Το πρώτο πράγμα που ταιριάζει να ρωτήσει κανείς έναν Ουκρανό αυτή την περίοδο είναι αν ο ίδιος και οι δικοί του βρίσκονται σε κάποιο ασφαλές μέρος και αν είναι, όσο γίνεται, καλά. Ο Μάρκο Γκαλάνεβιτς, μέλος των DakhaBrakha, του ουκρανικού συγκροτήματος της world music, απαντά στην ερώτηση καθησυχαστικά, προσθέτοντας όμως και κάτι ακόμη. Η γυναίκα του βρίσκεται στη Γαλλία, λέει στην «Κ», λόγω των υποχρεώσεών της με το δικό της μουσικό συγκρότημα, τις Dakh Daughters, ενώ μαζί της βρίσκονται και τα δύο τους παιδιά. «Και εμείς βρισκόμαστε στην Πολωνία», συνεχίζει ο Γκαλάνεβιτς, «γιατί ως μπάντα αποφασίσαμε να είμαστε όσο πιο αποτελεσματικοί μπορούμε για τη χώρα μας και να τη βοηθήσουμε κάνοντας όσο περισσότερες συναυλίες γίνεται».
Η αποστολή τους ξεκίνησε πριν από περίπου είκοσι χρόνια, όταν οι τρεις γυναίκες του συγκροτήματος, οι εθνομουσικολόγοι Ιρίνα Κοβαλένκο, Ολένα Τσιμπούλσκα και Νίνα Γκαρένετσκα, άρχισαν να οργώνουν τη χώρα τους απ’ άκρη σ’ άκρη για να καταγράψουν τα παραδοσιακά τραγούδια της. Επιστρέφοντας στο Κίεβο συναντήθηκαν με τον καλλιτεχνικό διευθυντή του ανεξάρτητου θεάτρου Dakh, Βλαντ Τροϊέτσκι, ο οποίος τις γνώρισε στον Μάρκο Γκαλάνεβιτς με στόχο να σχηματίσουν όλοι μαζί το συγκρότημα που θα έπαιζε μουσική στις παραστάσεις του θεάτρου. Ο Γκαλάνεβιτς ήταν περιστασιακός ηθοποιός και αντί για εθνομουσικολογία είχε σπουδάσει φιλολογία. Είχε όμως μεγαλώσει σε χωριό, πλάι σε ανθρώπους οι οποίοι κουβαλούσαν τα παλιά τραγούδια και τις ουκρανικές παραδόσεις. «Εμπνεόμουν από τις παραδόσεις αυτές, κολυμπούσα μέσα τους», λέει ο Γκαλάνεβιτς, «και ενώ ως παιδί δεν καταλάβαινα την αξία του εθνικού τραγουδιού, την αντιλήφθηκα ως μεγάλος, όταν μπήκα στο θέατρο Dakh και γνώρισα τον Τροϊέτσκι. Αυτός βοήθησε το συγκρότημα να ιδρυθεί και εκείνος μας παρότρυνε να κάνουμε πειράματα με το εθνικό τραγούδι».
Τι είδους πειράματα δηλαδή; Αν μη τι άλλο, ενδιαφέροντα. Στο άλμπουμ «Na dobranich» (2005) οι DakhaBrakha συνδύασαν πολυφωνικά ουκρανικά τραγούδια με κρουστά της Ιαπωνίας και όχι μόνο. Μέχρι το «Na Mezhi» (2009) στο μείγμα είχαν προστεθεί τα Βαλκάνια, η Αφρική, η Ινδία και δυτικά ρεύματα, όπως η ποπ και ο μινιμαλισμός. Στο «Light» (2010) η μπάντα καταπιανόταν ακόμη και με τη χιπ χοπ, ενώ κυρίαρχο ρόλο είχαν αποκτήσει το ακορντεόν και το τσέλο. Στο πιο πρόσφατο «Alambari» το συγκρότημα μοιάζει να έχει χωνέψει όλο το παραπάνω πολιτισμικό «πάρε-δώσε»: αυτό εξάλλου σημαίνει το όνομα του συγκροτήματος. Και ενώ το ύφος τους έχει χαρακτηριστεί ως ethno-chaos, ο Μάρκο Γκαλάνεβιτς συμπληρώνει κάτι που μοιάζει και με τη μετασοβιετική προσπάθεια της Ουκρανίας να ανακαλύψει την κληρονομιά της, να την επαναπροσδιορίσει και να την παρουσιάσει ενώπιον του κόσμου: «Μας αρέσει», λέει, «να βάζουμε το εθνικό ουκρανικό τραγούδι μέσα σε διαφορετικά χρώματα. Να το τοποθετούμε σε μη συνηθισμένες πόζες. Να δούμε πού μπορεί να φτάσει».
