ε αφορμή την παραίτηση του Ανδρέα Ταπραντζή από τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου του ΤΑΙΠΕΔ, Τα ΝΕΑ της 23ης Οκτωβρίου 2014 είχαν ένα εμπεριστατωμένο δισέλιδο ρεπορτάζ του Γιώργου Φιντικάκη, με τίτλο «Ο κύκλος των χαμένων εκποιητών».
Παρά το γεγονός ότι ο τίτλος του ρεπορτάζ παραπέμπει στις διοικήσεις του ΤΑΙΠΕΔ, τα συγκλονιστικά στοιχεία που περιλαμβάνει αφορούν πρακτικά όλους μας και αναδεικνύουν ένα άλλο πολύ σημαντικό πρόβλημα του τόπου μας. Σταχυολογώ μόνο μερικά στοιχεία τα οποία θα έπρεπε να μας είχαν ταρακουνήσει. Αντιγράφω: «Το χάος με την κρατική περιουσία αναδεικνύεται από το γεγονός ότι σε σύνολο 80.000 ακινήτων, τουλάχιστον τα 28.000, το 35% είναι καταπατημένα. Από τα 12 ακίνητα της Πλάκας όπου οι υπάλληλοι του υπουργείου Πολιτισμού τα έχουν καταπατήσει και συνεχίζουν να μη δίνουν τα κλειδιά στο ΤΑΙΠΕΔ, μέχρι τις παραλίες Κουλούρας στη Λάρισα, Πλατανιά Ρεθύμνου, Πόρτο Κουφό στη Χαλκιδική, το Βαρθολομιό στον Ν. Ηλείας, κ.α. Διόλου τυχαία, τα καταπατημένα είναι φιλέτα». Και συνεχίζει με πολλά παραδείγματα, από τα οποία σας μεταφέρω μόνο τρία: «Παραλία Κουλούρας, Λάρισα. Η παραθαλάσσια έκταση της Κουλούρας είναι καταπατημένη σε ποσοστό 50%. Από τα 186 στρέμματα έχουν καταπατηθεί τα 77. Σκλήθρα – Στρίντζος Παλαιόπυργος, Λάρισα. Εντός της παραθαλάσσιας έκτασης 1.222 στρεμμάτων έχουν εντοπιστεί πάνω από 1.000 αυθαίρετα, στην πλειονότητά τους εξοχικά. Παραλία Πλατανιά, Ρέθυμνο. Στην παραλία μήκους 1.470 μέτρων εντοπίζονται 40 στρέμματα διαφόρων ειδών καταπατήσεων, από ενοικιαζόμενα δωμάτια, τουριστικά συγκροτήματα μέχρι κάμπινγκ, χώροι στάθμευσης, ακόμη και δημοτική παιδική χαρά».
Σκόπιμα διάλεξα τα τρία παραδείγματα που αναφέρονται σε καταπατήσεις σε παραθαλάσσιες περιοχές για τις οποίες έχουμε ιδιαίτερη ευαισθησία. Πέρα από αυτές υπάρχουν εκατοντάδες άλλες περιοχές όπου έχουν γίνει μικρές ή μεγάλες καταπατήσεις. Είδατε καμία οργάνωση, ή κόμμα να διαμαρτύρεται γιατί συνεχίζονται οι καταπατήσεις και δεν κάνει απολύτως τίποτε το κράτος για να πάρει πίσω τις εκτάσεις που του ανήκουν και έχουν καταπατηθεί; Εγώ δεν έχω αντιληφθεί κάτι τέτοιο. Διαμαρτυρόμαστε και φωνάζουμε αν κάποιος κλέψει μια δεκάρα από το Δημόσιο, αλλά ανεχόμαστε να του κλέβουν ολόκληρες εκτάσεις. Σας φαίνεται λογική αυτή η συμπεριφορά μας; Μήπως είναι υποκριτική; Αντίθετα όταν τον Απρίλιο του 2014, η κυβέρνηση έβαλε σε διαβούλευση ένα νομοσχέδιο για τον αιγιαλό, έγινε της κακομοίρας. Δεν είναι στις προθέσεις μου να κρίνω το νομοσχέδιο αυτό. Μπορεί να ήταν καλό ή κακό. Νομίζω ότι δεν έχει τόση σημασία. Σημασία έχει ότι ήταν τέτοια η αντίδραση που η κυβέρνηση το μάζεψε πολύ γρήγορα. Στο κάτω κάτω, στη διαβούλευση μπήκε για να εκφρασθούν όλες οι απόψεις. Αυτοί που αντέδρασαν και επέτυχαν την απόσυρση μπορούν να μας πουν πως θα διορθωθεί η κατάσταση. Εχω μάθει ότι στη ζωή μπορεί να κάνει κανείς λάθη, αλλά το μεγαλύτερο λάθος είναι να μην κάνεις τίποτα.
