Τη στιγμή που οι επιπτώσεις στην οικονομία, στον τουρισμό και στα μεγέθη των ελληνικών επιχειρήσεων από την κρίση που δημιουργεί η εξάπλωση του κορωνοϊού παραμένουν ο μεγάλος «άγνωστος» οδηγώντας την αβεβαιότητα στα ύψη, η εικόνα του ελληνικού Χρηματιστηρίου καθώς και των ελληνικών εταιρικών και κρατικών ομολόγων αποτελεί ίσως το μόνο «χειροπιαστό» στοιχείο του αντίκτυπου αυτού του νέου «μαύρου κύκνου».
Ο έως τώρα απολογισμός για το Χρηματιστήριο είναι, σύμφωνα και με αναλυτές, δραματικός: Ο Γενικός Δείκτης έχει σημειώσει «βουτιά» της τάξεως του 23% τις τελευταίες δύο εβδομάδες και από το ξεκίνημα του βίαιου sell-off στις 24 Φεβρουαρίου, ο τραπεζικός δείκτης βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση που αγγίζει το 34%, ενώ πάνω από 12 δισ. ευρώ έχουν χαθεί από τη συνολική κεφαλαιοποίηση της αγοράς. Οι αναλυτές αποδίδουν αυτή την υπερβολή του Χ.Α. στην πτώση σε σχέση με τις διεθνείς αγορές, στο γεγονός ότι ο έλεγχος της αγοράς «ανήκει» σχεδόν αποκλειστικά σε ξένα επιθετικά χαρτοφυλάκια, στη ρηχότητα αλλά και στη σοβαρή έλλειψη εγχώριας επενδυτικής δυναμικής, καθώς και στο ότι το Χ.Α. αποτελεί «αναδυόμενη» και άρα ευάλωτη αγορά. Παράλληλα, στο κάδρο έχει προστεθεί και η αβεβαιότητα που προκαλούν οι εξελίξεις με την Τουρκία και το μεταναστευτικό.
Η φυγή των επενδυτών και οι ισχυρές ρευστοποιήσεις δεν έκαναν… διακρίσεις μεταξύ τίτλων στο ταμπλό της Λεωφόρου Αθηνών, και ήταν γενικευμένες, με αποτέλεσμα όλες οι μετοχές που απαρτίζουν τον Γενικό Δείκτη να βρίσκονται στο «κόκκινο» σε σχέση με τις αποδόσεις τους τις δύο τελευταίες εβδομάδες. Σε αυτό το διάστημα, απώλειες άνω του 30% σημειώνουν οι Intralot, Ελλάκτωρ, MIG, Intracom Holding, Ιντρακάτ, Τράπεζα Πειραιώς, Aegean, Αβαξ, Byte, Attica Bank, Εκτέρ, MLS, Τιτάν, Βιοχάλκο, AS Company, ΔΕΗ, Alpha Bank, Εθνική Τράπεζα και Cenergy.
«Πέραν των κλάδων και κατηγοριών του Χ.Α. που θα περίμενε κανείς νομοτελειακά να επηρεαστούν, όπως οι αεροπορικές, το λιανικό εμπόριο (πλην τροφίμων) και οι κυκλικές μετοχές, η διαρροή των οικονομικών επιπτώσεων χτύπησε ως παράπλευρη απώλεια όλο το χρηματιστηριακό ταμπλό. Βασικός λόγος είναι η ολοένα και αυξανόμενη πιθανότητα οικονομικής ύφεσης στις ανεπτυγμένες οικονομίες, όσο δεν υπάρχουν σημάδια κορύφωσης των κρουσμάτων», σχολιάζει ο Νίκος Καυκάς, υπεύθυνος του τμήματος ανάλυσης της Λέων Δεπόλας ΑΧΕΠΕΥ μιλώντας στην «Κ».
Σύννεφα και στα ομόλογα
Οι έντονοι τριγμοί έχουν «μεταδοθεί» και στην αγορά κρατικών και εταιρικών ομολόγων. Η απόδοση του ελληνικού 10ετούς έχει εκτοξευθεί στο 1,45%, με το κόστος δανεισμού του Ελληνικού Δημοσίου να έχει εκτιναχθεί κατά 58% από τα ιστορικά χαμηλά του 0,92% που σημείωνε πριν από τρεις μόλις εβδομάδες.
Παράλληλα, πολύ χαμηλότερα της ονομαστικής τους αξίας κινούνται οι τίτλοι Tier ΙΙ που εξέδωσαν τον Φεβρουάριο η Τράπεζα Πειραιώς και η Alpha Bank, και στο 84% και στο 94% της ονομαστικής τους αξίας αντίστοιχα (τιμές 5 Μαρτίου), ενώ ισχυρές πιέσεις έχουν δεχθεί τα ομόλογα των ελληνικών εταιρειών που είναι εισηγμένα στη διεθνή και στην εγχώρια αγορά. Πιο αναλυτικά, κάτω από την ονομαστική τους αξία διαπραγματεύονται οι τίτλοι των «Μυτιληναίος», «Ελλάκτωρ», Frigoglass στη διεθνή αγορά, ενώ επίσης χαμηλότερα της ονομαστικής τους αξίας κινούνται τα ομόλογα των MLS, Sunlight, «Μυτιληναίος», Attica Holdings Και «Τέρνα Ενεργειακή» που είναι εισηγμένα στο Χ.Α.
