Εκλεισε πια 33 χρόνια ζωής στο Μόναχο η μαέστρος και συνθέτρια Κωνσταντία Γουρζή. Oμως, κάθε φορά που έχει λίγο χρόνο, έρχεται στην Ελλάδα, για το «φως της», όπως λέει γελώντας. Οπως τώρα. Ενώ έπρεπε να ξεκινήσει τις πρόβες για την εναρκτήρια συναυλία της στο διεθνές μουσικό φεστιβάλ Grafenegg της Αυστρίας (14 Αυγούστου), «ήρθα στην Αίγινα για να δω έστω για λίγες ημέρες το ελληνικό φως. Δεν γινόταν να μη το δω από κοντά».
Είναι η δύναμή της. Φέτος ακόμη περισσότερο, μετά το κλείσιμο εξαιτίας της COVID-19, «που για πολύ κόσμο δεν ήταν ευχάριστο» όπως λέει στην «Κ». «Ωστόσο, μας βοήθησε να επανεκκινήσουμε τις σκέψεις μας και τους στόχους μας. Ακόμη δεν έχουμε δει τον απόηχο, αυτού που ζήσαμε. Τα πράγματα που συνέβησαν είναι πολύ καινούργια και τα δεδομένα που τα προκάλεσαν επίσης. Ακόμη και ότι στραφήκαμε στο live streaming, ότι κάνουμε conference με όλο τον κόσμο εκεί που μέχρι πρότινος τους συναντούσαμε από κοντά. Αλλαξαν και οι καθημερινές μας συνήθειες. Ζήσαμε μια άλλη διάσταση του χρόνου».
Στο φεστιβάλ Grafenegg ετοιμάζεται να διευθύνει έργα Μπετόβεν. Και σε παγκόσμια πρώτη το καινούργιο της έργο, που είναι ανάθεση του φεστιβάλ και έχει τίτλο «Υψιλον: Ενα ποίημα για τρομπέτα και ορχήστρα σε πέντε πράξεις» από την ορχήστρα Tonkünstler Orchestra της Βιέννης. Σε αυτό τον θεσμό της Αυστρίας, όπου κάθε χρόνο τιμάται μια σημαντική προσωπικότητα της ευρωπαϊκής μουσικής, θα τιμηθεί η Κ. Γουρζή. Η διακεκριμένη Ελληνίδα συνθέτρια και διευθύντρια ορχήστρας έχει πρωτεύουσα θέση ως Composer in Residence 2020. Μάλιστα, είναι η πρώτη φορά σε αυτή τη διοργάνωση, που η ευθύνη της θέσης ανατίθεται σε γυναίκα όπως και μια σειρά συναυλιών. Εργα της μουσικής δωματίου θα παιχτούν από μουσικά σύνολα, ενώ το αφιέρωμα ολοκληρώνεται με ένα master class της Γουρζή για νέους συνθέτες και μαέστρους υπό τον τίτλο «Ink still wet». Στο μεταξύ τον Σεπτέμβριο κυκλοφορεί νέο δίσκο.
