός ψηφοδελτίου. Ωστόσο, με την εμφάνισή τους στα εκλογικά κέντρα την προκαθορισμένη ώρα, οι Ρώσοι θα μπορούσαν να διατρανώσουν την αποδοκιμασία τους και να αναδείξουν ως ψευδή την ψήφο – που το Κρεμλίνο μεθοδεύει ως την απόλυτη ψήφο εμπιστοσύνης υπέρ του Πούτιν, μετά την εισβολή στην Ουκρανία», σημειώνει το Politico.
Η κληρονομιά της Γιούλια
Ο Ναβάλνι δεν ευτύχησε να ζήσει, έστω ως έγκλειστος, τις εκλογές του Μαρτίου και να δει το σχέδιό του να παίρνει σάρκα και οστά. Ο θάνατος του, δύο εβδομάδες αργότερα από το επίμαχο tweet, έδωσε νέο νόημα στο κίνημα αυτό που μοιραία ανέλαβε να υλοποιήσει η σύζυγος –και επίδοξη διάδοχός του στην αντιπολίτευση– Γιούλια Ναβάλναγια.
«Ο Αλεξέι κάλεσε τον κόσμο να συμμετάσχει σε αυτή τη διαμαρτυρία και γι’ αυτό για εμένα προσωπικά αυτό είναι τόσο σημαντικό», δήλωσε πρόσφατα σε ένα βίντεο, καλώντας τους Ρώσους να συμμετάσχουν στην εκδήλωση «για τον Ναβάλνι».
«Θέλω να υλοποιήσω αυτό το οποίο εκείνος θεωρούσε πως ήταν σωστό», πρόσθεσε.
«Θαμμένος στο κοιμητήριο του Μπορίσοβο στη Μόσχα, ο Ναβάλνι παραμένει ο πιο ισχυρός αντίπαλος. Ο θάνατός του, είτε οι ψηφοφόροι εμφανιστούν για να εκφράσουν την αποδοκιμασία τους το μεσημέρι της Κυριακής είτε όχι, τονίζει περαιτέρω την έλλειψη νομιμότητας του Πούτιν», σχολιάζει το Politico.
«Ακόμη και στον θάνατο, ο Ναβάλνι προκαλεί τη μεγαλύτερη ζημιά στον Πούτιν. Εδωσε τη ζωή του ολόκληρη στην ελευθερία μας. Το τελευταίο πράγμα που έκανε ήταν να μας ζητήσει να αφιερώσουμε 30 λεπτά», σημειώνει ο Μαξίμ Ρέζνικ, πολιτικός της αντιπολίτευσης, από τον οποίο ο Ναβάλνι υιοθέτησε την ιδέα του «Noon Against Putin».
Οι ουρές, σύμβολο διαμαρτυρίας
Ανθρωποι της ευρύτερης ρωσικής αντιπολίτευσης αντιπροτείνουν και διάφορους άλλους τρόπους διαμαρτυρίας. Σε μία σπάνια στιγμή αντιπολιτευτικής συναίνεσης, ωστόσο, συμφωνούν όλοι με το σχέδιο Ναβάλνι, προτρέποντας τους συμπατριώτες τους να εμφανιστούν στα εκλογικά κέντρα, στις 12 το μεσημέρι της Κυριακής, ασχέτως του αν, πώς ή ποιον σχεδιάζουν μετά να ψηφίσουν.
«Κατά τη διάρκεια της κηδείας του Ναβάλνι, οι άνθρωποι συνειδητοποίησαν πως είναι πολλοί και ότι υπάρχει τρόπος να δείξουν πως η γνώμη τους μετρά. Στη σημερινή Ρωσία, οι ουρές έχουν γίνει σύμβολο διαμαρτυρίας, ένας τρόπος έκφρασης της στάσης σου ως πολίτη», τονίζει η Γεκατερίνα Ντούντσοβα – που μαζί με τον Μπόρις Ναντέζντιν αποκλείστηκαν ως υποψήφιοι από τις εκλογές, όταν οι Ρώσοι που τάσσονταν κατά του πολέμου στην Ουκρανία έκαναν ουρές έξω από τα γραφεία της προεκλογικής τους εκστρατείας.
Κυρίως, όμως, το σχέδιο Ναβάλνι δίνει την ευκαιρία σε μια μερίδα Ρώσων να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους χωρίς να παρεκκλίνουν από τον νόμο – αν και ούτε σε αυτήν την περίπτωση, λένε οι γνωρίζοντες, δεν υπάρχουν εγγυήσεις ασφάλειας.
«Ο Πούτιν έχει αποστερήσει από τους Ρώσους πολίτες σχεδόν κάθε δικαίωμά τους, αλλά όχι κι αυτό – προσώρας» σχολίαζε ο Ιβάν Ζντανόφ, σύμμαχος του Ναβάλνι πριν από τον θάνατό του.
«Ο βασιλιάς είναι γυμνός»
Οι ρωσικές αρχές, ωστόσο, δεν μένουν άπραγες μπροστά από το δυνητικό κύμα αμφισβήτησης ανήμερα των εκλογών. Μεταξύ των προληπτικών μέτρων που έχουν λάβει, είναι ο αποκλεισμός, όπως καταγγέλλει η ομάδα του Ναβάλνι, του σχετικού με την κινητοποίηση ιστοτόπου.
Σύμφωνα με μέσα ενημέρωσης της αντιπολίτευσης, οι κρατικοί υπάλληλοι έχουν σαφείς οδηγίες να ψηφίσουν συγκεκριμένες ημέρες και ώρες, κυρίως την Παρασκευή – την πρώτη ημέρα των τριήμερων εκλογών.
Αρκετές πόλεις, όπως το Γεκατερίνμπουργκ, το Νοβοσιμπίρσκ και το Ριαζάν, έχουν οργανώσει για το μεσημέρι της Κυριακής εορταστικές εκδηλώσεις ενόψει της ορθόδοξης Σαρακοστής, προφανώς για να δελεάσουν τους ψηφοφόρους, εκτρέποντάς τους από το κάλεσμα Ναβάλνι.
Σύμφωνα με τον Ρέζνικ, η ιδέα του για το «Μεσημέρι κατά του Πούτιν» είχε ένα παλιότερο ανάλογο, το 1989 στην Πολωνία, όταν μια αφίσα με το σύνθημα «High Noon» είχε συμβάλει στην κινητοποίηση της αντιπολίτευσης κατά του κομμουνιστικού καθεστώτος, οδηγώντας τελικά στο τέλος της υποστηριζόμενης από τη Σοβιετική Ενωση εξουσίας.
«Δεν λέω πως εμείς, όπως οι Πολωνοί, θα ανατρέψουμε το καθεστώς. Ομως, το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να δείξουμε πως ο βασιλιάς είναι γυμνός».
Πηγή: Politico