«Το γυαλί στην αρχιτεκτονική μού αρέσει γιατί δημιουργεί την ψευδαίσθηση πολλαπλών χώρων, υπενθυμίζει τη μεγαλειώδη σχέση του εσωτερικού και εξωτερικού κόσμου και ταυτόχρονα “παίζει” με τα όρια της λεπτής αυτής γραμμής που χωρίζει το φανταστικό από το πραγματικό», σημειώνει η φωτογράφος τοπίου και αρχιτεκτονικής Εριέτα Αττάλη. Ζώντας ανάμεσα σε δύο χώρες, Σιγκαπούρη και Γαλλία, σταματά για λίγο στην Κω και σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου παρουσιάζει στην Casa Romana την έκθεση «Archiving Flux / Stasis».
Η έκθεση, σε σχεδιασμό του αρχιτέκτονα και επιστημονικού συνεργάτη στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου, Τάσου Ροΐδη, είναι χωρισμένη σε δύο ενότητες. Το πρώτο σκέλος, με 12 φωτογραφικά έργα μεγάλων διαστάσεων, που αποτυπώνουν κτίρια από γυαλί, φιλοξενείται στους προαύλιους χώρους της ρωμαϊκής οικίας του 2ου αιώνα μ.Χ., γνωρίζοντας σε όλους μας τις εξαιρετικές ποιότητες του γυαλιού ως οικοδομικού υλικού. Αρχιτέκτονες από τις πέντε ηπείρους (Tadao Ando, Angelo Bucci, Baracco+Wright, Taniguchi, Rafael Vinoly, Toyo Ito, Studio Granda) συναντώνται στον αρχαιολογικό χώρο, υπενθυμίζοντας την αρχέγονη ανάγκη του ανθρώπου να στεγάσει τα όνειρά του αλλά και τονίζοντας την εξέλιξη της ίδιας της αρχιτεκτονικής. «Δεν θα τοποθετούσα ποτέ έργα από μπετόν στον χώρο αυτό.
«Είχα σκεφτεί την έκθεση αυτή σαν ένα ταξίδι στον χρόνο, σαν να είσαι σε μια χρονοκάψουλα και να “σκίζεις” τις διαφορετικές στρώσεις του χρόνου».
Είχα σκεφτεί την έκθεση αυτή σαν ένα ταξίδι στον χρόνο, σαν να είσαι σε μια χρονοκάψουλα και να “σκίζεις” τις διαφορετικές στρώσεις του χρόνου, να περνάς μέσα από τα ρωμαϊκά αγάλματα, τα υπέροχα μωσαϊκά και τους κίονες και να αντικρίζεις αυτά τα σύγχρονα έργα». Σε μία από τις αίθουσες θα παρουσιάσει, επίσης, μια προβολή φωτογραφιών από το αστικό τοπίο της Σιγκαπούρης. «Η Σιγκαπούρη αποτελεί, κατά τη γνώμη μου, αντιπροσωπευτικό δείγμα της “πόλης του μέλλοντος” και ήθελα να δω πώς στέκονται αυτές οι φουτουριστικές λήψεις μέσα στις αρχαιότητες. Μου αρέσει η ανακύκλωση εικόνων σε διαφορετικά πλαίσια.
Για μένα, η Casa Romana λειτουργεί σαν προνομιακό σημείο θέασης της ιστορίας του κόσμου, όσων προηγηθήκαν στο παρελθόν, όσων συμβαίνουν τώρα και όσων θα ακολουθήσουν. Μπορείς να αναστοχαστείς για πράγματα που πέρασαν αλλά μας ορίζουν ακόμη, και να οραματιστείς όσα έρχονται. Λένε πως η φωτογραφία “παγώνει” τον χρόνο. Προσπάθησα, λοιπόν, να κλονίσω αυτήν τη στερεότυπη φράση και να αποδείξω πως ο φακός μπορεί, επίσης, να επεκτείνει τον χρόνο προς κάθε κατεύθυνση. Πίσω και μπροστά». Ξεκίνησε να φωτογραφίζει γυάλινα κτίρια το φθινόπωρο του 2000 στη Νέα Υόρκη. Το Lerner Hall του Columbia University, με την υπογραφή του Bernard Tschumi, το Corning Museum of Glass και ένα από τα γυάλινα pavilions του εννοιολογικού καλλιτέχνη Dan Graham. «Θυμάμαι πώς με γοήτευσε το ότι το γυαλί δεν “απέκλειε” το τοπίο από το κάδρο. Είχα ξεκινήσει σαν φωτογράφος τοπίου και αρχαιοτήτων, και με αυτήν την αντίληψη της φωτογραφικής απόδοσης της συνέχειας του χώρου μεταπήδησα στην αρχιτεκτονική φωτογραφία».
Ασχολήθηκε για 12 χρόνια με το γυαλί, προτού στρέψει τον φακό της και σε άλλα υλικά, για να δει πώς εκπληρώνεται εκεί το κριτήριο της διαφάνειας. «Ασπάζομαι πλήρως τη φιλοσοφία του Kengo Kuma και την εφαρμόζω. Το αρχιτεκτόνημα πρέπει να “καθίσει” στο τοπίο και όχι να προβάλλει ως χωριστό στοιχείο. Ποτέ δεν αντιμετωπίζω τα κτίρια ως αυτόνομες μονάδες, ως κατασκευές, αλλά ως μέρος ενός ευρύτερου όλου. Ειδικά τα κτίσματα από γυαλί λειτουργούν ως φακός και σου προσφέρουν εκπληκτικές εμπειρίες θέασης του περιβάλλοντος στο οποίο μετέχουν. Τη νύχτα, δε, όταν τα απορροφά το σκοτάδι, εξαφανίζονται, γίνονται ένα με το σκηνικό που τα εμπεριέχει. Ετσι, παρά το μεγαλείο της αρχιτεκτονικής, το τοπίο παραμένει το πιο σημαντικό στοιχείο, ξεπερνώντας κατά πολύ την αρχιτεκτονική χειρονομία».
Εως 16/10, Ρωμαϊκή Οικία (Casa Romana) της Κω, Γρηγορίου Ε΄, www.erietaattali.com