Το διεθνές φεστιβάλ Grafennegg, που θα διαρκέσει έως τις 6 Σεπτεμβρίου, θα πραγματοποιηθεί με όλα τα μέτρα ασφαλείας. Μοιραία η συζήτηση στρέφεται στους μουσικούς. Η Κ. Γουρζή λέει ότι ενοχλείται με την εικόνα των μουσικών που φορούν μάσκες στα πρόσωπα: «Το να φορούν οι μουσικοί μάσκα στην πρόβα, ενώ κρατούνται οι αποστάσεις, το θεωρώ γελοίο. Εκτός κι αν είναι κάποιος ασθενής. Αλλά και απόσταση και μάσκα, όταν ο μουσικός χρειάζεται να αναπνέει με όλο του το σώμα, τι να πω; Πώς αναπνέεις τη φράση με μάσκα, όταν δεν μπορείς να πάρεις αναπνοή; Είδα σε live streaming να παίζουν με μάσκα και επίσημη ενδυμασία ενώ δεν υπάρχει κοινό. Είναι σαν να συνεχίζω τον ρόλο μου σε ένα περιβάλλον που δεν υποστηρίζει τον ρόλο. Γιατί φοράω το μαύρο φράκο στο streaming κοντσέρτο που γίνεται εξ ανάγκης; Θέλω να πω ότι προσπαθούμε να δημιουργήσουμε μια πλασματική πραγματικότητα, σαν να μην καταλαβαίνουμε ότι γύρω μας το σύμπαν καταρρέει. Αυτό που χρειάζεται είναι να προσαρμόσουμε εκείνο που πραγματικά είμαστε στις παρούσες συνθήκες και να ξεχάσουμε τους ρόλους μας. Πέρασαν πολλά χρόνια που ζούσαμε τους ρόλους μας, χωρίς να ζούμε εμείς πραγματικά».
Στην πανδημία, στο Hochschule für Musik und Theater του Μονάχου στο οποίο εργάζεται από το 2002, δεν επιτρέπονταν πρόβες. «Οσοι μπορούσαμε κάναμε διαδικτυακά τα μαθήματα. Με κάποιους αποκτήσαμε πιο ανθρώπινη σχέση από τον καιρό που βρισκόμασταν από κοντά. Οι συναυλίες τώρα ξεκίνησαν δειλά δειλά.
Μας επέτρεψαν πρόβες με οκτέτο. Στην Αυστρία ήταν πιο θαρραλέοι, γι’ αυτό θα πραγματοποιηθεί το φεστιβάλ του Grafennegg, αλλά θα γίνουν συναυλίες μόνο με ορχήστρες της Βιέννης, δεν θα έρθει καμία απέξω όπως ήταν προγραμματισμένο».
Στην καραντίνα συνέθεσε το νέο της έργο, ανάθεση του φεστιβάλ. «Διαπίστωσα όμως, ότι ενώ είχα την ιδέα του έργου στο μυαλό μου, έβλεπα ότι το κόνσεπτ για τρομπέτα και ορχήστρα που δούλευα, άλλαζε. Εγραφα όσα είχα σχεδιάσει και θεωρούσα ότι δεν έχει νόημα τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Ηταν πρωτόγνωρο συναίσθημα. Επρεπε να αποφασίσω: να ακολουθήσω ό,τι ένιωθα ή αυτό που είχα σχεδιάσει. Ακολούθησα τα συναισθήματά μου. Αλλωστε γιατί κάνουμε τέχνη; Για να εκφράσουμε αυτό που ζούμε τώρα».
Στο lockdown οι Γερμανοί κλείστηκαν σπίτι. «Κάποιοι έκαναν πάρτι και τους κατέδιδαν οι γείτονες. Τρομερό συναίσθημα να μαθαίνεις ότι σε κάρφωσε ο γείτονάς σου. Το μπάρμπεκιου που έκανε ένας στον κήπο του το πλήρωσε με μεγάλο πρόστιμο εξαιτίας ενός γείτονα. Πλήρωσε από 500 ευρώ και κάθε καλεσμένος».
Στην οικονομική κρίση άκουσε πολλά. «Γιατί να δουλεύουμε για εσάς;», της είπε Γερμανός συνάδελφός της το 2010. «Οταν οι Γερμανοί άρχισαν να καταλαβαίνουν –εξαιτίας κάποιων καλών δημοσιογράφων– ότι η κρίση δεν είναι ελληνική, ότι ο Ελληνας δεν είναι βλάκας ή ζώον, ότι δεν είναι αυτό που τους παρουσιάζουν, οι ερωτήσεις μειώθηκαν. Τώρα η υγειονομική κρίση είναι παγκόσμιο πρόβλημα. Αλλά οι ερωτήσεις μεταξύ ανθρώπων και χωρών θα έρθουν αργότερα».