«Αν εσείς είστε ένα μεγάλο δέντρο, εμείς είμαστε ένα μικρό τσεκούρι». Είναι μια παλιά τζαμαϊκανή παροιμία, που σημαίνει «ενωμένοι είμαστε δυνατοί». Είναι η παροιμία που ενέπνευσε τον τίτλο της ανθολογίας πέντε ταινιών «Small Axe» (μικρό τσεκούρι) που υπογράφει ο βραβευμένος με Οσκαρ σκηνοθέτης Στιβ Μακουίν («12 χρόνια σκλάβος», «Hunger», «Widows») και παρουσιάζεται από το BBC One και την Cosmote TV.
«Ο σπόρος του “Small Axe” φυτεύτηκε πριν από έντεκα χρόνια, λίγο μετά την πρώτη μου ταινία, “Hunger”» θυμάται ο σκηνοθέτης. «Αρχικά είχα σκεφτεί ότι θα ήταν μια τηλεοπτική σειρά, όμως κατά την ανάπτυξή της συνειδητοποίησα ότι θα έπρεπε να είναι αυτοτελείς ταινίες, αλλά και μέρος μιας ενότητας. Η ανθολογία, βασισμένη στη ζωή των ανθρώπων από τις Δυτικές Ινδίες στο Λονδίνο, είναι μια γιορτή όλων όσα αυτή η κοινότητα πέτυχε ενάντια σε όλες τις πιθανότητες». Πρόκειται για πέντε αυτοτελείς ταινίες («Mangrove», «Lovers Rock», «Red, White and Blue», «Alex Wheatle», «Education») με θέμα τη ζωή των μαύρων στη Βρετανία τις δεκαετίες 1960, 1970 και 1980. Είναι ένα συναρπαστικό ψηφιδωτό γεγονότων, χαρακτήρων, εικόνων που ζωντανεύει ο δεξιοτέχνης Μακουίν μέσα από το ιδιαίτερο στυλ κινηματογράφησης και αφήγησής του.
Ιδιαίτερα το «Mangrove» είναι μια βαθιά πολιτική ταινία, βασισμένη στην αληθινή ιστορία των Mangrove Nine, μιας ομάδας μαύρων Βρετανών ακτιβιστών, οι οποίοι κατηγορήθηκαν και δικάστηκαν για την οργάνωση μιας επεισοδιακής διαδήλωσης ενάντια στη στοχοποίηση από τη μητροπολιτική αστυνομία του Λονδίνου του ομώνυμου εστιατορίου του Νότινγκ Χιλ, που υπήρξε στέκι ακτιβιστών, ντόπιων και καλλιτεχνών. Η απόφαση του δικαστηρίου, με την οποία δικαιώθηκαν πανηγυρικά, σηματοδότησε την πρώτη δικαστική αναγνώριση της ύπαρξης ρατσιστικής συμπεριφοράς εκ μέρους της αστυνομίας. «Είναι μια ιστορία την οποία έμαθα από τους γονείς μου – ο πατέρας μου ήταν φίλος ενός από τους εννιά», θυμάται ο σκηνοθέτης.
Η δεύτερη ταινία, «Lovers Rock», είναι η μόνη που είναι μυθοπλαστική, αλλά αληθινή όσο η ίδια η ζωή. Εκτυλίσσεται σε μία νύχτα, σε ένα λονδρέζικο διαμέρισμα στη διάρκεια ενός πάρτι, από αυτά που οργάνωναν συχνά τα νεαρά μέλη της μαύρης κοινότητας, τα οποία κατά κανόνα δεν γίνονταν δεκτά στα «λευκά» κλαμπ του Λονδίνου. Είναι μια ταινία γεμάτη μουσική, αισθησιασμό, συναισθήματα, βλέμματα, αγγίγματα, μυρωδιές, λικνίσματα, κέφι. Είναι μια υπέροχη χαρτογράφηση της τελετουργίας της νεανικής αγάπης στα μπλουζ πάρτι της εποχής.
Η τρίτη ταινία, «Red, White and Blue», αφηγείται την αληθινή ιστορία του Λιρόι Λόγκαν, ενός νεαρού μαύρου που αποφάσισε να ενταχθεί στους κόλπους της λονδρέζικης αστυνομίας, για να αλλάξει το σύστημα «από μέσα».
Παρότι όλες οι ιστορίες εκτυλίσσονται πριν από πολλές δεκαετίες, τα θέματά τους παραμένουν επίκαιρα όσο ποτέ· «είναι ένα σχόλιο για το παρόν όπως ήταν και τότε. Μιλούν για το παρελθόν, αλλά σχετίζονται πολύ με το παρόν. Είναι ένα σχόλιο για το πού ήμασταν, πού είμαστε και πού θέλουμε να πάμε. Αυτές είναι οι ιστορίες όλων μας και προσωπικά με αγγίζουν όλες πολύ», σημειώνει ο Στιβ Μακουίν και καταλήγει: «Για μένα είναι ένα ερωτικό γράμμα για τη μαύρη αντίσταση, τον θρίαμβο, την ελπίδα, τη μουσική, τη χαρά και την αγάπη, αλλά και για τη φιλία και την οικογένεια. Α, και να μην ξεχνάμε, το φαγητό»!