Το ερώτημα έθεσε ωμά το 1950 ο Ενρίκο Φέρμι: «Μα πού στο διάβολο είναι;» Εννοούσε βέβαια την εξωγήινη ζωή στο σύμπαν. Ερώτημα που στην αυγή του εικοστού πρώτου αιώνα παραμένει αναπάντητο, γι’ αυτό και βρίσκεται στο επίκεντρο της πρόσφατης μελέτης «Πέντε δισεκατομμύρια χρόνια μοναξιάς. Η αναζήτηση ζωής στα άστρα» (Five Billion Years of Solitude: The Search for Life Among the Stars, εκδ. Current-Penguin Group, 2013) του δημοσιογράφου ειδικευμένου σε επιστημονικά θέματα Λι Μπίλινγκς (Lee Billings). Η προσπάθεια πάντως συνεχίζεται. Το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας έχει στραφεί προς τους λεγόμενους εξωπλανήτες. Από το 1995 που ανακαλύφθηκε ο πρώτος, οι αστρονόμοι υπολογίζουν πως πρέπει να υπάρχουν κάπου 40 δισεκατομμύρια πλανήτες εκτός του ηλιακού μας συστήματος που ίσως να φιλοξενούν ζωή.
Την ίδια στιγμή, οι διεθνείς επιστημονικοί οργανισμοί στρέφουν το ενδιαφέρον τους και προς τη «γειτονιά» μας: τον Τιτάνα, τον δορυφόρο του Κρόνου, και την Ευρώπη, που είναι δορυφόρος του Δία. Ο λόγος; Ο εντοπισμός ή έστω η ισχυρή πιθανότητα τεράστιων ωκεανών κάτω από συμπαγή στρώματα πάγου που καλύπτουν τις επιφάνειές τους.
Ειδικά σε ό,τι αφορά τον Τιτάνα, η NASA προσανατολίζεται πολύ σοβαρά στην κατασκευή και αποστολή ρομποτικού υποβρυχίου που θα εξερευνήσει τους ωκεανούς μεθανίου που υπάρχουν εκεί.
«Η μέση θερμοκρασία του Τιτάνα επιτρέπει στο μεθάνιο να υπάρχει σε υγρή, αέρια και στερεή μορφή, όπως το νερό στη Γη, και παρουσιάζει, σε αντιστοιχία με τον γήινο κύκλο του νερού, τον κύκλο του μεθανίου», μας λέει ο αστροφυσικός Μάνος Δανέζης. «Το 1997 η NASA, σε συνεργασία με την ευρωπαϊκή ESA και την ιταλική ASI, εκτόξευσε το διαστημικό σκάφος Κασίνι-Χόιχενς (Cassini-Huygens) το οποίο έφθασε στον Κρόνο το 2004. Διεθνής ομάδα επιστημόνων, μελετώντας τα δεδομένα του Cassini, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο Τιτάνας έχει έναν γιγάντιο υπόγειο ωκεανό και δείχνει να είναι μεγαλύτερος από όσο όλοι οι ωκεανοί της Γης μαζί. Αναφερόμαστε βέβαια σε ωκεανούς που δεν περιέχουν νερό αλλά υδρογονάνθρακες».
Πέρα από την πιθανότητα ύπαρξης μικροοργανισμών στους ωκεανούς αυτούς, ο Μ. Δανέζης θίγει και μία ακόμη παράμετρο: «Αυτός ο όγκος είναι σχεδόν 40 φορές μεγαλύτερος από όλα τα γνωστά αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στη Γη. Θα αποτελέσει λοιπόν ο Τιτάνας το μεγάλο κοίτασμα ενέργειας που θα σώσει ενεργειακά τη Γη; Βέβαια το μεγάλο ερώτημα που περιμένει λύση είναι πώς θα μεταφερθούν οι υδρογονάνθρακες αυτοί από τον Τιτάνα στη Γη για χρήση».
Ο πιο μεγάλος ωκεανός του Τιτάνα βρίσκεται στο βόρειο ημισφαίριό του και φέρει την ονομασία «Κράκεν», προφανώς από το μυθικό, θηριώδες χταπόδι των βόρειων θαλασσών. Στην ταινία μυθοπλασίας «Europa Report» (2013), διεθνή ευρωπαϊκή παραγωγή σε σκηνοθεσία του Σεμπαστιάν Κορντέρο, ομάδα αστροναυτών αποστέλλεται στον δορυφόρο του Δία, Ευρώπη, για να εξερευνήσει το νερό που κρύβεται κάτω από τους πάγους της. Αυτό που θα βρει εκεί δεν είναι διόλου φιλικό: ένα είδος φωσφορίζοντος εξωγήινου Κράκεν που απειλεί τις ζωές των μελών του πληρώματος.
Η πλοκή της ταινίας, ξετυλιγμένη μέσα από το καταγραμμένο ηλεκτρονικά ημερολόγιο των μελών της αποστολής, συνιστά ένα αριστοτεχνικό θρίλερ επιστημονικής φαντασίας, βασισμένο όμως (ώς ένα βαθμό…) σε επιστημονικά στοιχεία.
Η πιθανότητα εξωγήινης μορφής ζωής, φιλικής ή εχθρικής, αποτελούσε πάντοτε πηγή έμπνευσης για τη λογοτεχνία και το σινεμά, εκφράζοντας σε διάφορες παραλλαγές το ερώτημα εάν είμαστε μόνοι στο σύμπαν (ο Αρθουρ Κλαρκ, παρά τις «Οδύσσειες του Διαστήματος» και τους «Επικυρίαρχους», αυτό πίστευε πάντως).
Ο Μπίλινγκς, στη μελέτη του, ανατρέχει σε διάφορες προσωπικότητες των επιστημών που ασχολήθηκαν με το συγκεκριμένο ζήτημα, θίγοντας παράλληλα και άλλες πτυχές: την ανάπτυξη του τομέα της αστροβιολογίας, καθώς και την αρνητική διάθεση σε ό,τι αφορά την εξερεύνηση του Διαστήματος που παρατηρείται σε ορισμένους συντηρητικούς κύκλους, κυρίως μετά τους οικονομικά επιζήμιους πολέμους σε Ιράκ και Αφγανιστάν και τη γενικότερη οικονομική κρίση.
Ειδικοί πάντως θεωρούν πως γύρω στο 2100 η δυνατότητα διαστρικών ταξιδιών για τον άνθρωπο θα είναι γεγονός, και, όπως υπογραμμίζει ο Μπίλινγκς, η αναζήτηση εξωγήινης μορφής ζωής δεν είναι ένα θέμα που αφορά μονάχα τους «σπασίκλες» των επιστημών ή τους εκκεντρικούς της επιστημονικής φαντασίας: η περιβαλλοντική κρίση και οι κίνδυνοι του γήινου οικοσυστήματος καθιστούν κάτι παραπάνω από αναγκαίο ο άνθρωπος να στραφεί άμεσα προς τα άστρα και τους άλλους γαλαξίες.