Ενα πρόσωπο που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην καταγραφή της Επανάστασης του 1821, αλλά έμεινε άγνωστο στο ευρύ κοινό, υποδύεται ο Γιάννης Νταλιάνης μέχρι το τέλος του μήνα. Ο μονόλογος «Φύλακας μιας Επανάστασης», που έγραψε και σκηνοθέτησε ο Μάνος Καρατζογιάννης, εστιάζει στον ιστοριοδίφη και συγγραφέα Γιάννη Βλαχογιάννη (1867-1945), ο οποίος συγκέντρωσε ένα τεράστιο αρχείο εγγράφων της επαναστατικής περιόδου. Επιπλέον εξέδωσε το 1907 τα «Απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη» και έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ψήφιση του νόμου για την ίδρυση της Υπηρεσίας των αρχείων του κράτους το 1914.
Ενα σύγχρονο μάθημα ελληνικής Ιστορίας, που εστιάζει στο έργο ενός άγνωστου ιστορικού και λογοτέχνη, περιγράφει ο πρωταγωνιστής την παράσταση. Παραγωγή του θεάτρου Σταθμός, συμπαραγωγή με το ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου, την Αδελφότητα Ναυπακτίων Νομού Αττικής «Ο Επαχτος» και το Διεθνές Φεστιβάλ Αναλόγιο, που παρουσιάζεται σε τρεις ιδιαίτερους χώρους. Σήμερα και αύριο στην αυλή των Καπνοθηκών Παπαστράτου στο Αγρίνιο, στις 25 και 26/9 στο Μέγαρο Δουκίσσης Πλακεντίας και στο Παλαιό Πανεπιστήμιο στην Πλάκα αντιστοίχως.
Αγνωστος ιστορικός
«Το έργο του Μάνου μού προκάλεσε μεγάλο ενδιαφέρον, όχι μόνο για να παίξω τον ήρωα αλλά για να μελετήσω στο μέλλον δικά του κείμενα. Αφορά έναν άγνωστο ιστορικό που αξίζει να μπει δίπλα στον Αγνωστο Στρατιώτη. Εζησε τον απόηχο της Επανάστασης σε μια κοινωνία που είχε κερδίσει τα μεγάλα –δηλαδή την ελευθερία–, αλλά έπρεπε να παλέψει για τα μικρά», λέει στην «Κ» ο Γιάννης Νταλιάνης.
Τι τον γοήτευσε στον ήρωα; «Οτι ήταν από τα πρόσωπα που έλεγε “όχι” στις εύκολες λύσεις. Ο Βλαχογιάννης είχε λογοτεχνικές δυνατότητες, είχε δημοσιεύσει κείμενά του με το ψευδώνυμο Γιάννης Επαχτίτης γιατί ήταν από την Επαχτο (Ναύπακτο), εργάστηκε ως διορθωτής και έπειτα ως συντάκτης στην “Εστία”. Είχε επαφή με τον Ιωάννη Κονδυλάκη, τον Κωστή Παλαμά, τον Λορέντζο Μαβίλη και βέβαια με τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, με τον οποίο ήταν στενός φίλος και πολλές φορές τον ενίσχυε οικονομικά».
«Ημουν ένας τυμβωρύχος ανάμεσα στους νεκροθάφτες της Ελληνικής Επανάστασης», λέει ο ήρωας στην παράσταση. «Βλέπετε, ήταν μια εποχή που πολλά θάφτηκαν και εκείνος ήθελε να “σκάψει” και να βρει την αλήθεια. Οσοι γνωρίζουν τον Βλαχογιάννη, τον συνδέουν κυρίως με τα αρχεία του Μακρυγιάννη. Χειρόγραφα του στρατηγού τα οποία ήταν ξεχασμένα σε τενεκέ στο υπόγειο του σπιτιού του. Ο Βλαχογιάννης τα διέσωσε και τα αποκρυπτογράφησε. Επίσης προέτρεψε τον Βενιζέλο να ιδρύσει τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, των οποίων υπήρξε διευθυντής για είκοσι και πλέον χρόνια. Εφυγε γιατί δεν συμβιβάστηκε με το καθεστώς του Μεταξά. Εκεί στα Γενικά Αρχεία έσβησε ο λογοτέχνης μέσα του. Καμιά φορά μετάνιωνε που δεν συνέχισε…».
