Συνολικά έξι βιβλία και εγχειρίδια φέρουν την υπογραφή του Τούρκου αντιναυάρχου Τζιχάτ Γιαϊτζί, που υπέβαλε την παραίτησή του μετά την πρόσφατη απόφαση του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να τον μετακινήσει από τη θέση του αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Ναυτικών Δυνάμεων.
Τα πέντε από αυτά έχουν εκδοθεί στο διάστημα 2019-2020 και το ένα με τίτλο «Βασικές αρχές του δικαίου της θάλασσας εν καιρώ ειρήνης και εν καιρώ πολέμου» κυκλοφορεί στην Τουρκία από το 2011.
Από το περιεχόμενό τους προκύπτει με σαφήνεια ότι ο Γιαϊτζί ήταν ο εμπνευστής της συμφωνίας Τουρκίας – Λιβύης, η οποία επισημαίνει, δημιουργεί «ασπίδα» έναντι σε μια πιθανή συμφωνία Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου. Το ένα από τα βιβλία του εξάλλου, έχει τίτλο «Η Λιβύη είναι από θαλάσσης γείτονας της Τουρκίας».
Σε αυτό ο Τούρκος αντιναύαρχος υπολογίζει την αξία των αποθεμάτων φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο σε 3 τρισ. δολάρια και προβάλλει το επιχείρημα ότι η οριοθέτηση θαλάσσιων περιοχών μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης θα δημιουργήσει τουρκική «ασπίδα» και θα παρεμποδίσει τη σύναψη συμφωνίας ΑΟΖ της Κύπρου με τη Λιβύη και αντίστοιχα της Ελλάδας με την Κύπρο και την Αίγυπτο.
Στο ίδιο βιβλίο, ο Γιαϊτζί διατυπώνει την άποψη ότι «οι διεκδικήσεις της Ελλάδας επί τη βάσει των νησιών που βρίσκονται στην Ανατολική Μεσόγειο αντιτίθενται πλήρως στο διεθνές δίκαιο». Προβλέπει μάλιστα ότι το αποτέλεσμα μιας πιθανής δικαστικής διευθέτησης του θέματος στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης δεν θα είναι υπέρ της Ελλάδας.
Στο βιβλίο του με τίτλο «Με ερωτήσεις και απαντήσεις ο όρος ΑΟΖ», ο Γιαϊτζί διατυπώνει την άποψη ότι η Τουρκία πρέπει να εγκαταλείψει τον ρόλο της χώρας που αντιδρά στις συμφωνίες οριοθέτησης ΑΟΖ τρίτων χωρών και να προχωρήσει στην οριοθέτηση δική της ΑΟΖ. Επικαλείται, μάλιστα, τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, προβάλλοντας τον ισχυρισμό ότι δεν υπάρχει ρύθμιση απαγορευτική για τη μονομερή ανακήρυξη ΑΟΖ από παράκτιο κράτος. Σε διαφορετική περίπτωση τονίζει ότι ενδεχόμενη σύναψη συμφωνίας οριοθέτησης περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας μεταξύ Ελλάδας-Αιγύπτου και Ελλάδας-Κύπρου αποτελεί το χειρότερο σενάριο για τα εθνικά συμφέροντα της Τουρκίας. «Ελλάδα και Κύπρος, σε συνεργασία με την Αίγυπτο, προσπαθούν να περιορίσουν την Τουρκία, προβαίνοντας σε μια οριοθέτηση που βασίζεται αποκλειστικά στην “Αρχή της μέσης γραμμής”, θεωρώντας γραμμή βάσης αυτή που συμπεριλαμβάνει και το Καστελλόριζο» γράφει χαρακτηριστικά.
Το Δίκαιο της Θάλασσας
Τις τουρκικές θέσεις επί του Δικαίου της Θάλασσας προβάλλει στο βιβλίο με τίτλο «Ο αγώνας για τον διαμοιρασμό της Ανατολικής Μεσογείου και η Τουρκία». Ο Τζιχάτ Γιαϊτζί υποστηρίζει ότι κάθε παράκτια χώρα έχει δικαίωμα να τερματίζει επιστημονικές έρευνες στη θάλασσα που διεξάγονται χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της, ενώ κατά τον συγγραφέα «οι αγωγοί EastMED και Euroasia Interconnector που θα διασχίζουν την τουρκική υφαλοκρηπίδα θα παραβιάσουν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Τουρκίας».
Παρουσιάζει τέλος ενδιαφέρον η πρόταση του Γιαϊτζί για ένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα της Διεθνούς Επιτροπής για την Προστασία του Τόνου, εξέλιξη που θα προσφέρει στην τουρκική ακτοφυλακή αλλά και τα τουρκικά πολεμικά πλοία δυνατότητα «αλιευτικών επιθεωρήσεων» εκτός των χωρικών της υδάτων.
Ελληνες αναλυτές διατυπώνουν την άποψη ότι οι θέσεις του Γιαϊτζί υπηρετούν το αφήγημα περί «Γαλάζιας Πατρίδας» που είχε διατυπώσει το 2006 ο απόστρατος ναύαρχος Τζεμ Γκιουρντενίζ.