Εχω γράψει ξανά στο παρελθόν, σε αυτήν ακριβώς τη σελίδα και θέση, για την τυχαία συνάντηση με έναν ευγενέστατο, κατά τα άλλα, Τούρκο στη μικρή πόλη Σύλλη, η οποία έως το 1923 αποτελείτο κατά 90% από Ελληνες κατοίκους. Η Σύλλη βρίσκεται περίπου είκοσι λεπτά απόσταση με το λεωφορείο από το Ικόνιο και βρέθηκα εκεί τον Ιούλιο του 2012.
Τότε ακόμα η Τουρκία του Ερντογάν ζούσε το θαύμα της χωρίς πολλά παρατράγουδα – τουλάχιστον, στο εσωτερικό της. Η Συρία δεν είχε ακόμα ματώσει, το Κουρδικό φυσικά κρατούσε αμείωτο, ωστόσο, όλα έδειχναν να είναι εντάξει. Στα σοκάκια της Σύλλης, λοιπόν, έπεσα πάνω στον Χαμπίμπ, ο οποίος αναπαλαίωνε μια παραδοσιακή οικία, ακολουθώντας τα πρότυπα της εποχής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Πιάσαμε την κουβέντα και, θυμάμαι, ο Χαμπίμπ με ξάφνιασε όταν ακούστηκε απρόσμενα απαξιωτικός προς τον Κεμάλ. «Τι έκανε ο Ατατούρκ για την Τουρκία;», μου είπε. «Δεν λέω, συνέβαλε τα μέγιστα στην αναγέννηση της χώρας μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, σε τελική ανάλυση, όμως, πήρε μια μεγάλη χώρα, μιαν αυτοκρατορία, και την παρέδωσε μικρή», συνέχισε.
Η νοσταλγία για το οθωμανικό αυτοκρατορικό παρελθόν συνεχίστηκε: «Κοιτάξτε τι προβλήματα έχετε τώρα με την Ευρωπαϊκή Ενωση, και εμάς όμως δεν μας θέλουν. Τον καιρό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας όμως επικρατούσε ειρήνη και τάξη στα Βαλκάνια. Ολοι ήσαν ευχαριστημένοι».
Ηταν, φυσικά, η «ειρήνη και η τάξη» που επέβαλε ο οθωμανός κατακτητής, λεπτομέρεια στην οποία ο συμπαθής Χαμπίμπ δεν έδωσε ιδιαίτερη σημασία. Ο οποίος Χαμπίμπ ήταν φανατικός ψηφοφόρος και οπαδός του Ερντογάν. Το στόμα του έσταζε μέλι για τον Τούρκο ηγέτη. Οπως και για τον Νταβούτογλου και τη νοσταλγία του τελευταίου για τους σουλτάνους.
Τέσσερα χρόνια μετά, πολλά άλλαξαν. Ο Νταβούτογλου έγινε «μαύρο πρόβατο» για τον Ερντογάν, η Κωνσταντινούπολη στιγματίστηκε από αιματηρές ταραχές, η Συρία κακοφόρμισε, το Αιγαίο γέμισε (πνιγμένους) πρόσφυγες και, βέβαια, συνέβη το πραξικόπημα.
Δεν ξέρω τι κάνει και πού βρίσκεται ο Χαμπίμπ σήμερα. Πιθανολογώ όμως πως δεν έχει μετατοπιστεί. Και, όπως το κατάλαβα τότε, μα ειδικά σήμερα, ο απλός, έως και απλοϊκός Χαμπίμπ (ένας μάλλον εύπορος Τούρκος που εργαζόταν στην αυτοκινητοβιομηχανία, γνώριζε καλά αγγλικά και γερμανικά – είχε ζήσει και εργαστεί χρόνια στη Γερμανία, εννοείται), ως μέσος ψηφοφόρος του Ερντογάν, εκφράζει αυτή την αναβίωση για το οθωμανικό παρελθόν.
Ο,τι δηλαδή εκφράζει, όλο και πιο έντονα, ο ίδιος ο Ερντογάν. «Η Τουρκία δεν είναι μόνο η Τουρκία» δήλωσε προχθές ο Τούρκος πρόεδρος, ο οποίος, με αφορμή την υπόθεση της Μοσούλης, υποστήριξε πως η Τουρκία «εκτός από τα 79 εκατομμύρια των πολιτών της, φέρει ευθύνη και απέναντι στα εκατοντάδες εκατομμύρια αδέλφια μας στη γεωγραφική περιοχή με την οποία μας συνδέουν ιστορικοί και πολιτισμικοί δεσμοί». Ο κ. Ερντογάν δεν μίλησε για δημοψήφισμα στη Θράκη, όπως εσφαλμένα διαδόθηκε στη χώρα μας, είπε όμως άλλα, πολλά και ενδιαφέροντα: «Ορισμένοι ιστορικοί θεωρούν πως τα σύνορα του εθνικού συμβολαίου περιλαμβάνουν επίσης την Κύπρο, το Χαλέπι, τη Μοσούλη, το Αρμπίλ, το Κιρκούκ, το Μπατούμι, τη Θεσσαλονίκη, το Κίρτζαλι, τη Βάρνα και τα νησιά του Αιγαίου».
Θα μπορούσε κάποιος να πει: ο Κεμάλ ήταν πατριώτης, ο Ερντογάν εθνικιστής. Η διαφορά υποτίθεται ότι είναι μεγάλη. Ο πατριώτης μπορεί να διαθέτει ρεαλισμό· ο εθνικιστής άγεται και φέρεται από τις φαντασιώσεις του, ειδικά όταν αισθάνεται απειλή.Ο χρόνος δεν γυρίζει πίσω· ο Κεμάλ το ήξερε καλά αυτό.