Μεγάλωσε στο Παρίσι, με το όνειρο να γίνει σκηνοθέτης. Όταν ωστόσο ήρθε η ώρα να αποφασίσει τι θέλει να κάνει στη ζωή του, επέλεξε τη φωτογραφία και έφυγε για το Μόντρεαλ. Mοιράζοντας τον χρόνο του ανάμεσα στον Καναδά, στο Παρίσι και στη Βηρυτό, ο 39χρονος Vladimir Antaki ταξίδεψε το 2012 στη Νέα Υόρκη. Eκεί, στο σημείο όπου η 42η οδός συναντά την Τάιμς Σκουέαρ, το βλέμμα του σταμάτησε σε έναν άντρα, τον Jainul, που εργαζόταν σε κιόσκι εφημερίδων. Ζήτησε την άδειά του, τον φωτογράφισε και λίγους μήνες αργότερα γεννήθηκαν οι «Τhe Guardians» (σ.σ. Φρουροί), μια σειρά πορτρέτων με πρωταγωνιστές υπαλλήλους ή ιδιοκτήτες μικρών καταστημάτων – αστικών ναών, όπως τα αποκαλεί. Μέχρι σήμερα ο φακός του έχει καταγράψει πάνω από 200 ανθρώπους σε είκοσι διαφορετικές πόλεις του κόσμου. Στο ομώνυμο λεύκωμα, που κυκλοφόρησε τον περασμένο Απρίλιο, αφηγούνται τις ιστορίες τους.
Πώς προέκυψε η ονομασία «The Guardians» για τη συγκεκριμένη σειρά φωτογραφιών; Ήταν σημαντικό για μένα να χρησιμοποιήσω έναν ποιητικό τίτλο που θα εξέφραζε την εξής ιδέα: ότι αυτοί οι άνθρωποι κομίζουν και διαφυλάσσουν μια παράδοση, έναν τρόπο να γίνονται τα πράγματα, ο οποίος σπανίζει όλο και περισσότερο στις σύγχρονες πόλεις. Η ονομασία «Φρουροί» συνοψίζει αρκετά καλά αυτή την αίσθηση, δίνοντάς τους αξία και μια ιερή διάσταση. Aποτίνει φόρο τιμής στους συνεχιστές των οικογενειακών μαγαζιών και γι’ αυτό οι εικόνες μου εστιάζουν στα πρόσωπα που βρίσκονται πίσω από αυτά τα όμορφα μέρη, τα γεμάτα ιστορία, πάθος και μαγεία. Βασικός σκοπός μου είναι να τους κάνω να δείχνουν σημαντικοί στον χώρο τους.
Ποιος είναι ο αγαπημένος σας «φρουρός»; Δυσκολεύομαι να ξεχωρίσω κάποιον, γιατί συνδέομαι συναισθηματικά με τον καθένα, αλλά και με την ιστορία της ζωής του. Στο βιβλίο μου παρουσιάζω 45 από αυτούς, όπως είναι η Denise Acabo, μια σπουδαία γυναίκα από τη Γαλλία, που βαρέθηκε να είναι μόνο μαμά και νοικοκυρά και αποφάσισε να ανοίξει ένα κατάστημα με τις καλύτερες βιολογικές σοκολάτες της Γαλλίας. Ή η Esther Fisher, που χρειάστηκε να αναλάβει την επιχείρηση του συζύγου της όταν αυτός έφυγε από τη ζωή. Διήνυε την έβδομη δεκαετία της ζωής της και δεν είχε ιδέα για το πώς κρατάς ένα μαγαζί. Ή, τέλος, ο 91χρονος Henri Launay, του οποίου η δουλειά είναι να επισκευάζει κούκλες. Νιώθει την ανάγκη να βρίσκεται στο πόστο του κάθε μέρα και δεν σκοπεύει να σταματήσει. Κάποιες από αυτές τις ιστορίες μάς επιτρέπουν να κάνουμε ένα ταξίδι στον χρόνο και να πάρουμε μια γεύση τού πώς ήταν κάποτε μια πόλη.
Τι είδους ιστορίες πραγματεύεται το βιβλίο; Τι μπορούμε να μάθουμε σήμερα από αυτούς τους ανθρώπους; Στο πλαίσιο του πρότζεκτ συνέλεξα αφηγήσεις κάθε λογής: αστείες, στενάχωρες, αλλόκοτες, εμπνευστικές. Πολύ ιδιαίτερη ήταν η συνάντησή μου με τον Mario Antonio Hernandez Escamilla στην Πόλη του Μεξικού. Όταν τον βρήκα, τα πράγματα πήγαιναν από το κακό στο χειρότερο και είχε βρεθεί στην ανάγκη να πουλήσει το μαγαζί του. Τον άφησα να μου μιλήσει για σχεδόν 45 λεπτά, προτού τον πείσω να στηθεί για να τον φωτογραφίσω. Ήταν η στιγμή που συνειδητοποίησα ότι η γνώση του, που είχε περάσει από τον πατέρα στον γιο επί δώδεκα γενιές, θα χανόταν όταν εκείνος θα έφευγε από τη ζωή. Με συγκίνησε βαθιά.
