Ακόμα και μύγα να πέταγε σε ένα γεμάτο από κόσμο δωμάτιο, μάλλον θα έκανε περισσότερο θόρυβο απ’ όσο έκαναν αυτόν τον Γενάρη οι μεταγραφικές κινήσεις στην Ευρώπη αλλά και σε άλλα πρωταθλήματα όπως αυτά του αραβικού κόσμου όπου τα τελευταία χρόνια διακινούνται τεράστια ποσά.
Η αυλαία της μεταγραφικής περιόδου άνοιξε εντελώς αθόρυβα και το ίδιο αθόρυβα έπεσε έναν μήνα αργότερα σε όλα τα μεγάλα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα που είχαν καταληκτική ημερομηνία για μεταγραφές την 31η Ιανουαρίου.
Πολλές μετακινήσεις έγιναν με τη μορφή δανεισμού και στις λίγες περιπτώσεις όπου πληρώθηκαν ομάδες για να παραχωρήσουν έναν παίκτη τους, τα μεγάλα ονόματα απείχαν από το παζάρι.
Δεν κουνήθηκε φύλλο και δεν αναμένεται να αλλάξει κάτι μέχρι τις 9 Φεβρουαρίου οπότε κλείνει η αγορά των ελευθέρων παικτών, η οποία ούτως ή άλλως, στερείται, ειδικά αυτήν την εποχή, παικτών με βαρύ βιογραφικό και χιλιόμετρα καριέρας μπροστά τους.
Σύμφωνα με τις κινήσεις που έγιναν στα πιο προβεβλημένα και ακριβά πρωταθλήματα της Ευρώπης, το συνολικό ποσό που δαπανήθηκε αυτόν τον Ιανουάριο για μεταγραφές ήταν μικρότερο των 400 εκατ. ευρώ – προσδιορίζεται γύρω στα 385 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακά χαμηλό νούμερο, αναμφίβολα το χαμηλότερο εδώ και πάρα πολλά χρόνια.
Για να καταλάβει κανείς το μέγεθος των θεαματικής πτώσης του μεταγραφικού τζίρου, αρκεί να σκεφτεί ότι πέρυσι τέτοια εποχή μόνο οι σύλλογοι της Πρέμιερ Λιγκ δαπάνησαν περισσότερα από 900 εκατ. ευρώ για τη μεταγραφική τους ενίσχυση στη χειμερινή περίοδο.
Λίγους μήνες νωρίτερα, το περασμένο καλοκαίρι, γινόταν ένα τεράστιο μεταγραφικό πάρτι, με τα λεφτά να μοιάζουν ανεξάντλητα. Μόνο στην Πρέμιερ Λιγκ, στη θερινή μεταγραφική περίοδο του 2023 δαπανήθηκαν 2,4 δισεκατομμύρια λίρες για μεταγραφές (περίπου 2,8 δισ. ευρώ), δηλαδή 400 εκατ. λίρες παραπάνω απ’ όσα είχαν διατεθεί το καλοκαίρι του 2022. Ο λογαριασμός τότε είχε φτάσει τα 2 δισ. λίρες (2,35 δισ. ευρώ), ποσό που κάποιοι πίστεψαν ότι θα δημιουργήσει ένα μεγάλο ρεκόρ αλλά στη πραγματικότητα δεν άντεξε ούτε έναν χρόνο. Γκρεμίστηκε θεαματικά μόλις το επόμενο καλοκαίρι.
Υπό μία λογική, η απάντηση για τη μεταγραφική ένδεια του φετινού Ιανουαρίου ίσως να βρίσκεται στον πακτωλό των χρημάτων που δόθηκαν το περασμένο καλοκαίρι. Οταν όλες οι πλούσιες ομάδες τίναξαν την μπάνκα στον αέρα πριν λίγους μήνες, λογικό και επόμενο είναι να μην έχουν την οικονομική δυνατότητα να ξοδέψουν πολλά χρήματα τόσο γρήγορα. Παρεμφερές επιχείρημα μπορεί να είναι, επίσης, ότι η αγωνιστική τους ενίσχυση το καλοκαίρι ήταν πολύ ισχυρή, γι’ αυτό και δεν υπήρχε λόγος να ξαναμπεί βαθιά το χέρι στην τσέπη λίγους μήνες αργότερα – τα πολλά κενά είχαν καλυφθεί.
