Το «Novecento» του Αλεσάντρο Μπαρίκο είναι ένα τρυφερό αφήγημα σε μορφή ποιητικού μονολόγου. Η απίστευτη ιστορία του 1900, ενός αυτοδίδακτου πιανίστα που γεννήθηκε πάνω σε ένα ατμόπλοιο και δεν κατέβηκε ποτέ από αυτό. Ηταν στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, όταν το «Βιρτζίνιαν» ταξίδευε ανάμεσα στην Ευρώπη και την Αμερική φορτωμένο με πλούσιους, αριστοκράτες αλλά και μετανάστες. Σε ένα τέτοιο δρομολόγιο ο θερμαστής του πλοίου βρήκε στο σαλόνι της πρώτης θέσης, πάνω στο πιάνο, ένα εγκαταλελειμμένο μωρό. Το βάφτισε 1900 και το μεγάλωσε κρυφά στο μηχανοστάσιο. Και εκείνο το μωρό, που άφησαν μέσα σε ένα χαρτόκουτο από λεμόνια, έγινε ένας χαρισματικός πιανίστας που έπαιζε κάθε βράδυ αφήνοντας άναυδο το κοινό.
Η ζωή του 1900 μέσα από τις περιγραφές του μοναδικού του φίλου, του τρομπετίστα Τιμ Τούνι, μεταφέρθηκε από τον Τζουζέπε Τορνατόρε στον κινηματογράφο. Αγαπήθηκε όμως και στο θέατρο. Στην Αθήνα, οι Experimento από το 2018 το παρουσίασαν πρώτα στο νεανικό φεστιβάλ «Οff, off Athens» και έπειτα σε διάφορους χώρους. «Lemon» ονόμασαν την παράστασή τους, που διασκεύασε και σκηνοθέτησε η Γεωργία Τσαγκαράκη, σε μετάφραση του Σταύρου Παπασταύρου, και παίχτηκε σε ένα αγκυροβολημένο ferry boat στο λιμάνι της Αντιπάρου, εν πλω, μεταξύ Σαντορίνης και Θηρασιάς σε φυσικό φως, σε ένα δυσκολοπρόσιτο καρνάγιο στο Λαύριο, πρόσφατα σε λιμενοβραχίονα στο Λουτράκι.
Εμπειρία για τους θεατές αλλά και για τους ηθοποιούς, τον Μελαχρινό Βελέντζα που υποδύεται τον 1900 και τον Γιώργο Δρίβα, ο οποίος παίζει τον τρομπετίστα Τιμ Τούνι. Οι δυο τους, από τις 4 Οκτωβρίου κάνουν μια στάση στο κέντρο της Ομόνοιας, στο ιστορικό ξενοδοχείο Μπάγκειον, πριν οργώσουν την ελληνική περιφέρεια βάζοντας στόχο ακόμη και φεστιβάλ του εξωτερικού. Θα προηγηθεί στις 28/9 η εμφάνισή τους στο Μπουζάου της Ρουμανίας, ενώ ετοιμάζουν περιοδεία και σε πόλεις της Γερμανίας. Δεν είναι οι μόνοι που παίζουν την ιστορία του 1900. Από τις 18 Οκτωβρίου, συνεχίζουν τις δικές τους παραστάσεις με τίτλο «Ο θρύλος του 1900», στο θέατρο Θησείον αυτή τη σεζόν, ο Γιάννης Φίλιας και ο Δημήτρης Σταματελόπουλος. Η παράστασή τους επίσης βασίζεται στον θεατρικό μονόλογο του Μπαρίκο.
Η ιδιαιτερότητα του «Μπάγκειον», οι ξεφτισμένοι τοίχοι, η διάχυτη υγρασία, όλα συνθέτουν το σκηνικό της παρακμής που βίωνε το «Βιρτζίνιαν» μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ποιοι είναι όμως οι Experi-mento; Είναι νεοσύστατο σχήμα, «το οποίο λειτουργεί ως δίκτυο ανεξάρτητης καλλιτεχνικής έρευνας και παραγωγής», συστήνεται στην «Κ» ο εμπνευστής του, ηθοποιός και πιανίστας Μελαχρινός Βελέντζας. «Μέλημά μας είναι να μπορέσουμε να βρούμε τρόπους να υπάρξουμε ως καλλιτέχνες και να κάνουμε θέατρο εκεί που υπάρχουν θεατές. Συνδέεται με μια φιλοσοφία πολιτιστικής αποκέντρωσης, να μπορέσουμε να βρούμε τρόπους να βγούμε από την παραδοσιακή κλειστή αίθουσα». Ξεκαθαρίζει επίσης ότι αυτό που τους ενδιαφέρει είναι ότι η ίδια η παραγωγή «πηγάζει πάντα από τον πυρήνα και τη θεματική του έργου».
