Τον δικό του, ενδεχομένως και αποφασιστικό, ρόλο αναμένεται να παίξει ο… φόβος του Εγκέλαδου στις επικείμενες δημοτικές εκλογές της άλλης Κυριακής στην Κωνσταντινούπολη, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Economist.
Οι ανησυχίες για την κατάσταση του γερασμένου αποθέματος κατοικιών της Κωνσταντινούπολης έχουν αυξηθεί από πέρυσι, όταν οι δίδυμοι σεισμοί του Φεβρουαρίου του 2023 σκότωσαν περισσότερους από 53.000 ανθρώπους στη νότια Τουρκία, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία.
Η πόλη, όπου ζουν 16 εκατομμύρια άνθρωποι, προετοιμάζεται για μια παρόμοια καταστροφή. Κορυφαίοι σεισμολόγοι εκτιμούν ότι η πιθανότητα ενός σεισμού 7 Ρίχτερ στην περιοχή πριν από το 2030 είναι πάνω από 60%.
Ανησυχίες
Η μεγαλύτερη πόλη της Ευρώπης δεν είναι έτοιμη. Η υποδομή της Κωνσταντινούπολης είναι σε σχετικά καλή κατάσταση, αλλά όχι και τα κτίριά της, τα περισσότερα από τα οποία δεν είναι σύμφωνα με τον κώδικα αντοχής των κτιρίων. Ο δήμαρχος Εκρέμ Ιμάμογλου, του αντιπολιτευόμενου Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), λέει ότι περίπου 200.000 κτίρια στην Πόλη (από τα 1,2 εκατ.) κινδυνεύουν να καταρρεύσουν ή να υποστούν ανεπανόρθωτη ζημιά μόλις το έδαφος αρχίσει να τρέμει.
Η ετοιμότητα για τους σεισμούς είναι βέβαιο ότι θα είναι στο μυαλό πολλών κατοίκων της Κωνσταντινούπολης, καθώς και ψηφοφόρων σε ολόκληρη την Τουρκία, όταν θα κατευθυνθούν στις κάλπες για να εκλέξουν δημάρχους και μέλη του συμβουλίου στις 31 Μαρτίου. Η δουλειά του Ιμάμογλου στο θέμα θα αποτελέσει κρίσιμο παράγοντα.
Η οικονομική δυσφορία, που συνοδεύεται από μια σοβαρή στεγαστική κρίση, εμποδίζει την πρόοδο. Ο Χαρούν, πολιτικός μηχανικός και επιθεωρητής κτιρίων, λέει στον Economist ότι οι κάτοικοι εμποδίζουν τακτικά αυτόν και τους συναδέλφους του να ελέγχουν τα κτίριά τους. Αυτό είναι κατανοητό, κάπως. Για πολλούς κατοίκους της Κωνσταντινούπολης το κόστος της καλύτερης δόμησης, ακόμη και με κάποια βοήθεια από το κράτος ή τον δήμο, και το να πρέπει να βρουν ένα μέρος για να ζήσουν στο μεταξύ, είναι πολύ υψηλά για να τα αντέξουν.
Ο πληθωρισμός στην Τουρκία, ο οποίος τον Φεβρουάριο ξεπέρασε το 67% σε ετήσια βάση, έχει «παραμορφώσει» την αγορά ακινήτων. Το κόστος των δομικών υλικών καθώς και η τάση αντιστάθμισης του πληθωρισμού με επενδύσεις σε ακίνητα έχουν ωθήσει σε υψηλά επίπεδα τα ενοίκια και τις τιμές των ακινήτων. Τα τελευταία δύο χρόνια, οι τιμές των ακινήτων στην Κωνσταντινούπολη και την Αγκυρα έχουν εκτοξευθεί κατά 272% και 332% αντίστοιχα. Τα ενοίκια έχουν επίσης εκτιναχθεί, καθώς οι ιδιοκτήτες χρεώνουν κερδοσκοπικά επιτόκια για να προστατεύσουν τα μελλοντικά εισοδήματα από τον πληθωρισμό.