Οπως είναι λογικό, το τρέχον κλίμα οδηγεί στην αναστολή έκδοσης νέων ομολόγων που έχουν σχεδιάσει οι εισηγμένες, ενώ και ο ΟΔΔΗΧ –ο οποίος έχει και την «πολυτέλεια» των μηδενικών χρηματοδοτικών αναγκών φέτος καθώς και του υψηλού cash buffer– θα καθυστερήσει τις όποιες περαιτέρω κινήσεις εξόδου στις αγορές.
Δημοσιονομική ευελιξία
Η Ευρώπη πρέπει να παρέχει δημοσιονομική ευελιξία στην Ελλάδα λόγω κορωνοϊού και προσφυγικής κρίσης, όπως επισημαίνουν οικονομολόγοι που μίλησαν στην «Κ».
Πιο αναλυτικά, ο Χόλγκερ Σμίεντινγκ, επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank, αναμένει τρεις εξελίξεις. Πρώτον, όπως επισημαίνει στην «Κ», η Ελλάδα θα λάβει σημαντική στήριξη από την Ευρώπη για την αντιμετώπιση της μεταναστευτικής κρίσης. Δεύτερον, η Ε.Ε. θα λάβει υπόψη τη ζημία που θα προκαλέσει η κρίση του κορωνοΐου και τις άμεσες δαπάνες της Ελλάδας για το μεταναστευτικό, όταν θα κρίνει τη δημοσιονομική της πορεία. Τρίτον, καθώς πάρα πολλά κράτη-μέλη της Ευρωζώνης υιοθετούν δημοσιονομικά μέτρα τόνωσης, η Ελλάδα αναμένεται να λάβει το πράσινο φως από την Ε.Ε. να υιοθετήσει δράσεις που θα στηρίξουν την οικονομία.
Σύμφωνα με τον κ. Σμίεντινγκ, η ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε να βάλει στο τραπέζι την περαιτέρω μείωση των εταιρικών φόρων, συγκεκριμένα μέτρα στήριξης του τουριστικού κλάδου ή ανακούφισης για τους εργαζομένους που θα πληγούν έντονα από την κρίση λόγω κορωνοϊού. Οπως επισημαίνει, η Ελλάδα θα μπορούσε σε αυτό το πλαίσιο να εξετάσει την υιοθέτηση του γερμανικού σχεδίου επιδότησης των προσωρινών περικοπών των ωρών εργασίας κατά τη διάρκεια μιας οξείας κρίσης, (Kurzarbeitergeld).
Δημοσιονομική ευελιξία προς την Ελλάδα από τους θεσμούς αναμένει η Ραφαέλα Τενκόνι, ιδρύτρια της Αda Economics και επικεφαλής οικονομολόγος της Wood & Co. Οπως σημειώνει στην «Κ», ο κορωνοϊός είναι πλέον και ευρωπαϊκό πρόβλημα, έτσι αναμένεται να υπάρξει κάποια χαλάρωση των δημοσιονομικών στόχων εάν η ελληνική κυβέρνηση το ζητήσει, και λόγω του μεταναστευτικού προβλήματος. Ωστόσο, όπως τονίζει, προς το παρόν δεν υπάρχει μια συνεκτική ευρωπαϊκή στρατηγική για κανένα από τα δύο ζητήματα και η ιστορία δείχνει ότι η ευρωπαϊκή απάντηση θα αποδειχθεί ανεπαρκής και βραχυπρόθεσμα.
Η επιδείνωση της κρίσης του κορωνοϊού στην Ευρώπη είναι πιθανό να οδηγήσει σε κάποια δημοσιονομική ευελιξία και μπορεί να υπάρξει συντονισμένη δημοσιονομική ώθηση από την Ε.Ε., εκτιμά μιλώντας στην «Κ», ο Βολφγκάνγκο Πίκολι, συμπρόεδρος της Teneo Intelligence. Ωστόσο, θεωρεί πως τα συνήθη οικονομικά εργαλεία –συμπεριλαμβανομένων των δημοσιονομικών μέτρων τόνωσης– δεν είναι κατάλληλα για την αντιμετώπιση μιας τόσο σπάνιας πρόκλησης/σοκ. Οσον αφορά τη μεταναστευτική κρίση, ο κ. Πίκολι αναμένει πολλά… κενά λόγια και λίγα χρήματα από την Ε.Ε. προς την Ελλάδα…