Από την εποχή που θεωρούσαμε τις αλυσίδες καταστημάτων με frozen yoghurt έκφανση επιχειρηματικότητας μέχρι τη στιγμή που η Workable και η Beat χάραξαν την εντυπωσιακή τους πορεία στο εξωτερικό, έχει κυλήσει πολύ «νερό στο αυλάκι». Το ελληνικό οικοσύστημα, σε πείσμα των αντικειμενικών οικονομικών δυσκολιών αλλά και των παγιωμένων προκαταλήψεων έναντι της επιχειρηματικότητας, φαίνεται να… ωριμάζει και να αποδίδει καρπούς. Ενόψει του τελικού Greece Startup Competition 2019 που διοργανώνει για ακόμα μία φορά το MIT Enterprise Forum Greece, το οποίο συνδέεται με το περιώνυμο πανεπιστήμιο στις ΗΠΑ, στο ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», η «Κ» συνομίλησε με τον πρόεδρο του φορέα κ. Βασίλη Παπακωνσταντίνου.
«Μέχρι το 2014, εποχή που αρχίσαμε να δραστηριοποιούμαστε στην Ελλάδα, το αφήγημα γύρω από τις εταιρείες startup ήταν επιφανειακό», θυμάται ο κ. Παπακωνσταντίνου, «ως νέοι επιχειρηματίες παρουσιάζονταν άνθρωποι που είχαν μια καλή ιδέα τη μία μέρα και την επομένη είχαν ήδη επιτύχει και πλουτίσει». Η επιχειρηματικότητα εμφανιζόταν ως «μάννα εξ ουρανού» σε μια χώρα βουτηγμένη στην ανέχεια και στην ανεργία. «Κανείς, όμως, δεν εμβάθυνε στον κόπο και στον χρόνο που απαιτούσε το “στήσιμο” μιας επιτυχημένης, κερδοφόρας, επιχείρησης», επισημαίνει στην «Κ» ο κ. Παπακωνσταντίνου.
Η έναρξη των διαγωνισμών επιχειρηματικότητας του MITEF Greece είχαν, μεταξύ άλλων, στόχο την ανατροπή των ανωτέρω στερεοτύπων. «Ο διαγωνισμός ήταν εξαρχής παραγωγικός, αλλά δεν προήγαγε τον ανταγωνισμό μεταξύ των υποψηφίων, στα workshops εισηγητές είναι κυρίως άνθρωποι της αγοράς». Αρχικά οι ενδιαφερόμενοι, άνθρωποι κάθε ηλικίας, καλούνται να καταθέσουν αίτηση όχι απλώς με μια ιδέα, αλλά με ένα πρωτόλειο προϊόν, χειροπιαστό σε beta version. H ομάδα οφείλει να έχει τουλάχιστον δύο μέλη, αλλά να μην υφίσταται πάνω από τρία χρόνια. «Από τις πρώτες αιτήσεις επιλέγονται από ανεξάρτητους αξιολογητές σε όλο τον κόσμο, που ανήκουν στο δίκτυο του MITEF, 25 ομάδες» περιγράφει ο κ. Παπακωνσταντίνου. Οι εν λόγω ομάδες παρακολουθούν για τρεις με τέσσερις μήνες στοχευμένα εργαστήρια και αποκτούν μέντορες, που με τη σειρά τους συμβάλλουν στη διεθνή δικτύωση των φερέλπιδων επιχειρηματιών. «Μέσα από μια online διαδικασία επιλογής φτάνουμε στους δέκα φιναλίστ, που έχουν την ευκαιρία μιας ζωντανής παρουσίασης της ιδέας τους, εκ των οποίων αναδεικνύονται κάθε χρόνο οι τρεις νικητές, που επιβραβεύονται μεταξύ άλλων με ένα μικρό χρηματικό ποσό». Ωστόσο, όλοι έχουν την ευκαιρία να παρουσιάσουν σε εν δυνάμει επενδυτές το προϊόν τους – άλλωστε γι’ αυτό η βραδιά έχει μετονομαστεί σε «perfect pitch night».
«Ευτυχώς, έχει σημειωθεί μεγάλη μετατόπιση από το 2014» σημειώνει ο κ. Παπακωνσταντίνου, «τα πρώτα χρόνια λαμβάναμε πολύ μεγάλο αριθμό αιτήσεων αλλά εξαιρετικά γενικόλογων, σταδιακά ο αριθμός έχει μειωθεί αλλά έχει αναβαθμιστεί σημαντικά η ποιότητα». Η σταδιακή αλλαγή νοοτροπίας είναι εξίσου αισθητή. «Ο ακαδημαϊκός κόσμος συνεκτιμά πλέον τη συμβολή πρωτοβουλιών, όπως το MITEF Greece, άλλωστε συχνά στις υποψήφιες ομάδες υπάρχουν πανεπιστημιακοί, όπως και στελέχη επιχειρήσεων» επισημαίνει, «τα πρώτα χρόνια βλέπαμε πολύ νεαρές ηλικίες, φοιτητές ή άρτι αποφοιτήσαντες». Ταυτόχρονα, επαναπροσδιορίζονται τα στερεότυπα που διατηρούσαμε ως κοινωνία για το επιχειρείν. «Στην Ελλάδα είχαμε πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις, έτσι είχαμε μάθει να σχεδιάζουμε και να ονειρευόμαστε μόνο σε μικρή κλίμακα» υπογραμμίζει ο κ. Παπακωνσταντίνου, «οι επιχειρηματίες θεωρούσαν ότι έτσι κινούνταν εκ του ασφαλούς». Ωστόσο, ειδικά στον χώρο της τεχνολογίας, «οφείλουμε να σχεδιάζουμε προϊόντα που να μπορούν εν δυνάμει να σταθούν στη διεθνή αγορά».
Με μεγάλη χαρά ο κ. Παπακωνσταντίνου διαπιστώνει ότι πλέον δημιουργούνται εφαρμογές, που προκύπτουν από τη γνώση της τεχνολογίας, που έρχονται δηλαδή να δώσουν λύσεις σε προβλήματα της αγοράς, απόδειξη ότι περνάμε πλέον σε ένα ανώτερο επίπεδο. «Για παράδειγμα, μία από τις νικήτριες ομάδες μας (Innate Repair) διερεύνησε πώς αναγεννώνται τα καρκινικά κύτταρα μετά την ακτινοθεραπεία και εντόπισε τα φάρμακα εκείνα που σταματούν την αναγέννηση, άλλη βραβευμένη ομάδα (Augmenta) ασχολείται με την ορθότερη διαχείριση των λιπασμάτων στον αγροτικό τομέα». Στα «καλά νέα» συγκαταλέγεται και η υποχώρηση της… καχυποψίας. «Στην αρχή οι ενδιαφερόμενοι ζητούσαν να υπογράφουμε όρους εμπιστευτικότητας, από τον φόβο ότι κάποιος θα μπορούσε να “κλέψει” την ιδέα τους» θυμάται ο κ. Παπακωνσταντίνου, «δεν αντιλαμβάνονταν ότι αν η ιδέα τους αντιγράφονταν τόσο εύκολα θα σήμαινε ότι δεν την είχαν επαρκώς αναπτύξει και επομένως βρίσκονταν ακόμα σε ένα πολύ πρώιμο στάδιο».