Πώς σχολιάζει άραγε την πεποίθηση του Βλαντιμίρ Πούτιν και των συνεργατών του ότι η Ουκρανία, άρα και ο πολιτισμός της, δεν υφίσταται; «Η ύπαρξή μας και μόνο μαρτυρεί ότι τα λόγια τους είναι ψευδή», αποκρίνεται ο Γκαλάνεβιτς. «Με τη δουλειά μας το αποδεικνύουμε σε καθημερινή βάση. Αλλά και τι μπορούμε να πούμε; Η Ρωσία είναι όντως μια ιμπεριαλιστική χώρα και ο Πούτιν θέλει να είναι ένας μεγάλος αυτοκράτορας. Θέλει να καταστρέψει τις χώρες που επιθυμούν να είναι ελεύθερες και να έχουν δικό τους πολιτισμό. Η προσπάθεια αυτή έχει ξεκινήσει εδώ και πολύ καιρό – ο πολιτισμός μας καταπιέζεται εδώ και περίπου τριακόσια χρόνια. Αυτό που πρέπει να κάνουμε τώρα είναι να συνεχίζουμε να μεταφέρουμε το μήνυμά μας και να μεταδίδουμε τον πολιτισμό μας στον υπόλοιπο κόσμο. Και το γεγονός ότι πολεμάμε και θα καταφέρουμε να σταθούμε γερά στα πόδια μας είναι ένα θαύμα».
«Μας αρέσει να βάζουμε το εθνικό ουκρανικό τραγούδι μέσα σε διαφορετικά χρώματα. Να το τοποθετούμε σε μη συνηθισμένες πόζες. Να δούμε πού μπορεί να φτάσει», τονίζει ο Μάρκο Γκαλάνεβιτς.
Αναζητώντας σήμερα πληροφορίες για το συγκρότημα στο Διαδίκτυο, μπορεί κανείς να συναντήσει στο YouTube ένα βίντεο από μια πρόσφατη εμφάνισή τους στο φεστιβάλ Ελ Σερβαντίνο, στο Μεξικό. Τελειώνοντας το τραγούδι «Baby», ο Μάρκο Γκαλάνεβιτς βγαίνει από τον ρόλο του ερμηνευτή και απευθύνεται στο κοινό με λόγια όπως «Ειρήνη και αγάπη. Πείτε όχι στον πόλεμο, όχι στον Πούτιν και στη ρωσική επιθετικότητα. Στηρίξτε την Ουκρανία». Ο κόσμος σηκώνεται όρθιος, τον καταχειροκροτεί και ένα ερώτημα που προκύπτει έχει να κάνει με το νόημα τέτοιων μικρών εκδηλώσεων υποστήριξης προς μια μακρινή, εμπόλεμη χώρα.
«Προφανώς, είναι πολύ σημαντικές για εμάς», καταλήγει ο Μάρκο Γκαλάνεβιτς. «Προσπαθούμε γενικά να αξιοποιούμε όλες τις δυνατές πλατφόρμες προκειμένου να αντισταθούμε σε αυτόν τον πολύ ισχυρό εχθρό. Και πιστεύουμε ότι τέτοιου είδους στήριξη μπορεί πραγματικά να οδηγήσει στη νίκη μας, επειδή μέσω αυτής συνομιλούμε με απλούς ανθρώπους. Οι απλοί άνθρωποι έχουν μεγάλη αξία στις δημοκρατικές χώρες. Και εμείς θέλουμε να φτάσουμε στις καρδιές τους».
Οι DakhaBrakha θα εμφανιστούν στις 7 Δεκεμβρίου στο Ωδείο Αθηνών (9 μ.μ., Βασ. Γεωργίου Β΄ 17) και την επόμενη ημέρα στο Principal Club Theater στη Θεσσαλονίκη (9 μ.μ., 26ης Οκτωβρίου 15).
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr