«Δεν είναι εύκολο να συνηθίσεις ξανά την ελευθερία», λέει κάποια στιγμή ένας από τους πρωταγωνιστές του ντοκιμαντέρ «Αόρατοι» της Μαριάννας Κακαουνάκη. Η Ελληνίδα δημοσιογράφος και κινηματογραφίστρια ακολουθεί με τον φακό της Τούρκους αυτοεξόριστους, οι οποίοι ζουν ή περνούν από την Ελλάδα, προκειμένου να ξεφύγουν από τις διώξεις του καθεστώτος Ερντογάν. Ανθρωποι που στερήθηκαν την ελευθερία τους από τη μια μέρα στην άλλη για να την ξαναβρούν σε μια χώρα που, όπως κάποιοι παραδέχονται, δεν ήταν πολύ σίγουροι ότι θα τους δεχθεί φιλικά.
Αυτό που κυρίως παρακολουθούμε στο ντοκιμαντέρ, το οποίο προβάλλεται αύριο και μεθαύριο στις 5 μ.μ. στον κινηματογράφο «Δαναός», είναι δύο παράλληλες ιστορίες. Επειτα από την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016, ένα ζευγάρι εκπαιδευτικών, γκιουλενιστές, κατηγορούνται μαζί με χιλιάδες άλλους ως τρομοκράτες. Οταν ο κλοιός σφίγγει γύρω τους και η φυλακή πλησιάζει, αποφασίζουν να πάρουν τα τρία τους παιδιά και να περάσουν στην Ελλάδα μέσω θαλάσσης. Η κάμερα της Κακαουνάκη τους συναντάει στην Αθήνα, εκεί όπου μετακομίζουν ήδη στο τρίτο τους σπίτι, παλεύοντας να κάνουν τη ζωή τους λίγο πιο ανθρώπινη, με τα πενιχρά μέσα που τους έχουν απομείνει. Ταυτόχρονα ονειρεύονται τη μετεγκατάσταση στη Γερμανία, ενώ καλούνται να ξεπεράσουν και ένα τρομερό τραύμα.
Προσωπική προσέγγιση
Το ντοκιμαντέρ «Αόρατοι» της δημοσιογράφου και κινηματογραφίστριας Μαριάννας Κακαουνάκη προβάλλεται στον κινηματογράφο «Δαναός».
Ο έτερος πρωταγωνιστής του ντοκιμαντέρ είναι γιατρός, επίσης διωκόμενος στην Τουρκία. Δικός του στόχος δεν είναι η εκ νέου μετανάστευση, αλλά η ενσωμάτωση στην ελληνική κοινωνία. Μαθαίνει τη γλώσσα, κάνει γνωριμίες, προσπαθεί, μαζί με άλλους, να ανοίξει μια επιχείρηση. Ολα αυτά τα βλέπουμε βασικά στο πρώτο κομμάτι του ντοκιμαντέρ, το ελαφρώς «δημοσιογραφικό»· στο δεύτερο μας περιμένει μια πολύ πιο προσωπική προσέγγιση, η οποία αποδεικνύεται τελικά συγκλονιστική, διότι ακριβώς αποδίδεται με απλότητα, δίχως μελοδραματισμούς και φανφάρες. Η αλήθεια άλλωστε που υπάρχει εκεί είναι από μόνη της ένα σοκ αρκετά ισχυρό, ώστε να αρχίσεις να αναρωτιέσαι για τις αντοχές της ανθρώπινης φύσης.
Οι ιστορίες του φιλμ που περιγράψαμε παραπάνω είναι μόνο δύο από εκείνες των περισσότερων από 75.000 ανθρώπων που έχουν εγκαταλείψει τα τελευταία χρόνια την Τουρκία για πολιτικούς λόγους. Αρκετοί από αυτούς ζουν και στην Ελλάδα και η δική τους ενσωμάτωση έρχεται να προστεθεί στο ευρύτερο στοίχημα, ίσως το μεγαλύτερο που έχει να αντιμετωπίσει η χώρα, του μεταναστευτικού.
Οι εικόνες πάντως από το συγκινητικό ντοκιμαντέρ της Κακαουνάκη είναι ενθαρρυντικές. Θες επειδή οι συγκεκριμένοι μετανάστες είναι στην πλειονότητά τους υψηλού μορφωτικού επιπέδου και παιδείας, θες γιατί «έχουμε την ίδια ακριβώς λαϊκή αγορά, έτσι φωνάζουν κι εδώ», Ελληνες και Τούρκοι φαίνεται να τα πηγαίνουν μια χαρά, όταν ανάμεσά τους δεν μπαίνουν αναχρονιστικοί –ή υστερόβουλοι– εθνικισμοί.