Προς μια συμβιβαστική λύση για τη στήριξη των ευρωπαϊκών οικονομιών, ενόψει κορωνοϊού, με πρωταγωνιστικό ρόλο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), αλλά χωρίς τους αυστηρούς όρους που επεβλήθησαν στις μνημονιακές χώρες την προηγούμενη δεκαετία, φαίνεται πως βαδίζει η Ευρώπη.
Οι αναλυτές μιλούν για ένα διαφαινόμενο αξιοσημείωτο πακέτο, που μπορεί να μην είναι το «ιδανικό», όπως θα ήταν ένα ευρωομόλογο, αλλά θα έχει χαρακτηριστικά κοινής δράσης, ώστε να στείλει το μήνυμα ότι η Ευρώπη είναι ενωμένη στη μάχη αυτή. Ενόψει του Eurogroup της προσεχούς Τρίτης και της Συνόδου Κορυφής δύο ημέρες μετά, οι δηλώσεις αξιωματούχων δείχνουν προς αυτή την κατεύθυνση. Οι τόνοι έχουν πέσει, μετά το ιταλικό και ισπανικό βέτο στη Σύνοδο Κορυφής της 26ης Μαρτίου, και στο Euroworking Group της περασμένης Τετάρτης ήταν σαφές ότι όλοι ήθελαν να αφήσουν ανοικτούς τους διαύλους επικοινωνίας. Και στη Γερμανία ακούγονται φωνές όπως του ίδιου του προέδρου της Δημοκρατίας Στάινμαϊερ, που ανέφερε ότι πρόκειται για ένα παγκόσμιο πρόβλημα και χρησιμοποίησε τη λέξη-κλειδί «αλληλεγγύη».
Η υπό διαμόρφωση λύση αναμένεται να περιλαμβάνει:
• Πιστωτική γραμμή από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, με «ελαφριά» αιρεσιμότητα, όχι μνημονιακού τύπου.
• Εγγυήσεις από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για δάνεια προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
• Χρηματοδότηση της απασχόλησης, βάσει του σχήματος που παρουσίασε η Κομισιόν, 100 δισ. ευρώ.
Σε αυτά τα τρία εργαλεία αναφέρθηκε άλλωστε και ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Μπρινό Λε Μερ προχθές σε συνέντευξη Τύπου. Ο κ. Λε Μερ παρουσίασε, πάντως, και τη γαλλική πρόταση για ένα Ταμείο που παραπέμπει ευθέως σε ευρωομόλογο, αλλά το συνέδεσε με την ανοικοδόμηση, μετά την υποχώρηση της πανδημίας. Οι αναλυτές αναφέρουν ότι είναι πιθανό να συμφωνηθεί η εξέταση του θέματος για αργότερα, κάτι που αποτελεί ένα βήμα.
Κρίσιμο ερώτημα σε αυτή τη φάση είναι το ύψος της χρηματοδότησης του πακέτου. Το 2% του ΑΕΠ, που είχε αναφερθεί αρχικώς για τον ESM, είχε χαρακτηρισθεί ανεπαρκές. Σύμφωνα με εκτίμηση οικονομικού παράγοντος, το ύψος της συνολικής χρηματοδότησης της οικονομίας, συνδυαστικά και σταδιακά, μπορεί να φτάσει το 1 τρισ. ευρώ. Προς το παρόν, πάντως, συζητούνται 100-200 δισ. ευρώ από τον ESM, 50-200 δισ. ευρώ εγγυήσεις από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (που θα λειτουργήσουν πολλαπλασιαστικά) και 50-100 δισ. για
την απασχόληση.
Σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα, που ρωτήθηκε χθες σχετικά σε συνέντευξή του στο ραδιόφωνο της ΕΡΤ, αναμένεται να υπάρξει συμφωνία στη βάση ενός «συγκερασμού μέτρων, που δεν θα περιλαμβάνει απαραίτητα ευρωομόλογο-corona bond, αλλά το συνολικό αποτέλεσμα μπορεί να είναι θετικό. Απλώς δεν θα έχει μία συνιστώσα». Ο ίδιος πρόσθεσε ότι γίνεται ευρεία συζήτηση για τους όρους με τους οποίους θα μπορούσε κανείς να ενταχθεί σε αυτό τον μηχανισμό και εκτίμησε ότι «θα είναι πολύ πιο ελαστικό το περιβάλλον το οποίο θα δημιουργηθεί, διότι αυτή η χρηματοδότηση θα είναι στοχευμένη για την οικονομική κρίση».
Ως προς τους όρους που θα διέπουν τη στήριξη από τον ESM, καθησυχαστικός ήταν και ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Ολαφ Σολτς, ο οποίος είπε ότι οι αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται γρήγορα, χωρίς προηγουμένως να υποβάλλονται τα κράτη σε χρονοβόρες διαδικασίες αξιολόγησης, όπως γινόταν επί μνημονίων.
Μιλώντας αργά προχθές το βράδυ στο ARD, σημείωσε ότι θα υπάρχουν μεν όροι, αλλά αυτοί θα είναι ανάλογοι με τις συνθήκες και ότι δεν θα υπάρχουν αξιολογήσεις όπως αυτές που έζησαν οι μνημονιακές χώρες. «Δεν χρειαζόμαστε μια τρόικα να πηγαίνει και να κάνει προτάσεις για το μέλλον», είπε.
Οι αναλυτές συμφωνούν ότι είναι καθοριστικής σημασίας το σήμα που θα δοθεί, αν, δηλαδή, η Ευρώπη εμφανιστεί ενωμένη και αποφασισμένη ή όχι. Οπως ανέφερε σε χθεσινή της ανάλυση η τράπεζα Berenberg, «αυτό που μετράει είναι κατά πόσον οι υπουργοί Οικονομικών και οι ηγέτες θα μπορέσουν να πουλήσουν τη συμφωνία σαν μια πράξη εντυπωσιακής αλληλεγγύης για να διαμορφώσουν τον δημόσιο διάλογο… Καθώς η πιστωτική γραμμή του ESM θα είναι μέρος ενός ευρύτερου πακέτου και θα παρουσιαστεί σαν δίχτυ ασφαλείας με ελαφριά αιρεσιμότητα, παρόμοια για όλους τους δυνητικούς αποδέκτες, η Ιταλία ίσως είναι σε θέση να το δεχθεί. Αν ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε το θέλει, θα μπορούσε να “περάσει” το πακέτο ως επιτυχία».