Αφοσίωση στον σκοπό
Σήμερα μας λείπουν τέτοιες προσωπικότητες που αφοσιώθηκαν σε έναν σκοπό, λέει ο στιβαρός ηθοποιός. «Κι αν υπάρχουν, η φωνή τους θάβεται. Τους απομονώνει η εποχή. Ο μονόλογος αυτός είναι σαν ιστορική λογοτεχνία στη σκηνή. Ενας ήρωας που έρχεται από το παρελθόν και μοιράζεται μαζί μας σήμερα, όσα έζησε».
Ομως, ο Γ. Νταλιάνης δεν καταπιάνεται μόνο με τον «Φύλακα μιας Επανάστασης» του Μ. Καρατζογιάννη. Στις 4 και 5 Οκτωβρίου θα παρουσιάσει την «Κληρονομιά» του Μαριβό στον Απόλλωνα Σύρου. Παράσταση που σκηνοθέτησε πέρυσι και παρουσιάστηκε ψηφιακά λόγω του lockdown, από τα μέσα Οκτωβρίου θα φιλοξενείται στο «Από Μηχανής θέατρο». Θα ακολουθήσει το «Μάκμπεθ – ο κύκλος του στΑΙΜΑτος», μια διασκευή πάνω σε σαιξπηρικό έργο για τρία πρόσωπα, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Μυλωνά, με τον Γιάννη Νταλιάνη (έκανε και τη μετάφραση), την Αννα Ελεφάντη κ.ά. «Μου αρέσει να ξαναδουλεύουμε τις παραστάσεις, να κάνουμε πρόβες συνεχώς, κάτι που έμαθα από τον Λευτέρη Βογιατζή».
Επειτα θα ανεβάσει το «On Ego» που έγραψε ο Μικ Γκόρντον σε συνεργασία με τον νευροψυχολόγο και συγγραφέα του βραβευμένου «Silent Land», Πολ Μπρουκ. Φυσικά με την ομάδα Zero Gravity που ίδρυσαν με την ηθοποιό και σύζυγό του Μαριλίτα Λαμπροπούλου, με την οποία έχουν δύο κόρες.
Αλλά τι λέει ο ηθοποιός και σκηνοθέτης για τη νέα κρίση στο θέατρο; Ενας λόγος παραπάνω που έχει μια 40ετή θητεία και γνωρίζει όσο λίγοι τα σκαμπανεβάσματα του χώρου. Λέει ότι θεωρούσε πως με την υγειονομική κρίση θα μειωθεί το φαινόμενο της υπερπροσφοράς παραγωγών, «αλλά κινδυνεύουμε να χάσουμε το μέτρο, κάνοντας συχνά πολλές δουλειές. Ισορροπία χρειάζεται στο θέατρο, αν και προς το παρόν ζούμε σε μια εκκρεμότητα. Από την άλλη δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την ικανότητα των νέων να κινηθούν με άλλες ταχύτητες».
Δικό του χώρο, πάντως, δεν ονειρεύεται. «Οταν ήμασταν πιο νέοι και θαρραλέοι είχαμε κάνει τους Μοντέρνους Καιρούς με συναδέλφους, αλλά, όπως συμβαίνει συνήθως, χώρισαν οι δρόμοι μας». Ομως, στάθηκε τυχερός και συναντήθηκε με τους Κακογιάννη, Ντουφεξή, Βογιατζή, Χουβαρδά, Λιβαθινό, Μοσχόπουλο, Καραζήση, Μαρμαρινό, Παπαβασιλείου, Τάρλοου, Μιλιβόγιεβιτς και πολλούς ακόμη. «Είναι μεγάλο ρίσκο να είσαι καλλιτέχνης και θιασάρχης», υπογραμμίζει. Τον Γ. Νταλιάνη τον αγαπά η σκηνή αλλά και η τηλεόραση, όπως φάνηκε με τις «Αγριες μέλισσες» και τον «Σιωπηλό δρόμο». Τον χειμώνα θα τον δούμε στη σειρά εποχής «Αγάπη παράνομη», που βασίζεται στο ομότιτλο διήγημα του Κωνσταντίνου Θεοτόκη, που σκηνοθετεί ο Νίκος Κουτελιδάκης σε σενάριο της Ελένης Ζιώγα.