Είναι κάτι παραπάνω από ενδιαφέρον και ποικίλο το πρόγραμμα του 8ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ανδρου, το οποίο πραγματοποιείται από αύριο μέχρι τις 24 Αυγούστου στο Ανοιχτό Θέατρο της Χώρας του νησιού. Στην ποικιλία του συμβάλλει ίσως και ο ίδιος ο καταστατικός χαρακτήρας του φεστιβάλ, που τον συνοψίζει στην «Κ» ο καλλιτεχνικός διευθυντής του: «Δεν υπάρχει θεματική με τη στενή έννοια ούτε και οποιοσδήποτε αποκλεισμός, επομένως δίνουμε την ευκαιρία στο κοινό να παρακολουθήσει σημαντικούς καλλιτέχνες και τις παραστάσεις τους, που επιλέγονται με κριτήριο την ποιότητα», λέει ο σκηνοθέτης Παντελής Βούλγαρης.
Μια ενδεικτική ματιά στο πρόγραμμα αρκεί: περιλαμβάνει τη μουσική παράσταση «Το μαγικό κουτί – μέρος δεύτερο» της Τάνιας Τσανακλίδου (6 Αυγούστου), τον «Προμηθέα Δεσμώτη» του Αισχύλου από το Θέατρο Πορεία σε σκηνοθεσία Αρη Μπινιάρη (9 Αυγούστου), μια συναυλία του Γιάννη Κότσιρα (13 Αυγούστου), τον «Χαλεπά» των Αργυρώς Χιώτη και The Boy (16 Αυγούστου), τη «Μήδεια» σε σκηνοθεσία Αιμίλιου Χειλάκη και Μανώλη Δούνια (19 Αυγούστου), την παράσταση «Sappho» της Αυστραλής σκηνοθέτριας Γουέντι Μπέκετ (22 Αυγούστου) και αρκετές ακόμα εκδηλώσεις – περισσότερες λεπτομέρειες θα βρείτε στο festivalandros.gr.
Εξίσου ενδιαφέρον, όμως, είναι και το πνεύμα της φετινής διοργάνωσης, που συνοψίζεται στο σημείωμα του καλλιτεχνικού του διευθυντή: «Με τόσες στενοχώριες και δεινά ολόγυρα», γράφει ο Παντελής Βούλγαρης, «ίσως η δίψα για τη συγκίνηση, το κέφι, την ευφορία και τον πολύτιμο στοχασμό που προσφέρει η καλλιτεχνική δημιουργία, να είναι ακόμη μεγαλύτερη».
Η δίψα για συγκίνηση και ο στοχασμός που προσφέρει η δημιουργία, εύχομαι να αυξηθούν μετά τα δεινά που περνάμε.
Οχι ότι δεν τα φαντάζεται κανείς, αλλά ποια ακριβώς εννοεί ως «δεινά»; «Ακρίβεια, πόλεμος, ενεργειακή κρίση, ενώ δεν πρέπει να παραλείψουμε από τον λογαριασμό και τις νέες καταστάσεις που δημιούργησε η πανδημία, την αναστάτωση που έφερε στη δική μου δουλειά, όπως και αλλού», λέει ο Παντελής Βούλγαρης και εξηγεί: «Δεν ξέρω πώς θα μπορέσει να επαναληφθεί αυτή η λατρευτική συνήθεια, του να μπαίνεις σε μια σκοτεινή αίθουσα χωρίς να φοβάσαι αν ο διπλανός σου έχει κορωνοϊό».
Παρατηρεί άραγε, εξαιτίας των νέων δεδομένων, αλλαγές στη σύγχρονη κινηματογραφική δημιουργία; «Βλέπω μια γενιά νέων παιδιών η οποία φέρνει μαζί της και μια καινούργια εικόνα ζωής», αποκρίνεται ο σκηνοθέτης. «Αυτή η γενιά λυτρώνεται –ή απομακρύνεται αν θέλετε– από υποχρεώσεις που αναλαμβάναμε εμείς όταν ξεκινούσαμε την ενασχόλησή μας με την τέχνη, όπως το να υπολογίζουμε ότι πρέπει να έχουμε έναν λόγο πάνω στην πρόσφατη ιστορία του τόπου. Οταν ξεκινούσαμε εμείς να κάνουμε σινεμά», συνεχίζει ο Βούλγαρης, «σκεπτόμασταν ότι πίσω μας είχαμε την Κατοχή, τον Εμφύλιο. Τώρα, αυτά τα θέματα ίσως θα πρέπει να τα δει κανείς –αν έχει ανάγκη να τα σχολιάσει– με μια καινούργια ματιά. Είναι διαφορετική η κατάσταση τώρα – παίζει ρόλο η μοναχικότητα των νέων, οι σπουδές τους, η ευκολία τους στα ταξίδια. Εμείς ταξιδέψαμε πολύ αργά. Το πρώτο μου ταξίδι, στο Παρίσι, το είχα κάνει με τρένο».
Είναι, λοιπόν, «λύτρωση» με έναν τρόπο η απομάκρυνση από την Ιστορία; «Να σας πω την αλήθεια», καταλήγει ο σκηνοθέτης, «στη ζωή μου κυριάρχησε ένα κομμάτι της Ιστορίας – του Εμφυλίου συγκεκριμένα. Εχω πάνω από 2.500 βιβλία για το θέμα. Τι συμβαίνει με ένα τέτοιο αποκλειστικό ενδιαφέρον; Δεν τελειώνει ποτέ, νομίζεις ότι τελειώνει. Μου έρχεται στο μυαλό μια φράση του Γιάννη Τσαρούχη, που τον είχαν ρωτήσει στα γεράματά του: “Και τι κάνετε τώρα, δάσκαλε;”. “Διαβάζω”. “Και τι διαβάζετε;”. “Τα ίδια”, είπε εκείνος. Αργότερα κατάλαβα τι εννοούσε: ενώ πιστεύεις πως έχεις τελειώσει ένα ταξίδι, επιστρέφοντας σε αυτό το βλέπεις με καινούργιο μάτι. Διαπίστωσα ότι όταν πρωτοδιάβαζα κάποια πράγματα, ίσως δεν ήμουν αρκετά ώριμος για να τα καταλάβω. Αυτή βέβαια είναι και η αξία του βιβλίου, την οποία κρατάω από τη διαδρομή μου στην τέχνη. Οταν ήμουν παιδάκι, στο σπίτι δεν είχαμε ούτε ένα βιβλίο. Οταν μπήκα στη Σχολή Σταυράκου, επίσης. Σήμερα έχω άπειρα – όχι μόνον για τον Εμφύλιο. Ξεκίνησα να τα αγοράζω με τον πρώτο μου μισθό από τη Φίνος Φιλμ. Δεν ξέρω ποια διάθεση με είχε οδηγήσει τότε, στο βιβλιοπωλείο του Νασιώτη, στο Μοναστηράκι. Είχα πάρει βιβλία που δεν ήξερα πώς να τα μελετήσω. Για μένα, ήταν απλώς βιβλία».