Αυτήν την περίοδο δεν θέλω εκπλήξεις στα βιβλία. Δεν θέλω να διαβάζω άγνωστα κείμενα που δεν ξέρω πού θα καταλήξουν. Δεν εννοώ ότι θέλω μόνο να διαβάζω ευχάριστα κείμενα ή χαζοβιόλικα μυθιστορήματα με έρωτες, πάθη και ψευτοηρωισμούς. Οχι, δεν με νοιάζει.
Θέλω όμως να καταφεύγω σε εκείνους με τους οποίους έχω ταυτιστεί κατά καιρούς, όσους έχω ονειρευτεί ότι είναι αληθινοί συγγενείς μου και φίλοι. Θέλω την καθησυχαστική οικειότητα που μου εξασφαλίζουν ο Φίλιπ Ροθ, ο Καρλ Ούβε Κνάουσγκορντ, ο Μαρσέλ Προυστ, η Σίλβια Πλαθ, ο Τ. Σ. Ελιοτ και ο Ανδρέας Εμπειρίκος.
Για την ακρίβεια, θέλω να διαβάζω νανουριστικά τα αγαπημένα μου αποσπάσματα σε λούπα:
• Τις περιγραφές του Φίλιπ για το Νιούαρκ και την εβραϊκή οικογένεια.
• Τις εξαντλητικά μονότονες αφηγήσεις του Καρλ Ούβε για τα παιδιά του, τι έφαγαν, τι ήπιαν και πώς άλλαξε τις πάνες τους με παρεμβολές για το ψυχαναγκαστικό καθάρισμα στο σπίτι του πεθαμένου μπαμπά στον πρώτο τόμο του «Αγώνα μου».
• Τις εναρκτήριες σελίδες του Σουάν, «για χρόνια πλάγιαζα νωρίς», αυτήν την κατάσταση μεταξύ ύπνου και ξύπνιου, κάπως έτσι δεν είμαστε όλοι τις τελευταίες μέρες;
• Τους τελευταίους στίχους στη Λαίδη Λάζαρο: Beware Beware. Out of the ash/I rise with my red hair/And I eat men like air. Φυλάξου Φυλάξου. Μέσα από τις στάχτες/αναδύομαι με τα μαλλιά μου πορφυρά/ και σαν αέρα χάφτω όλα τ αρσενικά. (μτφρ.: Κατερίνα Ηλιοπούλου).
• Την παρήχηση των πρώτων στίχων των «Κουαρτέτων» με τα παρόμοια σύμφωνα, κατά προτίμηση όταν απαγγέλλονται από τον ίδιο τον Ελιοτ με την αργή στιβαρή φωνή: Time present and time past Are both perhaps present in time future, And time future contained in time past. If all time is eternally present All time is unredeemable. Ο παρών χρόνος και ο παρελθών χρόνος είναι ίσως και οι δύο παρόντες στον μέλλοντα χρόνο και ο μέλλων χρόνος να περιέχεται στον παρελθόντα χρόνο. Αν όλος ο χρόνος είναι αιωνίως παρών όλος ο χρόνος δεν μπορεί να πληρωθεί. (μτφρ.: Χάρης Βλαβιανός)
• Και λίγο πριν πλαγιάσω νωρίς (κλείσιμο ματιού στον Μαρσέλ) να αντηχεί στο μυαλό μου η φωνή του Εμπειρίκου γεμάτη στόμφο και βαρύγδουπες γενικές, σαν να ψέλνει παρηγορητικά τους «Αθάνατους»: Και εντός της αδιαπτώτου παρουσίας του αναμφισβητήτου αυτού συνόλου των μικρών και τεραστίων, των ορατών και αοράτων, των λογικών και παραλόγων οπίσω και γύρω από τους αθανάτους, που φύονται και εις τους κρημνούς και ζουν και εις τας ερήμους τα θνητά φυτά, τα ζώα και ημείς οι άνθρωποι όλοι μαζί παρά τον θάνατον εις αιώνα τον άπαντα ακμάζομεν.