Με μια ψύχραιμη ματιά, μπορεί κάποιος να θεωρήσει λογικά και τα δύο επιχειρήματα και να τα εμπλουτίσει με ένα ακόμη, ότι πάντα η μεταγραφική περίοδος του καλοκαιριού είναι πολύ πιο πλούσια απ’ αυτήν του χειμώνα. Ισχύει αυτό, αλλά δεν αρκεί για να αιτιολογήσει τόσο επιφανειακά την κατακόρυφη πτώση των ακριβών μεταγραφών στην Ευρώπη. Η περυσινή περίοδος το αποδεικνύει ξεκάθαρα, όταν το καλοκαίρι το 2022 οι ομάδες της Πρέμιερ Λιγκ ξόδεψαν περίπου 2,35 δισ. ευρώ για μεταγραφές και τον Ιανουάριο πρόσθεσαν στον λογαριασμό κάτι περισσότερο από ένα δισ. ευρώ ακόμα, τα υπερδιπλάσια χρήματα απ’ όσα έδωσαν τον φετινό Γενάρη όλες οι ευρωπαϊκές ομάδες μαζί! Για παράδειγμα, η Τσέλσι μόνη της δαπάνησε πέρυσι τέτοια εποχή περισσότερα από 300 εκατ. ευρώ, άσχετα με το ότι αγωνιστικά τα έριξε στο πηγάδι…
Αν και καιρό τώρα ταλαιπωρείται από μεγάλα οικονομικά προβλήματα, την πιο ακριβή μεταγραφή του Ιανουαρίου την έκανε φέτος η Μπαρτσελόνα, με 40 εκατ. ευρώ για τον 19χρονο Βραζιλιάνο επιθετικό, Βίτορ Ρόκε. Ακολούθησε η Μπάγερν δίνοντας 30 εκατ. ευρώ για τον Γάλλο δεξιό μπακ της Γαλατασαράι, Σάσα Μπόε, ενώ ακολούθησε στην 3η θέση η Τότεναμ, με 25 εκατ. ευρώ για τον Ρουμάνο αμυντικό της Τζένοα, Ράντου Ντραγκούσιν. Εν αναμονή των καλοκαιρινών εξελίξεων στο θέμα του Μπαπέ, η Παρί Σεν Ζερμέν έδωσε 40 εκατ. ευρώ (20+20) για δύο νεαρούς Βραζιλιάνους (τον 20χρονο Λούκας Μπελάρδο και τον 18χρονο Γκαμπριέλ Μοσκάρντο) ως επένδυση για το μέλλον. Από 18 εκατ. ευρώ δαπάνησαν η Ατλέτικο Μαδρίτης και η Μπενφίκα για τους Αρθουρ Βερμίρεν (18 χρονών, Βέλγος αμυντικός χαφ) και Μάρκος Λεονάρντο (21 ετών, Βραζιλιάνος επιθετικός) αντίστοιχα, σε κινήσεις που επιβεβαιώνουν στην πλειονότητά τους ότι τα περισσότερα χρήματα έπεσαν στα πόδια ανερχόμενων παικτών και όχι μεγάλων ονομάτων.
Ισως κάποιοι να το θεωρήσουν περιστασιακό το φαινόμενο αυτό και στο μέλλον να δικαιωθούν εάν στις επόμενες περιόδους αρχίσει να τρέχει η αγορά ξανά με τρελούς ρυθμούς. Στην πραγματικότητα, το χρήμα που πέφτει για μεταγραφές είναι ανακυκλωμένο σε μεγάλο βαθμό. Δίνει, για παράδειγμα, μια μεγάλη αγγλική ομάδα 200 εκατ. ευρώ για μεταγραφές και οι ομάδες που τα εισπράττουν, τα ξαναρίχνουν στην αγορά για να αγοράσουν άλλους παίκτες. Ολες οι ομάδες που μπαίνουν σ’ αυτήν την αλυσίδα του «πάρε – δώσε» κυκλοφορούν τα χρήματα της πρώτης επένδυσης μεγαλώνοντας τον συνολικό τζίρο, χωρίς να μπαίνουν φρέσκα λεφτά στην αγορά για να δικαιολογηθούν τέτοια μεγέθη.
Μ’ αυτή τη λογική, εάν δεν υπάρξει η πρώτη γενναία καταβολή για να κυκλοφορήσει το χρήμα από τσέπη σε τσέπη και να ανέβει ο τζίρος, η αγορά δυσκολεύεται να κινηθεί. Κάπως έτσι εξηγείται το φετινό μεταγραφικό πάγωμα του Γενάρη στην Ευρώπη. Οι αγγλικές ομάδες έχουν μεγάλες δυσκολίες αυτή την εποχή να χρηματοδοτήσουν ακριβές μεταγραφές και αυτή η δυσκολία έχει επηρεάσει αρνητικά όλη την αγορά πολύ απλά επειδή δεν κυκλοφόρησε το χρήμα – πρώτη ύλη.
Και γιατί να αντιμετωπίζουν οι αγγλικές ομάδες δυσκολίες αυτή την εποχή, όταν μερικούς μήνες νωρίτερα ξόδευαν αλόγιστα ποσά; Υπάρχουν διάφορες εξηγήσεις που η καθεμία από μόνη της δεν αρκεί για να δώσει καθαρή απάντηση, αλλά όλες μαζί ίσως να δίνουν εξηγήσεις.