Στην αναζήτησή μου στο Google για το νομοσχέδιο για τις παραλίες βρήκα εκατοντάδες διαμαρτυρίες από όλες τις πλευρές, αλλά βρήκα επίσης κάτι που πολύ λίγοι θα το θυμούνται. Στα μέσα του 2006, ο τότε υφυπουργός Οικονομικών Πέτρος Δούκας έδωσε στη δημοσιότητα για διαβούλευση ένα νομοσχέδιο για τον αιγιαλό και την παραλία. Τουλάχιστον, από τότε κάποιος προσπάθησε να βάλει τάξη σε ένα πρόβλημα που διαρκώς μεγαλώσει και διαρκώς γίνεται δυσκολότερο να επιλυθεί. Δεν γνωρίζω τι απέγινε η διαβούλευση αυτή και το νομοσχέδιο για τον αιγιαλό, αλλά είμαι βέβαιος ότι η κατάσταση έχει χειροτερέψει από τότε. Υπάρχει κάνεις που μπορεί να μας πει πόσες επιπλέον καταπατήσεις έγιναν από το 2006 μέχρι σήμερα; Η ερώτηση είναι φυσικά ρητορική. Κανένας δεν μπορεί να απαντήσει με βεβαιότητα. Ολοι όμως μπορούμε να βεβαιώσουμε ότι έχουν γίνει πολλές από τότε. Και έτσι τίθεται ένα αμείλικτο ερώτημα: Μήπως θα ήταν καλύτερα να είχαμε περάσει τότε ένα έστω «κακό» νομοσχέδιο, το οποίο με την πάροδο του χρόνου και την πείρα που θα αποκτούσαμε θα το βελτιώναμε, παρά να βρισκόμαστε στην κατάσταση που είμαστε σήμερα;
Αυτή είναι η παθογένεια που μας χαρακτηρίζει και πολύ περισσότερο χαρακτηρίζει τους πολιτικούς μας. Προτιμούν να μην κάνουν τίποτα παρά να κάνουν κάτι που μπορεί να δυσαρεστήσει κάποια ομάδα ψηφοφόρων. Με την πρώτη αντίδραση, προτιμούν να κρύψουν το πρόβλημα κάτω από το χαλί παρά να το αντιμετωπίσουν. Ετσι φτάσαμε στη σημερινή αδιέξοδη κατάσταση, από την οποία είναι εξαιρετικά δύσκολο, αν όχι αδύνατο να ξεφύγουμε. Τα αεροπλάνα της Ολυμπιακής απαξιώνονται και μας κοστίζουν γιατί κάποιος φοβόταν να τα πουλήσει, μήπως κατηγορηθεί για «ξεπούλημα».
Τα Ολυμπιακά Εργα σαπίζουν γιατί κανένας δεν είχε την αποφασιστικότητα να τα δώσει για εκμετάλλευση. Το Ελληνικό έμεινε 12 χρόνια ανεκμετάλλευτο γιατί με την «οικολογική» συνείδηση που έχουμε, θέλουμε να το κάνουμε το μεγαλύτερο πάρκο του Κόσμου. Στην περίπτωσή μας ταιριάζουν απόλυτα τα σοφά λόγια του Αριστοτέλη: «Είναι πολύ εύκολο να αποφύγεις την κριτική, αν δεν λες τίποτα, αν δεν κάνεις τίποτα και αν είσαι ένα τίποτα».