Ο Μελαχρινός μετράει μόλις έξι χρόνια στο θέατρο. Απόφοιτος του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών (ΑΕΙ Πειραιά), με μεταπτυχιακό στην Πολιτιστική Διαχείριση (Πάντειο), Marketing, Consumption & Society (Πανεπιστήμιο Limerick, Ιρλανδία), σπούδασε επίσης κλασικό πιάνο και jazz αυτοσχεδιασμό, υποκριτική κ.ά. Στα 36 του κάνει θέατρο με έναν άλλο τρόπο. «Για να μπορούμε να πληρωνόμαστε και να καταλαβαίνουν οι θεατές ότι πίσω από την παραγωγή εργάζονται πολλοί άνθρωποι, η λύση για μένα είναι η δημιουργία ανεξάρτητων δομών. Συχνά μιλάμε για τις 1.000 παραστάσεις της Αθήνας, αλλά θα ήταν ουσιαστικότερη συζήτηση να δούμε πόσες απ’ αυτές είναι παραγωγές». Με αυτές τις σκέψεις ίδρυσε τους Experimento.
Θεατρικά μπουλούκια
Ξεκινώντας ως ηθοποιός και βλέποντας τι επικρατούσε στον χώρο, «είχα εξαρχής βάλει στόχο την αποκέντρωση και ως στόχο δράσης την περιφέρεια». Μετά τις παραστάσεις στο Μπάγκειον θα προχωρήσουν στην αγορά ενός βαν με το οποίο θα αναβιώσουν κατά κάποιον τρόπο τα «θεατρικά μπουλούκια» – περιφερόμενοι θίασοι που δρούσαν στην επαρχία. «Θα παίζουμε και σε χωριά και σε όλα αυτά τα μέρη που δεν επισκέπτεται η κυρίαρχη πολιτιστική παραγωγή. Θα πάμε και στο εξωτερικό».
Στο Μπάγκειον το «Lemon» θα παίζεται Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή. Μια παράσταση διάρκειας 70 λεπτών, πλημμυρισμένη από ήχους της τζαζ, με χορό και τραγούδι. Η φράση που τον συγκινεί; «Κανείς δεν είναι ξεγραμμένος, αν έχει έτοιμη μια καλή ιστορία να διηγηθεί». «Σκεπτόμενος τι δυνατότητες έχει μια νέα ομάδα στον χώρο, νομίζω ότι αυτά είναι τα βασικά συστατικά του θεάτρου», λέει ο Μελαχρινός.
Οι θεατές με το που εισέρχονται στον χώρο μπορούν να πιουν ένα ποτήρι κρασί πριν παρακολουθήσουν την παράσταση που έχει τη βάση της στο σωματικό θέατρο, με έντονη μουσικότητα. Η ιδιαιτερότητα του χώρου, οι ξεφτισμένοι τοίχοι, η διάχυτη υγρασία, όλα συνθέτουν το σκηνικό της παρακμής που βίωνε το «Βιρτζίνιαν» μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το ράγκταϊμ πρωταγωνιστεί όπως και το πιάνο που σχεδίασε η Νατάσα Τσιντικίδη και λειτουργεί σαν τρίτος ηθοποιός. Στο τέλος κάθε παράστασης προσφέρεται λεμονόπιτα στους θεατές. Τα τέσσερα Σάββατα του Οκτωβρίου οι δύο πρωταγωνιστές θα υποδέχονται επί σκηνής φίλους – μουσικούς, όπως τους: Δήμο Βουγιούκα, Μαριαστέλλα Τζανουδάκη και Φιλονίκη Χαλδαιάκη, Μάρθα Μορελεόν, Σία Κοσκινά.