Γιατί αυτά τα μαγαζιά αποτελούν «την καρδιά και την ψυχή των πόλεων», όπως λέτε; Ο τρόπος που οι άνθρωποι κάνουν τις αγορές τους στην ψηφιακή εποχή έχει αλλάξει αισθητά τα τελευταία είκοσι χρόνια. Τα εμπορικά κέντρα τύπου mall και το ίντερνετ συχνά καταδεικνύονται ως ο βασικός λόγος για τον οποίο προοδευτικά εξαφανίζονται τα μικρομάγαζα. Μέχρι το 2021 υπολογίζεται ότι περίπου 2,14 δις άνθρωποι θα αγοράζουν αγαθά και υπηρεσίες online. Οι κανόνες ορίστηκαν εκ νέου, λόγω ίντερνετ – η τεχνολογία σού επιτρέπει πια να ψωνίζεις γρηγορότερα και φθηνότερα από τον καναπέ του σπιτιού σου, γιατί λοιπόν να μην το κάνεις; Οι οικογενειακές επιχειρήσεις δεν είναι σε θέση να το ανταγωνιστούν όλο αυτό. Και ακριβώς επειδή το εμπόριο έχει χάσει την αξία που είχε παλαιότερα στις κοινωνίες, αυτά τα μαγαζιά έχουν λιγότερη δουλειά, τα ενοίκια ανεβαίνουν λόγω του εξευγενισμού που αυξάνεται στα αστικά κέντρα και τα καταστήματα αυτού του είδους καταλήγουν να βάζουν λουκέτο. Πολλές από τις ιστορίες του βιβλίου μου επιβεβαιώνουν ότι πρόκειται για ζήτημα που έχει προσλάβει παγκόσμιες διαστάσεις. Αυτό με ενέπνευσε να φέρω τα μικρά μαγαζιά στο προσκήνιο και να δώσω φωνή στους ανθρώπους τους, τοποθετώντας εκτυπώσεις των φωτογραφιών μου σε πραγματικό μέγεθος, στις βιτρίνες επιχειρήσεων που έχουν κλείσει πια. Μια ωραία εικόνα έχει πάντα απίστευτη δύναμη.
Instagram ή βιβλίο; Ποιο μέσο αναδεικνύει καλύτερα τη δουλειά σας; Το ένα συμπληρώνει το άλλο. Πάντα επιλέγω τα βιβλία ή τις εκτυπώσεις από ένα app για να δείξω σωστά τη δουλειά μου, όμως εφαρμογές όπως το Instagram έχουν μια ισχύ την οποία δεν μπορεί να αγνοήσει κανείς. Είναι επίσης πιο πρακτικές, γιατί σου επιτρέπουν να έχεις πρόσβαση στο περιεχόμενό σου από οποιοδήποτε μέρος του κόσμου. Ωστόσο, μου αρέσει η αίσθηση, η αφή, η μυρωδιά των βιβλίων. Συχνά αγοράζω μεταχειρισμένες εκδόσεις και πάντα αναρωτιέμαι σε ποιον ανήκαν πριν από μένα. Τα βιβλία σχεδιάζονται για να έχουν τη δική τους ζωή και να μεγαλώνουν μαζί με τους κατόχους τους – επί τούτω διάλεξα ακριβό χαρτί, υψηλής ποιότητας, τόσο για το «σώμα» όσο και για το εξώφυλλο του «The Guardians». Θα ήθελα να λειτουργήσει ως κειμήλιο και μαρτυρία μιας εποχής που δεν υπάρχει πια. Και γι’ αυτό με εντυπωσίασε η ανταπόκριση που είχε σε διάφορες γωνιές του πλανήτη: έχω δεχτεί παραγγελίες από τη Σιγκαπούρη, την Ιαπωνία, τη Ζιμπάμπουε, τις ΗΠΑ, την Ελβετία, την Ολλανδία, την Αυστραλία, το Χονγκ Κονγκ. Όταν βέβαια το Instagram χρησιμοποιείται με έξυπνο τρόπο, γίνεται ένα εξαιρετικό εργαλείο στα χέρια των ανθρώπων που θέλουν να προωθήσουν ή να ανακαλύψουν νέα ταλέντα.
Ποια πόλη θα θέλατε να συμπεριλάβετε στη λίστα σας; Δεν είναι ούτε μία ούτε δύο, ο κατάλογος δεν έχει τέλος. Είμαι σίγουρος ότι, για παράδειγμα, στην Αθήνα θα μπορούσα να βρω πολλούς υπέροχους «Φύλακες» και πρέπει να το βάλω μπροστά. Θα ήθελα επίσης να εξερευνήσω την Ινδία και άλλες ασιατικές χώρες. Ταξίδεψα πρόσφατα στην κεντρική Ασία και ερωτεύτηκα τα τοπία και τον πολιτισμό της. Επειδή όμως το πρότζεκτ είναι αυτοχρηματοδοτούμενο και τα έξοδα πολλά, δεν είναι πάντα εύκολο. Αν κατάφερνα να εξασφαλίσω, για παράδειγμα, χορηγία από κάποια αεροπορική εταιρεία, η λίστα θα διευρυνόταν.
