Μέση Ανατολή: Παιχνίδια με τη φωτιά

Επί δεκαετίες, Ισραήλ και Ιράν εμπλέκονταν σε έναν ασύμμετρο πόλεμο δι’ αντιπροσώπων στη Μέση Ανατολή, αποφεύγοντας την άμεση αντιπαράθεση. Χθες όμως το Ισραήλ συνέχισε τον κύκλο της αντεκδίκησης στον οποίο έχουν εγκλωβιστεί οι δύο χώρες εδώ και τρεις εβδομάδες, εξαπολύοντας απευθείας πλήγματα στο έδαφος του Ιράν, απολύτως συμμετρικά στον χαρακτήρα τους, αν και πολύ πιο περιορισμένης έκτασης από τις πρωτοφανείς ιρανικές επιθέσεις που δέχθηκε το περασμένο Σαββατοκύριακο. Αντί όμως να ανοίξει ακόμη περισσότερο το ανησυχητικό σπιράλ της βίας, η χθεσινή απάντηση φαίνεται να εκτονώνει, τουλάχιστον προσωρινά, την ένταση, αφού καμία από τις δύο πλευρές δεν φαινόταν διατεθειμένη να δώσει συνέχεια.

Σύμφωνα με τους New York Times, που επικαλούνται δύο Ισραηλινούς και τρεις Ιρανούς αξιωματούχους, τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής εκδηλώθηκε επίθεση εναντίον αεροπορικής βάσης του Ιράν κοντά στην πόλη Ισφαχάν, στο κεντρικό Ιράν, χωρίς να υπάρξουν θύματα ή σημαντικές καταστροφές. Οι Ιρανοί αξιωματούχοι ανέφεραν ότι κατά την επίθεση χρησιμοποιήθηκαν μικρά drones και πως την ίδια ώρα παρόμοια μη επανδρωμένα αεροσκάφη κατευθύνονταν προς στόχους στην Ταυρίδα του βορειοδυτικού Ιράν, αλλά καταστράφηκαν από την ιρανική αεράμυνα. Οι αναφορές παρέμεναν συγκεχυμένες, καθώς Αμερικανοί αξιωματούχοι υποστήριζαν ότι τουλάχιστον το Ισφαχάν επλήγη και από ισραηλινό πύραυλο, ενώ το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων της Συρίας ανακοίνωσε ότι συστήματα αεράμυνας της χώρας δέχθηκαν επίσης επίθεση από την ισραηλινή αεροπορία.

Ιστορική πόλη του Ιράν, το Ισφαχάν αποτελεί σημαντικό κέντρο της ιρανικής πολεμικής βιομηχανίας. Σε μικρή απόσταση από την πόλη βρίσκονται εγκαταστάσεις που συνδέονται με το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, ενώ στην πόλη Νατάνζ, στην επαρχία του Ισφαχάν, βρίσκεται το νευραλγικό κέντρο του προγράμματος, με τις συσκευές φυγοκέντρησης για τον εμπλουτισμό ουρανίου. Πάντως, τόσο η Τεχεράνη όσο και η Διεθνής Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας ανακοίνωσαν ότι δεν υπήρξε κανένα πλήγμα εναντίον πυρηνικών εγκαταστάσεων.

Χωρίς ανάληψη ευθύνης

Μέχρι χθες το βράδυ δεν υπήρχε επίσημη ανάληψη ευθύνης για την επίθεση από την κυβέρνηση ή τον στρατό του Ισραήλ. Από την πλευρά τους τα ιρανικά Μέσα υποβάθμιζαν το θέμα, απέφευγαν να αναφερθούν ονομαστικά στο Ισραήλ και πιθανολογούσαν εκτόξευση μικρών drones από σαμποτέρ που είχαν διεισδύσει στο εσωτερικό της ιρανικής επικράτειας. Οσο για τις εκρήξεις που ακούστηκαν στο Ισφαχάν και στην Ταυρίδα, τις απέδιδαν σε πυραύλους της ιρανικής αεράμυνας.

Ανώτατος Ιρανός αξιωματούχος που μίλησε στο πρακτορείο Reuters υπό την προϋπόθεση της ανωνυμίας είπε ότι δεν υπήρχαν σχέδια για άμεση απάντηση στο χθεσινό συμβάν. «Η ξένη πηγή προέλευσης του επεισοδίου δεν έχει επιβεβαιωθεί. Δεν έχουμε δεχθεί καμία επίθεση από το εξωτερικό και η συζήτηση κλίνει περισσότερο προς την κατεύθυνση της διείσδυσης, παρά προς εκείνη της επίθεσης», υποστήριξε ο εν λόγω αξιωματούχος.

Οι Αμερικανοί είχαν ειδοποιηθεί εκ των προτέρων, αλλά δεν είχαν καμία ανάμειξη στην επιχείρηση των Ισραηλινών, που δεν προκάλεσε θύματα, ούτε σοβαρές καταστροφές.

Ωστόσο, Ισραηλινοί αξιωματούχοι έμμεσα αναγνώριζαν ότι ο στρατός τους οργάνωσε τη χθεσινή, περιορισμένη απάντηση στο Ιράν, γύρω από την οποία υπήρξε και μια ορισμένη αντιπαράθεση. Ο ακροδεξιός υπουργός Εθνικής Ασφάλειας Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ χαρακτήρισε, μέσω της πλατφόρμας Χ, «αδύναμη» την απάντηση της πολιτικής και της στρατιωτικής ηγεσίας, για να δεχθεί επικρίσεις από τον κεντρώο ηγέτη της αντιπολίτευσης Γιαΐρ Λαπίντ. Σημειώνεται ότι η ημέρα της ισραηλινής απάντησης συνέπεσε με την επέτειο των γενεθλίων του Αλί Χαμενεΐ, ανώτατου ηγέτη της Ισλαμικής Δημοκρατίας, ο οποίος έκλεισε χθες τα 85 χρόνια του.

Μιλώντας στην υπουργική σύνοδο του G7 στο Κάπρι της Ιταλίας, ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών Αντόνιο Ταγιάνι δήλωσε ότι οι ΗΠΑ ειδοποιήθηκαν «την τελευταία στιγμή» για την επικείμενη επίθεση από το Ισραήλ. Ο Αμερικανός ομόλογός του Αντονι Μπλίνκεν απέφυγε να επιβεβαιώσει ή να διαψεύσει την πληροφορία, τόνισε όμως ότι η χώρα του δεν είχε καμία συμμετοχή σε οποιαδήποτε επίθεση κατά του Ιράν. Εκκληση «να σταματήσει ο επικίνδυνος κύκλος της αντεκδίκησης στη Μέση Ανατολή» απηύθυνε ο γ.γ. του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες.

Η σύνοδος του G7

Σε χθεσινή ανακοίνωσή της, η σύνοδος του G7 εξέφρασε την έντονη αντίθεσή της στο ενδεχόμενο «μεγάλης κλίμακας στρατιωτικής επιχείρησης (του Ισραήλ) στη Ράφα», κάτι που συνεχίζει να σχεδιάζει η κυβέρνηση του Μπέντζαμιν Νετανιάχου, προειδοποιώντας για τις «καταστροφικές επιπτώσεις στον άμαχο πληθυσμό» που θα είχε μια τέτοια επιχείρηση. Νωρίτερα, άκαρπη είχε αποβεί και δεύτερη τηλεδιάσκεψη ανώτατων Αμερικανών και Ισραηλινών αξιωματούχων για το ίδιο θέμα, με την κυβέρνηση Μπάιντεν να μην πείθεται για τα σχέδια του Ισραήλ και να επιμένει στην αντίθεσή της αναφορικά με την εισβολή χερσαίων δυνάμεων.

Απογοητευμένοι από την Ουάσιγκτον αισθάνονται και οι Παλαιστίνιοι, καθώς την Πέμπτη το βράδυ οι ΗΠΑ άσκησαν βέτο σε σχέδιο απόφασης που είχε κατατεθεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και προέβλεπε την αναγνώριση της Παλαιστίνης ως ανεξάρτητου κράτους. Το σχέδιο έλαβε 12 ψήφους σε σύνολο 15, ενώ δύο κράτη απείχαν (Βρετανία, Ελβετία) και οι ΗΠΑ καταψήφισαν, μπλοκάροντας την έκδοση απόφασης. Το πάγιο επιχείρημα της Ουάσιγκτον είναι ότι η προώθηση της μονομερούς αναγνώρισης θα εμποδίσει, αντί να διευκολύνει, τις διμερείς διαπραγματεύσεις Ισραηλινών – Παλαιστινίων για τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους. Η Παλαιστινιακή Αρχή καυτηρίασε τη στάση των ΗΠΑ ως «κατάφωρη επίθεση» εναντίον των Παλαιστινίων, που «ωθεί τη Μέση Ανατολή στο χείλος της αβύσσου».