Το κόστος στέγασης είναι επίσης ένας από τους λόγους για τους οποίους πολλά από τα 3 εκατ. άτομα που εκτοπίστηκαν από τον περσινό σεισμό δεν μπορούν να μετακομίσουν σε άλλες περιοχές της χώρας. Ο Χαλίτ, ένας ταπετσιέρης από την Αντιόχεια, κάποτε μια γραφική πόλη περίπου 500.000 κατοίκων, τώρα σε μεγάλο βαθμό γεμάτη ερείπια που μαζεύτηκαν από μπουλντόζες, μετακόμισε στην Προύσα, στη βόρεια Τουρκία, μετά τον σεισμό που ισοπέδωσε το σπίτι του. Επέστρεψε στην Αντιόχεια μόλις έμαθε ότι μπορούσε να μετακομίσει σε ένα κοντέινερ, το οποίο παρέχεται δωρεάν από την κυβέρνηση. Λέει ότι δεν έχει άλλη επιλογή από το να μείνει εκεί μέχρι να ξεκινήσει η ανοικοδόμηση μετά τον σεισμό. «Οπου κι αν πάω, δεν θα μπορώ να πληρώσω ενοίκιο», λέει.
Ισως χρειαστεί να περιμένει πολλά χρόνια. Αμέσως μετά τον σεισμό, ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, υποσχέθηκε να χτίσει 319.000 νέα σπίτια για να αντικαταστήσουν αυτά που καταστράφηκαν στην καταστροφή, σε ένα χρόνο. Αυτή η υπόσχεση έγινε από τότε σκόνη. Ακόμη και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ίδιας της κυβέρνησης, μέχρι τα τέλη Μαρτίου δεν θα είναι έτοιμα περισσότερα από 75.000 σπίτια. Η έλλειψη στέγης είχε προβλέψιμο αντίκτυπο. Τον περασμένο χρόνο, η Χατάι, η περιοχή που επλήγη περισσότερο από τον σεισμό, γνώρισε τη μεγαλύτερη αύξηση στα ενοίκια από οποιαδήποτε από τις 81 επαρχίες της Τουρκίας.
Ο κυβερνητικός υποψήφιος
Η αντισεισμική προστασία έχει μετατραπεί σε ένα από τα κύρια θέματα της εκστρατείας του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης. Ο Μουράτ Κουρούμ, υποψήφιος του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, έχει υποσχεθεί να παραδώσει 650.000 νέες οικιστικές μονάδες, συνοδευόμενες από γενναίες επιδοτήσεις, σε πέντε χρόνια εάν εκλεγεί.
Η προηγούμενη εμπειρία και οι σημερινές οικονομικές συνθήκες υποδηλώνουν ότι αυτό είναι ένα όνειρο. Το τίμημα του έργου θα μπορούσε εύκολα να φτάσει τα 50 δισ. ευρώ, περίπου το μέγεθος ολόκληρου του κατασκευαστικού τομέα της χώρας και το 5% του ΑΕΠ. Ούτε οι πολίτες ούτε η κυβέρνηση του Ερντογάν είναι σε θέση να προσφέρουν τέτοια επίπεδα χρηματοδότησης.
Ο Ιμάμογλου, από πλευράς του, έχει κάνει μια πιο μετριοπαθή δέσμευση, να καλύψει το μεγαλύτερο μέρος του κόστους κατασκευής 50.000 νέων κτιρίων, αλλά ακόμα κι αυτό μπορεί να είναι πολύ αισιόδοξο. Από το 2019, όταν εξελέγη, η κατασκευαστική εταιρεία του δήμου έχει ολοκληρώσει εργασίες μόνο σε 10.000 οικιστικές μονάδες. Δεν έχουν κατεδαφιστεί περισσότερα από 2.000 κτίρια.
Από μόνο του, το γραφείο του δημάρχου δεν διαθέτει τους πόρους που απαιτούνται για την επισκευή του οικιστικού αποθέματος της Κωνσταντινούπολης, αναγνωρίζει ο Γκιουρκάν Ακγκιούν, ο επικεφαλής της δημοτικής υπηρεσίας χωροταξίας.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είπε πρόσφατα ότι η κυβέρνησή του μπορεί να είναι σε θέση να βοηθήσει, εφόσον η πόλη ψηφίσει τον σωστό υποψήφιο, δηλαδή τον δικό του. «Ποιος κυβερνά τη χώρα σήμερα;» είπε σε ένα πλήθος υποστηρικτών, ενισχύοντας τον κ. Κουρούμ. «Εμείς! Εχει τους πόρους μας ο σημερινός επικεφαλής [του δήμου] της Κωνσταντινούπολης; Οχι!»
Πηγή: The Economist