Έντυπη Έκδοση. Την απόφαση να αγοράσει 12 γαλλικά μαχητικά αεροσκάφη Rafale επικύρωσε η Σερβία, σε μια κίνηση που υπογραμμίζει την πρόθεση του Βελιγραδίου να απομακρυνθεί σταδιακά από τη Ρωσία, της οποίας αποτελεί τον σημαντικότερο σύμμαχο στα Βαλκάνια.
Με κόστος περίπου 3 δισ. ευρώ θα πρόκειται για την ακριβότερη αγορά όπλων που πραγματοποιεί στην πρόσφατη Ιστορία της η χώρα από τη Γαλλία και δείχνει με τον πλέον γλαφυρό τρόπο το πώς η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει οδηγήσει ακόμη και παραδοσιακούς συμμάχους της Μόσχας να αναζητήσουν αλλού προμηθευτές αμυντικών συστημάτων.
«Η χώρα πρέπει πρώτα απ’ όλα να κοιτάξει την άμυνα και την ασφάλειά της ως ουδέτερη», δήλωσε χθες ο Σέρβος πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς στο δημόσιο τηλεοπτικό κανάλι RTS. Ο Βούτσιτς ξεκαθάρισε επίσης πως η απόκτηση των δικινητήριων γαλλικών αεροπλάνων (όταν ολοκληρωθεί) «δεν πρόκειται να επηρεάσει την ουδετερότητα της Δημοκρατίας της Σερβίας ούτε την απόφασή της να μη συμμετέχει σε καμία υπάρχουσα στρατιωτική συμμαχία».
Η Σερβία δεν έχει επισήμως καταδικάσει τη ρωσική εισβολή. Ωστόσο, και κατόπιν ευρωπαϊκών πιέσεων, έχει αρχίσει από το καλοκαίρι να επιτρέπει την αποστολή δικού της εξοπλισμού στην Ουκρανία, καθώς και την αγορά οπλικών συστημάτων από χώρες πέραν της Ρωσίας και της Κίνας.
«Εχουμε στηριχθεί σε τεχνολογία σοβιετικού τύπου εδώ και πολλά χρόνια και επείγει να ανανεώσουμε τον αμυντικό μας εξοπλισμό», είχε δηλώσει προ ημερών αξιωματούχος του σερβικού υπουργείου Αμυνας στους βρετανικούς Financial Times. «Εξαιτίας των τεταμένων γεωπολιτικών συνθηκών αυτή τη στιγμή είναι αδύνατο –ακόμη κι αν το επιθυμούμε– να αγοράσουμε αεροσκάφη από τη Ρωσία». Αν και η χώρα έχει αρνηθεί να συμμετάσχει στο ΝΑΤΟ, ύστερα από τους συμμαχικούς βομβαρδισμούς στο Βελιγράδι το 1999, έχει στο πρόσφατο παρελθόν εκφράσει την επιθυμία να αγοράσει «αρκετά πράγματα από τις Ηνωμένες Πολιτείες» – προοπτική που οι ΗΠΑ δεν βλέπουν μέχρι στιγμής με μεγάλο ενθουσιασμό.
Οι αμυντικές δαπάνες της Σερβίας υπερβαίνουν πλέον το 2% του ΑΕΠ της και τα 10 τελευταία χρόνια τριπλασιάστηκαν, φτάνοντας στο 1,4 δισ. ευρώ. Μεταξύ 2014 και 2023 η Σερβία δαπάνησε 2,67 δισ. ευρώ για να αγοράσει οπλικά συστήματα από την Κίνα και τη Ρωσία. Οι υπογραφές της συμφωνίας με τη Γαλλία αναμένεται να «πέσουν» μέσα στους επόμενους δύο μήνες.
Ερωτηθείς από δημοσιογράφους σχετικά με την πιθανότητα η Σερβία να χρησιμοποιήσει τον νέο της εξοπλισμό για την αποσταθεροποίηση της ευρύτερης περιοχής των Δυτικών Βαλκανίων, ο Βούτσιτς δήλωσε πως δεσμεύεται στον αποκλεισμό ενός τέτοιου ενδεχομένου. «Πάντως, δεν είδα να γίνονται τέτοιες αναφορές όταν η Κροατία ανακοίνωσε την αγορά 12 Rafale», σχολίασε, «παρά το γεγονός πως η Κροατία έχει σχεδόν τον μισό πληθυσμό από τη Σερβία». Υπενθυμίζεται πως η γειτονική Κροατία, μέλος της συμμαχίας του ΝΑΤΟ, αγόρασε επίσης 12 μεταχειρισμένα Rafale το 2021 με συνολικό κόστος 1 δισ. ευρώ.
Ο Σέρβος πρόεδρος δήλωσε ακόμη πως δεν περιμένει κάποια κλιμάκωση στο βόρειο Κόσοβο, όπου οι εντάσεις μεταξύ Αλβανών και Σέρβων υπηκόων έχουν πολλάκις αναθερμανθεί τους τελευταίους μήνες.