Έχετε ήδη σχεδιάσει το επόμενο πρότζεκτ σας; Οι «Φύλακες» είναι μια δουλειά σε εξέλιξη. Σε αυτή τη φάση προσπαθώ να αναπτύξω περισσότερα διαδραστικά installations, αξιοποιώντας τεχνολογίες εμβύθισης. Τα πιο πολλά πορτρέτα μου συνοδεύονται από ηχητικά ντοκουμέντα. Τα προηγούμενα χρόνια, αρκετοί «Φύλακες» εκτέθηκαν σε δημόσιους χώρους, σε εκτυπώσεις πραγματικών διαστάσεων, όπως σας ανέφερα προηγουμένως. Αλλά και σε αυτή την περίπτωση χρειάζονται χορηγοί, τους οποίους δεν σταματώ να αναζητώ. Επίσης, πριν από λίγο καιρό συμμετείχα στην Μπιενάλε σύγχρονων φωτογράφων του αραβικού κόσμου στο Παρίσι, ενώ παράλληλα εργάζομαι πάνω σε μια νέα σειρά πορτρέτων.
•INFO: vladimir-antaki.com
ΜΟΝΤΡΕΑΛ
Marie Gagné
© Vladimir Antaki/www.vladimir-antaki.com
Σύμφωνα με τη Marie Gagné, οι άνθρωποι που επισκέπτονται την αντικερί Rétro Ville, το κάνουν για να επιστρέψουν στα παιδικά χρόνια των γονιών, των παππούδων τους ή τα δικά τους. Αυτός είναι εξάλλου ο σκοπός της: «να προσφέρει χαρά». Στις προθήκες του καταστήματος θα βρει κανείς αντικείμενα από τη δεκαετία του 1950 ως επί το πλείστον αλλά και κάποια από τα 60s και τα 70s. Αγαπημένο μότο της ιδιοκτήτριας είναι «να μην παίρνουμε τον εαυτό μας και πολύ στα σοβαρά».
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ
Mehmet Öztekin
© Vladimir Antaki/www.vladimir-antaki.com
Συστήνεται ως ο τελευταίος των Μοϊκανών -δεν έχει απομείνει άλλος εν ενεργεία επισκευαστής γραμμοφώνων στην Πόλη. Μπήκε στη δουλειά σε ηλικία 7 ετών βοηθώντας τον πατέρα του. Εκείνη την εποχή τα γραμμόφωνα θεωρούνταν είδος πολυτελείας κι έτσι στον πιτσιρικά Μεχμέτ δεν επιτρεπόταν να τα αγγίξει παρά μόνο να κρατά τα εργαλεία και να κάνει ό,τι αναλογούσε στα καθήκοντά του ως παραγιού. Εκτός από το να επιδιορθώνει παλιά γραμμόφωνα, κατασκευάζει και τα δικά του. Η παραγωγή του αριθμεί μέχρι σήμερα πάνω από 9.000 συσκευές.
ΠΟΛΗ ΤΟΥ ΜΕΞΙΚΟΥ
Mario Antonio Hernández Escamilla
© Vladimir Antaki/www.vladimir-antaki.com
Το εργαστήριό του βρίσκεται στην ίδια θέση από το 1944. Γλύπτης δωδέκατης γενιάς, έμαθε την τέχνη από τον πατέρα του, ο οποίος είχε σπουδάσει στην ονομαστή σχολή καλών τεχνών του Μεξικού, την Ακαδημία του Σαν Κάρλος. Σε παλαιότερες εποχές, η εκκλησία ήταν ο μεγαλύτερος πελάτης για την επιχείρησή του, όμως πλέον δεν του δίνει δουλειές . «Η μεγαλύτερη επιθυμία μου ήταν να εκπαιδεύσω έναν μαθητευόμενο, αλλά δυστυχώς κανείς δεν ενδιαφέρεται», διαπιστώνει. «Φαίνεται πως θα πάρω όλη αυτή τη γνώση μαζί μου στον τάφο μου».
ΠΑΡΙΣΙ
Edwige Charey
Η φωτογραφία τραβήχτηκε το 2013, λίγο προτού το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο Les Archives de la Presse, που εμπορευόταν αποκλειστικά περιοδικά (μόδας, κινηματογραφικά, αθλητικά, νέες και παλαιότερες εκδόσεις) βάλει λουκέτο. Η εικονιζόμενη Edwige Charey το ανέλαβε το 1993 και εργαζόταν εδώ μέχρι που έκλεισε. Σήμερα μοιράζεται το πάθος της για τα βιβλία που αγαπά με τα εγγόνια της. Δεν λυπάται για αυτό το κεφάλαιο της ζωής της που έχει αφήσει πια πίσω της, γιατί είναι αυτό που την βοήθησε να ωριμάσει, όπως λέει.