Ποια σύνδεση υπάρχει ανάμεσα σε ένα στιγμιότυπο οικογενειακής ευτυχίας και σε μια εικόνα από διαδηλώσεις στην Αθήνα του ’80; Πώς συνομιλεί το «πορτρέτο» ενός ΑΤΜ με μερικές σκηνές πολέμου; Και ποια σχέση έχουν όλα τα παραπάνω με ένα φωτογραφικό βιβλίο που αποτυπώνει μεταξύ άλλων την «επίπλαστη ευδαιμονία» των ’90s; Πρόκειται για φωτογραφίες και έργα που παρουσιάζονται στην ομαδική έκθεση «Critical Archives V: The Future is Unwritten», την οποία διοργανώνει μέχρι τις 6 Μαρτίου το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης στο Ρέθυμνο (Μεσολογγίου 32) και η καλλιτεχνική πρωτοβουλία Kolektiv8, σε επιμέλεια των Πάσκουα Βοργιά και Δημήτρη Κεχρή· η έκθεση πραγματοποιείται στo πλαίσιo του MedPhoto 4, του 4ου Μεσογειακού Φεστιβάλ Φωτογραφίας· και είναι το κεντρικό θέμα του Φεστιβάλ που συνδέει όλα τα παραπάνω: η δημοκρατία.
«Ολες οι παρεμβάσεις και οι εκθέσεις του MedPhoto 4 εντάσσονται στην ενότητα “Δημοκρατία”», λέει στην «Κ» ο φωτογράφος Παύλος Φυσάκης, που έχει αναλάβει την καλλιτεχνική διεύθυνση της έκθεσης «Critical Archives V: The Future is Unwritten» μαζί με τη Μαρία Μαραγκού. «Στη συγκεκριμένη έκθεση, μέσα από τα έργα καλλιτεχνών της Ελλάδας και του εξωτερικού, προσπαθούμε να δημιουργήσουμε μια νέα αφήγηση για τη δημοκρατία όπως την αντιλαμβανόμαστε, μια αφήγηση για τα προβλήματά της, τους φόβους μας ή και τις ελπίδες που έχουμε από αυτήν. Μέσα από τα μικρά μέρη προκύπτει ένα σύνολο, που κάθε φορά αγγίζει κάτι διαφορετικό και μας οδηγεί σε σκέψεις και περισυλλογή. Ο τίτλος “The Future is unwritten” προέρχεται από τον Τζο Στράμερ, του πανκ συγκροτήματος The Clash. Πιστεύουμε όντως ότι στο μέλλον υπάρχει κάποια ελπίδα. Οτι δεν είναι προδιαγεγραμμένο, ούτε και κάτι για το οποίο δεν μπορούμε να παλέψουμε, να προσπαθήσουμε».
Κοιτάμε την ερμηνεία της Δύσης με μια ματιά σκεπτική, σαν να μην έχουμε ικανοποιηθεί από αυτό που κατέληξε να είναι η δημοκρατία.
Εκτός λοιπόν από το οικογενειακό στιγμιότυπο που απαθανάτισε ο Δημήτρης Τσουμπλέκας, εκτός από τις διαδηλώσεις που κατέγραψε ο Γιώργος Νικολαΐδης, στην έκθεση παρουσιάζονται φωτογραφίες των Γιόνας Μπέντικσεν, Ενρι Τσανάι, Στεφάν Σαρπεντιέ, Λικ Ντελαέ, Μπερανζέρ Φρομόντ και Ευαγγελίας Κρανιώτη, Γιάννη Μαραπά, Ράφαλ Μίλαχ, Μανώλη Μπαμπούση και Γκλόρια Οϊαρθάμπαλ, Μάρθας Ρόσλερ, Βούλας Παπαϊωάννου, Γιώργου Πρίνου και Πολ Σίραϊτ, Ουρόκ Σιρχάν, Εύας Στεφανή, Γιάννη Στούρνα, Στέφανου Τσιβόπουλου και Πάολο Γουντς.
«Κοιτάμε την ερμηνεία της Δύσης», λέει ο Παύλος Φυσάκης, «με μια ματιά σκεπτική, σαν να μην έχουμε ικανοποιηθεί από αυτό που κατέληξε να είναι η δημοκρατία. Την κοιτάμε με μια απογοήτευση, που βγαίνει και στην έκθεση όταν επιλέγουμε να μιλήσουμε για τα fake news, την κυριαρχία των media, την κουλτούρα του πολέμου, την κουλτούρα της οικονομίας, τα μεγάλα κέντρα αποφάσεων, την έννοια της οικονομικής αυτοκρατορίας. Από την επιμέλεια βέβαια προκύπτει και ένα φως. Μέσα από τις συγκρίσεις των εικόνων του Δημήτρη Τσουμπλέκα με εκείνων του Γιώργου Νικολαΐδη, διαφαίνεται και κάτι παραπάνω. Υπάρχει επίσης μια “εδεμική” εικόνα του Γιώργου Πρίνου, στον πάνω όροφο του μουσείου: έχει σημασία το πότε συναντάς κάποια έργα, το ποια έχεις δει πριν και τα κουβαλάς μέσα σου».
Οσο για εκείνο το φωτογραφικό βιβλίο που αναφέραμε, δεν είναι άλλο από το πρόσφατο «Chambres de voyageurs» του Σπύρου Στάβερη, την πρώτη μεγάλη έκδοση της Kolektiv8, η οποία εντάσσεται και στη δράση της με τίτλο Nomadic Library, που κάθε χρόνο δανείζει φωτογραφικά βιβλία σε δανειστικές βιβλιοθήκες, πανεπιστήμια και φωτογραφικές ομάδες. «Η δουλειά του Σπύρου Στάβερη», λέει ο Παύλος Φυσάκης, «ταιριάζει πολύ με τη θεματική μας. Και ενώ στην έκθεση κάποια φωτογραφικά βιβλία εκτίθενται σε προθήκη, προτείνοντας μια φωτογραφία, άλλα όπως του Σπύρου, μπορείς να τα ξεφυλλίσεις. Γιατί μιλάει για το μεγάλο πάρτι των δεκαετιών του 1990 και του 2000, για τις αντιθέσεις της ελληνικής και ειδικά της αθηναϊκής κοινωνίας, για την κρίση της οικονομίας, του πολιτισμού και της ελληνικής ταυτότητας».
