Ενα υπαίθριο θέατρο στο κοίλο ενός πρασινισμένου βράχου· θα μπορούσε να είναι ο Λυκαβηττός αλλά είναι τα Τουρκοβούνια. Η επιβλητική είσοδος μιας αστικής πολυκατοικίας κι ένα γιαπί με ψευδοελληνιστικές κολόνες στη μέση του πουθενά. Μητροπολιτικές φιλοδοξίες και βαθιά Βαλκάνια σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων. Η Ακαδημία Αθηνών, το Golden Hall, το παζάρι στο Σχιστό. Οι ανώνυμοι πρωταγωνιστές μιας πόλης που έλκει και απωθεί σχεδόν ταυτόχρονα· που μας τραβάει και μας διώχνει.
Πιάνομαι από αυτό που γράφει ο Νίκος Βατόπουλος στο δικό του σημείωμα με το οποίο κλείνει το λεύκωμα του Νίκου Ι. Καλλιανιώτη «Athenai, In search of home» (εκδόσεις Damiani): «Η Αθήνα όπως τη φωτογραφίζει ο Νίκος Ι. Καλλιανιώτης, είναι μια Αθήνα που ούτε πενθεί ούτε θριαμβολογεί. Είναι μια πόλη μιας ανοδικής αυτοπεποίθησης και μιας σχετικής ευρυχωρίας. Το ίχνος της πόλης, η γεύση από την οποία μεταλαμβάνουμε, η αύρα των αστικών πυκνώσεων και οι κινήσεις ανάμεσα στην αρμονία και τη σύγκρουση, μας οδηγούν μακριά από τη φωτογραφική προσωπογράφηση της πόλης τον περασμένο αιώνα». Το λέει διαφορετικά στο εισαγωγικό του σημείωμα ο επιμελητής του MOMus-Μουσείου Φωτογραφίας της Θεσσαλονίκης Ηρακλής Παπαϊωάννου. «Η Αθήνα του Καλλιανιώτη φέρνει στο σώμα της κάθε επιτυχία και αποτυχία της νεοελληνικής κοινωνίας, εμφανή ίχνη πάλης ανάμεσα στο εγχώριο και το εισαγόμενο, την υφέρπουσα βία της οικονομικής κρίσης, όψεις της πραγματικότητας που μοιάζουν βίαια συγκολλημένες, χωρίς συνοχή ή συνεπή ιδεολογία».
Σχέση μεταβολών
Η σχέση του Νίκου Καλλιανιώτη με την Αθήνα είναι μια σχέση διαρκών μεταβολών. Σαν η προσωπική εμπειρία να ακολουθεί τους ακατάπαυστους ρυθμούς της πόλης. «Μεγάλωσα στην Αθήνα αλλά κοντά στα 24 έφυγα μόνιμα για τις Ηνωμένες Πολιτείες για οικογενειακούς λόγους μιας και ο πατέρας μου ζούσε και εργαζόταν ήδη στη Νέα Υόρκη. Ποιος δεν θα ήθελε να μείνει σε αυτή την παγκόσμια μητρόπολη; Πάντως σίγουρα όχι εγώ που δεν ήθελα με τίποτα να αφήσω την Αθήνα. Μπορώ πλέον να πω ότι μέσω της μετανάστευσής μου, η σχέση μου με την Αθήνα είναι πλέον πολύ πιο έντονη. Η Αθήνα για μένα είναι μια χαοτική, άναρχη αλλά ατόφια πόλη, με πολλαπλά επίπεδα που νομίζω ότι ταιριάζει απόλυτα στην δική μου ψυχοσύνθεση. Είναι μια σχέση πάθους με ό,τι μπορεί να εμπεριέχει αυτό».
«Η Αθήνα για μένα είναι μια χαοτική, άναρχη, αλλά ατόφια πόλη», λέει ο φωτογράφος Ν. Καλλιανιώτης.
Ξεφυλλίζοντας το λεύκωμα οι εικόνες αναβλύζουν χρωματική ένταση. Ο θεματολογικός πλουραλισμός και οι αβίαστες αντιθέσεις που προκύπτουν από τη γεωγραφική διασπορά συγκροτούν ένα φαινομενικά άνισο υλικό που σε κάθε άλλη περίπτωση θα δημιουργούσε προβλήματα. Στην περίπτωση της Αθήνας είναι σαν να κοιτάμε μέσα σε καθρέφτη. «Ως βασική αρχή ήθελα η πόλη να μου μιλήσει, να μου δείξει τον δρόμο με τέτοιο τρόπο ώστε να αφεθώ. Αν υπήρχε ένας κεντρικός άξονας αυτός ήταν ότι ήθελα να καλύψω όλη την τοπογραφία της Αθήνας, από το κέντρο έως το πιο “επαρχιακό” κομμάτι της. Αυτή η συνύπαρξη των δυο της πλευρών θεωρώ ότι διαμορφώνει και τον χαρακτήρα της αλλά παράλληλα αποτέλεσε και ένα “εμπόδιο” ως προ το δέσιμο του βιβλίου», μου λέει ο κ. Καλλιανιώτης. «Ηταν μια σχέση που μπορείς να πεις ξεκίνησε από την αρχή, χωρίς απαιτήσεις, αλλά με μια κατανόηση και από τις δύο πλευρές. Ασχέτως αν υπάρχουν κάποιες φωτογραφικές σκοπιμότητες, αυτές είναι για να δημιουργηθεί ένας κοινωνικός διάλογος ο οποίος πιστεύω ότι είναι αναγκαίος».
Ενα σημαντικό μέρος της φωτογραφικής δουλειάς εξελίχθηκε παράλληλα με τις διαδοχικές καραντίνες λόγω της πανδημίας. «Η εμπειρία μου κατά τη διάρκεια της πανδημίας ήταν ότι προφανώς βγήκε μια μοναχικότητα που ταιριάζει και με τις προσωπικές μου εμπειρίες ως μετανάστης. Αυτό που είδα και πιο πολύ ένιωσα ήταν ότι τελικά υπάρχει μια μοναχικότητα στην πόλη και στους ανθρώπους της που νομίζω ότι δεν σχετίζεται τόσο με την πανδημία, διότι φωτογράφιζα στην Αθήνα και πριν από αυτή. Πιστεύω ότι αυτό σχετίζεται με το γεγονός ότι ο περισσότερος κόσμος θέλει να αποδράσει από την Αθήνα. Εχω κάνει και εγώ πολλές φορές αυτήν τη σκέψη αλλά γυρίζοντας από φωτογραφικά ταξίδια και μπαίνοντας στον Κηφισό το βράδυ κάτι αρχίζει να μου μιλάει. Υπάρχει μια ρομαντική ένταση που τη νιώθω και με την πανδημία και χωρίς την πανδημία. Κι αυτή η αίσθηση σημαίνει κάτι».
Το λεύκωμα διατίθεται σε κεντρικά βιβλιοπωλεία αλλά και μέσα από την ιστοσελίδα του φωτογράφου (www.nikokallianiotis.com), με δωρεάν αποστολή στην Ελλάδα.
