Το πέρασμα όλων αυτών των ψυχών

Το πέρασμα όλων αυτών των ψυχών

2' 2" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Το 2002 ο Τζον Ανταμς περπάτησε πολύ στους δρόμους της Νέας Υόρκης καταγράφοντας ηλεκτρονικά τους ήχους της πόλης. Ακόμα και αυτός ο Αμερικανός ξαφνιάστηκε όταν διαπίστωσε ότι η πόλη δεν ησυχάζει ποτέ, ούτε στις τρεις το πρωί. Την προσοχή του τράβηξαν και τα γραπτά μηνύματα που υπήρχαν διάσπαρτα, κυρίως κοντά στο Σημείο Μηδέν. Αντέγραψε κάμποσα από αυτά: μικρά γράμματα στους απόντες, ονόματα νεκρών, λέξεις και φράσεις πένθους, θραύσματα απουσίας αμετάκλητης. Οταν γύρισε σπίτι του, κάθισε να επεξεργαστεί το ετερόκλητο υλικό. Βασανιζόταν από μια ανάθεση που είχε τον χαρακτήρα του κατ’ επείγοντος: μια μουσική σύνθεση που θα ερμήνευε η Φιλαρμονική Ορχήστρα της Νέας Υόρκης υπό τη διεύθυνση του Λόριν Μάαζελ. 

«Πώς θα μπορούσα να γράψω ένα μουσικό θέμα για ένα τόσο συντριπτικό γεγονός και να αποφύγω αυτό το εθνικό “όργιο του ναρκισσισμού” που ακολούθησε την 11η Σεπτεμβρίου, όπως έγραψε ο Φίλιπ Ροθ;».

Η διερώτηση του Ανταμς ήρθε στην εκπληκτική αυτοβιογραφία του «Hallelujah Junction: Composing an American Life» (εκδ. Farrar, Straus and Giroux, 2008). Ο συνθέτης συγκέντρωσε υλικό και από τις προσωπικές ιστορίες όλων αυτών των ανωνύμων νεκρών που είχαν δημοσιεύσει οι New York Times και το ανέμειξε όλο μαζί: φωνές που απαγγέλλουν απελπισμένα μηνύματα αγάπης προς το Επέκεινα, ονόματα πεθαμένων, ήχοι και θόρυβοι της πόλης, με μια μεγάλη συμφωνική ορχήστρα να «σχολιάζει», ώσπου παίρνει αυτή τον πρώτο λόγο. 

Ο δημιουργός αριστουργημάτων όπως η όπερα «Δρ Ατόμικ» και το ορχηστρικό «Harmonielehre» είχε αποφύγει τους κινδύνους που τόσο φοβόταν. Σε βουβά, ερασιτεχνικά βίντεο περαστικών από την ημέρα του χτυπήματος, διέκρινε τα σωματίδια που αιωρούνταν στον αέρα από τεράστιο ύψος και με βάση αυτή την εικόνα αποφάσισε η ορχήστρα να αποτυπώσει τον κουρνιαχτό των ψυχών και της ύλης, τη θρυμματισμένη ζωή, τις αιωρούμενες μνήμες της ημέρας που «πλήγωσαν τη Νέα Υόρκη», όπως ωραία το έλεγε σε ένα από τα τελευταία του τραγούδια ο Λέοναρντ Κοέν.

Οδηγός σε αυτό το ημίωρο μουσικό ταξίδι του Ανταμς στάθηκε το «Αναπάντητο ερώτημα» του Τσαρλς Αϊβς, αυτό το μικρό-μεγάλο έργο για το οποίο παραμιλούσε την περασμένη Κυριακή ο Κύριος Γκρι. 

Το «On the Transmigration of Souls» (Πάνω στο πέρασμα των ψυχών, σε ελεύθερη απόδοση) για χορωδία και ορχήστρα ήταν, εντέλει, ο προσωπικός φόρος τιμής στους ανώνυμους νεκρούς της 11ης Σεπτεμβρίου από τον Τζον Ανταμς. 

«Εκείνο που αγνοούσαν αυτοί που οργάνωσαν την επίθεση», γράφει, «ήταν ότι αυτοί που σκοτώθηκαν δεν ήταν υψηλόβαθμα, καλοπληρωμένα στελέχη. Αυτά εργάζονταν αλλού στο Μανχάταν. Τριαντάρηδες, σαραντάρηδες ήταν που ουσιαστικά ξεκινούσαν την καριέρα τους. Και απλοί υπάλληλοι, καθαριστές, θυρωροί, Ασιάτες, ισπανόφωνοι. Κυρίως αυτοί χάθηκαν». 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή