Ο πρόσφατος θάνατος του Ιταλού συγγραφέα Μάριο Αντρέα Ριγκόνι (1948-2021) γέννησε σκέψεις και μελαγχολία. Πρόσφατα είχα έρθει σε επαφή με τον κόσμο του χάρη σε μια επιλογή διηγημάτων του που κυκλοφόρησε σε έναν κομψό τόμο από τις εκδόσεις Loggia. «Η σκοτεινή όψη των πραγμάτων», όπως είναι ο ελληνικός τίτλος της ανθολογίας των διηγημάτων του, είναι μια αντανάκλαση του πνεύματος αυτού του όχι συνηθισμένου ανθρώπου, που ήταν επίσης μεταφραστής, δοκιμιογράφος, καθηγητής φιλολογίας και δεινός μελετητής: «Από τον Ησίοδο, τη Σαπφώ και τον Οράτιο, στα “Ιερογλυφικά” του Ωραπόλλωνος και από τον Εριγένη και τον Πίκο ντέλλα Μιράντολα ως τον Λεοπάρντι, τον Πεσσόα και τη Γιουρσενάρ. Φίλος και συνομιλητής του Σιοράν, εισηγητής του έργου του Ντεριντά στην Ιταλία», έγραφε στον αποχαιρετισμό του ο Ελληνας εκδότης του, Νίκος Κουφάκης. «Με άλλα λόγια μια αναγεννησιακή μορφή των σύγχρονων γραμμάτων, αλλά και ποιητής και διηγηματογράφος, ο οποίος, κατά τη γνώμη μου, απέφυγε τον ύφαλο του ακαδημαϊσμού».
Ο Ριγκόνι, με εκείνη τη σπάνια ευγένεια, διατηρούσε στενή επικοινωνία με τη μεταφράστρια του έργου του στα ελληνικά, Μαρία Φραγκούλη, η οποία τον είχε προτείνει στις εκδόσεις Loggia. Η απώλεια του Μάριο Αντρέα Ριγκόνι συνέβη σε μια εποχή που η προσφιλής στους Ελληνες Ιταλία με την τόσο πυκνή, δαιδαλώδη και ερεθιστική κουλτούρα της, έρχεται ολοένα και πιο κοντά χάρη σε μια σειρά δράσεων και πρωτοβουλιών. Πολλά πρέπει να γίνουν ακόμη, αλλά, να, που ο Μάριο Αντρέα Ριγκόνι είχε προλάβει να δει και να χαρεί την ελληνική μετάφραση διηγημάτων του. Η Μαρία Φραγκούλη, που η ίδια λειτουργεί ως γέφυρα με τη διανόηση της Ιταλίας, έγραψε συγκινητικά λόγια αποχαιρετισμού στο περιοδικό «Νέο Πλανόδιον». «Από το 2014 έως σήμερα τον συνάντησα τέσσερις φορές, συχνά μαζί με τη σύζυγό του Λουίζα, στο Μιλάνο, στην Πάντοβα και στην Ελλάδα», έγραψε η Μαρία Φραγκούλη.
«∆ιατηρούσαμε μια αδιάλειπτη επικοινωνία, γραπτή, τηλεφωνική, ακόμη και μέσω skype, μέχρι τις τελευταίες μέρες. Είχα την τιμή και την τύχη να μεταφράσω στα ελληνικά μια επιλογή από αφορισμούς και ποιήματά του, και πρόσφατα τη συλλογή διηγημάτων “Η σκοτεινή όψη των πραγμάτων” (Loggia, 2021), την οποία πρόλαβε να δει.
Τούτα τα φτωχά, ασυνάρτητα λόγια μου δεν επαρκούν, γιατί ο Μάριο Αντρέα Ριγκόνι ήταν ένα σπάνιο ον. Εδώ αισθάνομαι την ανάγκη να ανατρέξω στα λόγια του αγαπητού φίλου κινηματογραφιστή Τζόννυ Κονσταντίνο, ο οποίος γνώρισε τον Μάριο τον Γενάρη του 2020 και έγραψε ένα υπέροχο κείμενο για τη συνάντησή τους εκείνη (“In compagnia di Rigoni”, Il primo amore, 31.1.2020): Η συνάντηση με τον Μάριο Αντρέα Ριγκόνι είναι από εκείνες που, στα περιορισμένα όρια μιας ύπαρξης βιωμένης μες στη φωτιά του πάθους, καθιερώνει ένα πρότερον και ένα ύστερον».