Πάμε όμως και στη ουσία του προβλήματος. Δεν χρειάζεται να πάμε μακριά. Πάμε στη Βούλα. Στο ένθετο Real Planet της Real News, της 29 Ιουνίου 2014, δημοσιεύτηκε ένα ρεπορτάζ του Θοδωρή Αξελού, με τίτλο «Η πλαζ των σκουπιδιών – Σε απέραντη χωματερή έχει μετατραπεί η παραλία της Βούλας» και συνοδεύεται από μια πανοραμική φωτογραφία που δείχνει το μέγεθος του προβλήματος. Αντιγράφω: «Τον περασμένο Μάρτιο, εκπρόσωποι της απερχόμενης δημοτικής Αρχής άνοιξαν τα συρματοπλέγματα που είχαν τοποθετηθεί στην παραλία, γράφοντας με σπρέι τις λέξεις «Ελεύθερη Δημόσια Παραλία» στην είσοδό της». Ακριβώς αυτοί που το έγραψαν κυριολεκτούν. Η παραλία είναι όντως δημόσια και ελεύθερη για να κάνει ό,τι θέλει όποιος δημότης θέλει. Δηλαδή να πετάει τα σκουπίδια του. Οι περισσότερες ελεύθερες και δημόσιες παραλίες, μπορεί να μην έχουν την εικόνα της «Ακτής…απορριμμάτων» όπως την αποκαλεί η εφημερίδα, αλλά δεν λάμπουν και από καθαριότητα.
Η ανάγκη για να μπει τάξη στις παραλίες μας είναι καθοριστική. Ευτυχώς, έχουμε τόσες πολλές παραλίες και μια τεράστια ακτογραμμή που θα μπορούσαμε να βρούμε λύσεις, ώστε οι πολίτες να έχουν ελεύθερη πρόσβαση σε παραλίες, αλλά και να μπορεί να γίνει συστηματική και οργανωμένη εκμετάλλευση εκεί που πρέπει, για τα κοινό καλό και όχι να τις αφήνουμε στους καταπατητές.
Οταν το 2000 επισκέφθηκα το Σίδνεϊ για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, είχα κυριολεκτικά ερωτευθεί την πόλη αυτή. Είδα την πανέμορφη Bondi Beach που είναι ελεύθερη σε όλους, αλλά είναι εξαιρετικά οργανωμένη με χιλιάδες θέσεις για παρκάρισμα αυτοκινήτων. Είδα όμως και σπίτια χτισμένα επάνω στον αιγιαλό. Δεν ήταν αυθαίρετα. Ηταν νόμιμα με δική τους παραλία. Μάλιστα πολύ χαρακτηριστικά είχαν ένα γκαράζ για το αυτοκίνητό τους από την πλευρά του δρόμου και μώλο για το σκάφος τους από την πλευρά της θάλασσας. Αν αναλογιστεί κάνεις ότι στην Αυστραλία οι Αγγλοι εξόριζαν τους βαρυποινίτες τους, οι οποίοι αποτέλεσαν τους πρώτους έποικους της χώρας αυτής και την πρόοδο που έχουν κάνει, ώστε να φτιάξουν μια πόλη που θεωρείται από τις καλύτερες στον κόσμο για να ζει κανείς, τότε δυστυχώς πρέπει να μας πιάνει κατάθλιψη, γιατί εμείς που περηφανευόμαστε για τον πολιτισμό μας, δεν έχουμε καταφέρει να λύσουμε βασικά προβλήματα και να αξιοποιήσουμε την πολύ όμορφη χώρα που διαθέτουμε. Η ιστορία του Σίδνεϊ αρχίζει μόλις το 1770, όταν πρωτομπήκε στον κόλπο του, ο εξερευνητής James Cook, ενώ η δική μας χάνεται στα βάθη της ιστορίας. Ισως για τον λόγο αυτό, οι Αυστραλοί είναι πιο πρακτικοί από εμάς. Λύσεις βρίσκονται.
Αρκεί να κάνουμε κάτι. Εστω και λάθος. Ο George Bernard Shaw το διατύπωσε πολύ καλύτερα: «A life spent making mistakes is not only more honorable, but more useful, than a life spent doing nothing».
* Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων