«Ποιος είμαι εγώ που θα κοροϊδέψω την πίστη κάποιου αν του δίνει παρηγοριά και δύναμη… Μακριά από μένα αυτή η σκέψη», μου είπε πρόσφατα ένας φίλος. Εξομολογιόταν τη δύσκολη στιγμή ενός πολύ κοντινού του προσώπου. Απ’ αυτές που σε παρακινούν να οικοδομήσεις πίστη ακόμη κι αν δεν υπήρχε ίχνος της μέχρι τότε. Μια σχέση μαζί της που δεν είναι πάντα υγιής, αλλά και τι ακριβώς θα πει «υγιής», αν μέσα στην απελπισία και την αγωνία η πίστη είναι ένα στήριγμα και μια πηγή δύναμης.
Κάτι τέτοια συζητούσαμε διαρκώς γύρω από έναν βασικό προβληματισμό: Πώς ριζώνει μέσα σου η πεποίθηση ότι υπάρχει Θεός κι αυτός ο Θεός είναι πιο ισχυρός από κάθε κακό κι από κάθε εμπόδιο κι από κάθε δυσκολία. Φέρναμε παραδείγματα φανατικών απίστων που όταν ήρθαν τα δύσκολα, άρχισαν να ανάβουν κεράκια, ταξίδεψαν μέχρι την Παναγία της Τήνου και τον Αρχάγγελο Μιχαήλ τον Πανορμίτη στη Σύμη. Ηπιαν αγιασμό απ’ τα Ιεροσόλυμα, θύμιασαν μυρωδάτα λιβάνια, έβαλαν ξύλο απ’ τον Τίμιο Σταυρό στο προσκεφάλι τους.
Καύσιμο η παρηγοριά και η ελπίδα απ’ όπου κι αν προέρχεται και ανεξάντλητο το θέμα της πίστης. Προσωπικά μάλλον συμφωνώ με τον Ουελμπέκ, «θέλω να πιστέψω στον Θεό, ίσως έτσι έβρισκα λύση σε αρκετά προβλήματα, αλλά δεν μπορώ», είπε. Βέβαια, ποτέ δεν ξέρεις…
Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν μπορώ και δεν θέλω να γελάσω με τους νέους που έσπευσαν να αποκτήσουν τα αγιασμένα στυλό, τις ευλογημένες εικόνες, τα cd με την Καινή Διαθήκη, για να τα έχουν μαζί τους και να γράψουν καλύτερα στις Πανελλαδικές Εξετάσεις. Ούτε με τους γονείς τους που τα συνόδευσαν στις εκκλησίες ολόκληρης της χώρας κάνοντας τον σταυρό τους να πετύχουν τα καμάρια τους σε μια καλή σχολή, κι αν γίνεται όχι εκτός έδρας γιατί είναι πολλά τα έξοδα. Ούτε για Μεσαίωνα θα μιλήσω, ούτε για οπισθοδρόμηση, ούτε για Διαφωτισμό που δεν περάσαμε και εκεί οφείλονται όλα. Διάβασα αμέτρητα σχόλια, τα περισσότερα εξυπνακίστικα και περιφρονητικά, αναλύσεις και άρθρα που ξεχείλιζαν ειρωνεία.
Δεν είναι μόνο άγονη και ανώφελη αυτού του είδους η κριτική, η υποτίμηση του άλλου δηλαδή, που είναι κατώτερός σου και δεν καταλαβαίνει, είναι και επικίνδυνη. Τα δίπολα της κρίσης, έτσι όπως αναδείχθηκαν και γιγαντώθηκαν μέσα στην τελευταία δεκαετία, όξυναν τις αντιπαραθέσεις, αποκοίμησαν τον υγιή υπαρξιακό προβληματισμό, στένεψαν κι άλλο τα περιθώρια διαλόγου που πάντα ήταν δύσκολος σ’ αυτή τη χώρα. Είναι αυτοί που αγοράζουν τα αγιασμένα στυλό κι όσοι τους δείχνουν με το δάχτυλο και κρατάνε την κοιλιά τους απ’ τα γέλια. Είναι οι προοδευτικοί κάτοχοι της μοναδικής αλήθειας και τιμητές των πάντων και η οπισθοδρομική Ελλάδα που ήρθε από άλλον πλανήτη. Αυτές οι δύο πλευρές δεν συναντιούνται πια ποτέ.
Η στείρα αντιπαράθεση, η συντήρηση όλων των γνωστών στερεοτύπων και η απόλυτη πεποίθηση ότι μόνο κάθε τι προοδευτικό είναι η λύση σε όλα τα προβλήματα, το μόνο που παράγουν είναι εχθρότητα. Και καθόλου πίστη ότι κάτι μπορεί ν’ αλλάξει.