«Οι επιταχυνόμενοι ρυθμοί της Ιστορίας έχουν μεταβάλει εις βάθος την ατομική ύπαρξη, η οποία, τους περασμένους αιώνες, απλωνόταν, από τη γέννηση ώς τον θάνατο, μέσα σε μία και μόνο ιστορική εποχή· σήμερα καβαλικεύει δύο, κάποτε και τρεις. Παλιά η Ιστορία προχωρούσε πολύ πιο αργά από την ανθρώπινη ζωή, σήμερα όμως προχωράει πιο γρήγορα, τρέχει, ξεφεύγει από τον άνθρωπο, τόσο που κινδυνεύει να διαρραγεί η συνέχεια και η ταυτότητα της ζωής». Το απόσπασμα, από τη «Συνάντηση» του Μίλαν Κούντερα. Περασμένη έκδοση, του 2009, με κείμενα του Γαλλοτσέχου συγγραφέα, σκέψεων, αναμνήσεων, «ερώτων» από τη λογοτεχνία, τη μουσική, τη ζωγραφική.
Σκάλωσε το βλέμμα μου τυχαία, σε μια επανάληψη ανάγνωσης, στο κεφάλαιο που επιγράφεται «Ο έρωτας την εποχή που η ιστορία επιταχύνεται» και αφορά το μυθιστόρημα τον 20ό αιώνα και πιο συγκεκριμένα τον Φίλιπ Ροθ.
Αναρωτήθηκα, σε μία διαφορετική από τις προθέσεις του συγγραφέα διαδρομή: πόσο οι πόλεις ακολουθούν τις μεταβολές της Ιστορίας; Πόσο αυτό που μας περιβάλλει αποτυπώνει τους «επιταχυνόμενους ρυθμούς» και τις «εις βάθος αλλαγές» εντός μας; Η Αθήνα του 2014-2015 είναι μια πρωτεύουσα που για τον στοχαστικό και προσεκτικό επισκέπτη δηλώνει τις ανάγκες και τις επιθυμίες του πληθυσμού της; Πρόσφατα, σε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση στον «Ιανό», οι δύο δήμαρχοι, Γιώργος Καμίνης και Γιάννης Μπουτάρης, μίλησαν για την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, αποτύπωσαν το παρόν και υπαινίχθηκαν το μέλλον τους. Ο Γ. Καμίνης είπε ότι η «Αθήνα είναι μια πόλη που δοκιμάζεται». Αναφέρθηκε στο παλιό μοντέλο του Δήμου (με πλήθος υπαλλήλων, μεταξύ άλλων), που δεν υπάρχει πια· στην ανάγκη να πορευτούμε «με διαφορετικά μυαλά, αλλιώς θα καταστραφούμε» (μπορεί η φράση αυτή να ανήκει στον Γ. Μπουτάρη)· στην ανάγκη της φροντίδας της πόλης, στη λειτουργία της γειτονιάς, στις συνελεύσεις οι οποίες λειτουργούν σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, όπου ο «καθένας δεν προσπαθεί να βρει τη λύση μόνος του»· στη διαλυτική συνθήκη της «καχυποψίας και του ατομισμού» που κυριαρχούν. Και ταυτόχρονα υπογράμμισε τη νοσταλγική στροφή στην παλιά Αθήνα. Γιατί, άραγε, αναδύεται όλο και πιο ισχυρή αυτή η ανάμνηση ενός μισοξεχασμένου σχεδόν πια τρόπου ζωής προγενέστερων γενιών; Ισως επειδή, ακριβώς, «κινδυνεύει να διαρραγεί η συνέχεια και η ταυτότητα της ζωής». Οταν η νοσταλγία δεν καθηλώνει αλλά τροφοδοτεί με συγκινητική τρυφερότητα τον εντεινόμενο κυνισμό της καθημερινότητας, τότε ο ρόλος της είναι επουλωτικός.
Η Αθήνα, με την επιτάχυνση της Ιστορίας, αλλάζει όψη. Καινούργια κτίρια, νέες υποδομές, παράλληλα με άλλα που εγκαταλείπονται ή καταρρέουν. Λάθη του παρελθόντος, δυναμική του παρόντος. Ολα ανακατεύονται με την κρίση, γίνονται πιο σύνθετα, οι απόπειρες ερμηνείας προσκρούουν πάνω στη διαρκή ανατροπή τους. Πέντε χρόνια μετά, η κατάσταση της Αθήνας δεν είναι ούτε δραματική, ούτε τραγική, ούτε λυρική. Είναι δεδομένη, σχεδόν τετριμμένη, αναπόφευκτη. Ετσι, όμως, «ρεαλιστική» και απομαγεμένη, μέσα στις παλιές και νέες συμβάσεις, μέσα στη δίνη του αναπόφευκτου των αλλαγών, προχωράει στο μέλλον. Παράξενη και οικεία, εξαιρετικά άσχημη και εξαιρετικά γοητευτική. Κουβαλάει λήθη και μνήμη, βρίσκει την αντοχή και τη διάθεση να αντισταθεί σ’ αυτό που φαινόταν να είναι η μοίρα της. Αναμειγνύει γλώσσες και συναισθήματα. Υποφέρει εξίσου από τιμωρητική αδιαφορία αλλά και από επιφανειακή έγνοια. Η Αθήνα είναι ο κόσμος της. Ενας κόσμος που αλλάζει, διατηρώντας τον πυρήνα του. Εναν πυρήνα ανάλλαχτα ανθρώπινο.