Μια εξήγηση είναι ότι τα τελευταία χρόνια, οι ομάδες της Πρέμιερ Λιγκ τίναξαν την μπάνκα στον αέρα με τη λογική της… πιστωτικής κάρτας. Ενώ μέχρι πριν λίγα χρόνια ήταν υποχρεωμένες να εξοφλούν τις μεταγραφές τους μέσα σε ένα χρόνο, οι κανονισμοί χαλάρωσαν και τους επιτρέπουν τώρα να εξοφλούν σε πάρα πολλές μακροχρόνιες δόσεις. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να κάνουν εύκολα μεγάλες αγορές και οι δυσκολίες έρχονται αργότερα, όταν αρχίζουν να συσσωρεύονται οι δόσεις. Σύμφωνα με εκτιμήσεις των Times, τα χρέη των ομάδων της Πρέμιερ Λιγκ από μεταγραφές που τις ξεχρεώνουν αυτήν την εποχή με δόσεις, είναι μεγαλύτερα από 2 δισ. ευρώ και τους δημιουργούν μεγάλη πίεση!
Αλλη εξήγηση είναι ότι έχει αρχίσει να γίνεται ασφυκτικός ο ελεγκτικός μηχανισμός της διοργανώτριας. Είναι κοινό μυστικό ότι οι αγγλικές ομάδες το έχουν παρακάνει με τις μεταγραφικές τους σπατάλες εδώ και πολλά χρόνια, αλλά ο λογαριασμός τώρα άρχισε να φτάνει στο τραπέζι τους.
Η πρόσφατη τιμωρία της Εβερτον με αφαίρεση 10 βαθμών από το τρέχον πρωτάθλημα, ήταν μόνο η αρχή. Λίγο αργότερα, η Μάντσεστερ Σίτι κατηγορήθηκε για 105 οικονομικές παραβάσεις που μπορεί να τη φέρουν σε πολύ πιο δύσκολη θέση από την Εβερτον όταν εκδικασθεί η υπόθεση.
Η καμπάνα κτύπησε πρόσφατα και για τη Νότιγχαμ Φόρεστ, η οποία εμφάνισε μεγάλες ζημιές από μεταγραφές, ξεπερνώντας κατά πολύ το όριο των 35 εκατ. λιρών το χρόνο (105 εκατ. σε βάθος τριετίας) που επιτρέπει η Πρέμιερ Λιγκ για τις ζημιογόνες χρήσεις. Κινδυνεύει και αυτή με βαριά τιμωρία και λογικά δεν θα είναι η τελευταία.
Υπάρχουν και άλλες αγγλικές ομάδες που βρίσκονται στο στόχαστρο των αρχών και είναι πολύ πιθανό να βρεθούν σύντομα στην ίδια δύσκολη θέση, σε μια συνθήκη που δημιουργεί μεγάλη πίεση και υποχρεώνει τους ιδιοκτήτες να κάνουν «κράτει» αυτή την εποχή για να μην παίξουν με την τύχη τους.
Η θεωρία ότι όλη αυτή η μεταγραφική έκρηξη των τελευταίων ετών δεν έχει καμία λογική και πρόκειται αναμφίβολα για μια τεράστια «φούσκα» έχει μια βάση, αλλά δεν μοιάζει να εξηγεί τη φετινή χειμωνιάτικη ανομβρία. Δεν προκύπτει από πουθενά ότι η αγορά έφτασε στα όριά της και κάποια στιγμή θα «σκάσει», γι’ αυτό και πάγωσαν οι μεταγραφές τον Γενάρη. Πιθανότατα το σκάσιμο της «φούσκας» θα συμβεί στο μέλλον – αρκετοί ειδικοί το θεωρούν δεδομένο.
Επί του παρόντος, όμως, ο τρελός χορός των δισεκατομμυρίων γύρω από το ποδόσφαιρο που δημιουργούν τα τρελά τηλεοπτικά δικαιώματα και η ανεξέλεγκτη εισβολή των χορηγών στα μεγάλα πρωταθλήματα, δεν δίνει την αίσθηση ότι η πτώση της μεταγραφικής κίνησης αυτόν τον Γενάρη οφείλεται στην απειλή μιας «φούσκας» που είναι έτοιμη να σκάσει. Με χρηματιστηριακούς όρους, είναι πιθανόν η αγορά να μπήκε σε φάση διόρθωσης και όταν οι αγγλικές ομάδες ξεπεράσουν την πίεση και ισορροπήσουν, θα ξαναρχίσει ένα μεταγραφικό γαϊτανάκι που πιθανόν να σπάσει κάθε ρεκόρ…