ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ-ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών του Μαΐου σε πολλές χώρες ήρθαν σαν ένα σοκ ή τόσο απρόσμενα όσο ένας σεισμός. Αυτό δήλωνε εκείνες τις μέρες ο Γάλλος πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλ. Άλλωστε, η χώρα του, μία από τις δύο ιδρυτικές δυνάμεις της Ευρώπης, ήταν αυτή που εξέλεξε πρώτο το αντιευρωπαϊκό κόμμα Εθνικό Μέτωπο της Μαρί Λεπέν με περίπου 25% των ψήφων, ενώ συγχρόνως το κόμμα των Σοσιαλιστών που βρίσκεται στην εξουσία καταποντίστηκε. Όμως τα σοκαριστικά αποτελέσματα αυτών των ευρωεκλογών και η άνοδος των μη παραδοσιακών κομμάτων στην πολιτική σκηνή της Ευρώπης είναι όντως πρωτοφανή στη Γηραιά Ήπειρο ή έχουν ξαναϋπάρξει;
Με την ψυχραιμία που δίνει ο χρόνος έναν μήνα μετά τις Ευρωεκλογές, ο αναλύτης του think tank Bruegel Νικόλα Βερόν άρχισε να ψάχνει τη σύνθεση της Ευρωβουλής από το 1979 και έπειτα. Ήταν περίεργος να δει αν τα αποτελέσματα των φετινών εκλογών ήταν τόσο πρωτοφανή όσο λέγανε τα ΜΜΕ και οι Ευρωπαίοι πολιτικοί. «Αυτό που είδα βάζοντας τα αποτελέσματα των κομμάτων -παραδοσιακών και μη- σε ένα γράφημα είναι ότι η Ευρώπη έχει ξαναϋπάρξει σε αυτήν τη θέση στο παρελθόν», λέει στην «Κ» από την Ουάσινγκτον όπου βρίσκεται.
Εως τη δεκαετία του 1990, η συνολική ισορροπία των πολιτικών δυνάμεων στο Ευρωκοινοβούλιο ήταν εντυπωσιακά παρόμοια με τη σημερινή, έστω και αν τα κόμματα έχουν αλλάξει από τότε, λέει ο Βερόν. Την περίοδο ακμής του «ευρωπαϊκού γίγνεσθαι» στις εκλογές του 1999, του 2004 και του 2009, όταν στις αγορές φυσούσε ούριος άνεμος, όλοι απολάμβαναν τους καρπούς της παγκοσμιοποίησης και υπήρχε σταθερή ανάπτυξη, τα παραδοσιακά κόμματα είχαν και την μεγαλύτερη απήχηση. Πριν από το 1999 η Ευρωβουλή είχε πολύ ισχυρότερα κόμματα δεξιά και αριστερά του φάσματος των παραδοσιακών φιλοευρωπαϊκών κομμάτων, όπως συμβαίνει και τώρα. Παρά την τότε σύνθεση της Βουλής, είναι εντυπωσιακό ότι εκείνη η εποχή χαρακτηρίζεται ως «οι αλκυονίδες μέρες» της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, με τον Ζακ Ντελόρ να βρίσκεται στο τιμόνι της Κομισιόν.
Ο ρόλος του προέδρου
Αυτό που είναι πρωτοφανές, σύμφωνα με τα στοιχεία του Βερόν, είναι η άνοδος των μη παραδοσιακών κομμάτων σε σχέση με τη σύνθεση της προηγούμενης Ευρωβουλής και όχι τα απόλυτα νούμερά τους. Για τον αναλυτή σημαντικό ρόλο θα παίξει η εξέλιξη της εκλογής του Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ στην προεδρία της Κομισιόν. Αν δηλαδή αυτή η εκλογή μεταφραστεί σε περισσότερη δύναμη στον Ευρωπαίο ψηφοφόρο, τότε αυτό θα είναι υπέρ των παραδοσιακών κομμάτων στις επόμενες εκλογές, που συνήθως έχουν και τους πιο «εκλέξιμους» υποψηφίους. Ο χρόνος θα δείξει. Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι τα επόμενα πέντε χρόνια τα δύο μεγάλα κόμματα, που έχουν χάσει από τη δύναμή τους, πρέπει να ασκήσουν μεγαλύτερη πειθαρχία στο εσωτερικό τους, ώστε να μη χάνουν ψήφους στις σημαντικές ψηφοφορίες του Κοινοβουλίου. Αυτήμ τη φορά, περισσότερο από άλλες, οι ευρωβουλευτές πρέπει να ψηφίζουν σύμφωνα με την κομματική τους ταυτότητα.